«Нүөмэрим кэлбит үһү!»

Саас кэллэ, иномаркалар атыылара-атыылаһыылара хойунна. Дьокуускайдааҕы ГАИ дьиэтин иһэ тобус-толору киһи. Ааспыттааҕы суруйуум кэннэ ГАИ-лар төһө истэллэрин, туттуналларын кэтээн көрдүм. Сэмээр ыйыталаһабын. Мин элбэх табаарыстаахпын, табаарыстарым эмиэ табаарыстардаахтар. Олор нөҥүө информация хомуйабын.

Биир хампаанньа ортотугар табаарыспын таба көрөн кэпсэтэ турдахпына, аттыбытыгар турбут уолга телефоннаатылар. Ол киһибит өрө холоруктана түстэ: «Нүөмэрим кэлбит үһү!» — диэн буоллаю

Тутуһуллубат уочарат

Уолум ыксаан-бохсоон айаннаан хаалла. Хаалан баран ыйыталастым, кэлин өссө ыйыталастым, манныкка «туһана» сылдьыбыт дьону буллум. Бүтүн систиэмэ баарын этэллэр. Кыраһыабай нүөмэрдэри талан биэрэр (атыылыыр, бэлэхтиир, о.д.а.) систиэмэ баар курдук...

Кыраһыабай, олус ыарахан сыаналаах джиптэр хаһаайыннара ГАИ-тан хайдах гынан наһаа кыраһыабай нүөмэрдэри ылбыттарын дьиктиргээн уонна кириитикэлээн «Саха сирэ» хаһыакка ааспыт кыһын (13.02.2014 с.) суруйбуппут. ГАИ уочараты тутуһуннарарын курдук. 

Алҕас кэлэр «001»

Кыахтаах дьоҥҥо «уочаратынан» алҕас, «555», «111», «001» нүөмэр түбэспитин элбэхтэ көрбүт буолуохтааххыт. Доҕоттор,  «уочарат» төһө чиэһинэйдик тутуһуллубута Дьокуускай уулуссаларынан сылдьар массыыналарга ырылхайдык көстөр. Боростуой киһи боростуой массыыната хаһан эрэ (!) итинник нүөмэргэ тиксибитин биирдэ да көрбөтөҕүм.

Доҕоттор, бу баар — саамай аһаҕас коррупция! Дакаастабыла, үксүн, массыына сирэйигэр – государственнай нүөмэригэр көстө сылдьар. Көрдөххө, улахан суолтата суох, кыра кэһии курдук. Дьон-сэргэ харахпыт балачча халыҥ салахайынан бүрүллэ сылдьарын көрдөрөр. Биһиги буолуохтааҕын курдук сыһыаннаһарбыт кыһыылаах: «Ээ, кыахтаах дьон билсиинэн ыллахтара, оннооҕор буолуоҕу «оҥороллор» ини…».

«Систиэмэ»

ис хоһооно

Нүөмэри биэрээччилэр сокуоннай төрүккэ олоҕурар курдуктар, ону сатыыллар. "Күүттэрии" систиэмэтин толкуйдаабыттар. Ханнык баҕарар гениальнай идея сиэринэн, «күүттэрии» систиэмэтэ сүрдээх боростуой. Харыларыттан харбыыр сүрдээх уустук. «Билсиилээх» киһи ГАИ-га үлэлиир табаарыһыгар эрийэр, ханнык нүөмэргэ наадыйарын (!) этэр. Инспектор ону сурунар уонна күүттэрэр. Холобур, эрийбит киһи «900» диэн нүөмэргэ наадыйар, оттон билигин уочаратынан "көннөрү дьоҥҥо" 780-с нүөмэр бэриллэ турар буоллаҕына, күүттэрэр. 120 нүөмэри. Күҥҥэ, холобур, 30-40 нүөмэр бэриллэр буоллаҕына, үс (120:40=3) хонугунан кэлэн ылыан сөп. Бу өҥө босхо буолбатаҕын сэрэйиэххэ эрэ сөп. Коррупцияны утары үлэ кытааппыт кэмигэр ИДьМ УСБ-та күүһүрбүт кэмигэр, инспектордарга бу олус кутталлаах механизм. Оттон ыарахан үлэ -- төлөнүөхтээх.

Гражданскай обществоны тутабыт

Гражданскай обществоны тутарга хас биирдии киһи общество чиэһинэйдик олоруутугар эппиэтинэһи сүгүөхтээх. Сыыһаны көрөн туран эйэлэһии суох буолуохтаах.  

Биһиги республикатааҕы акция биллэрэбит. «Крутой» диэбит нүөмэргин телефоҥҥар хаартыскаҕа түһэр уонна биһиэхэ gazetasakhasire@mail.ru емайл-почтаҕа ыыт (тематыгар «крутой нүөмэр» диэн суруй). Маcсыына бэйэтэ, нүөмэрэ чуолкайдык көстөр буолуохтаах. Фотошобу ылбаппыт.

Биһиги бу нүөмэрдэри мунньан баран прокуратура бэрэбиэркэтигэр ыытабыт. Кинилэр уочарат төһө тутуһуллубутун, сокуоннай төрүттээҕин бэрэбиэркэлиэхтэрэ. Төһөнөн элбэх нүөмэри ыытаҕыт да соччонон көдьүүстээх. Биири эмэни тутар кыахпыт улаатар. Нүөмэри ыраастык ылбыт буоллаҕына, үчүгэй. Оттон «кир» көһүннэҕинэ… Биир эмэ түгэҥҥэ хайаан да түбэһиэхтэрэ. Көрөөрүҥ да истээриҥ – ол «бааттаах» нүөмэрдээх джиптэр, сыаналаах иномаркалар буолуохтара. Ол түбэстэхтэринэ буруйдаах дьон үлэлэриттэн уһуллуохтара, кырата — миэрэҕэ тиксиэхтэрэ. Чиэһинэй, гражданскай обществоны тутарбытыгар кыраттан саҕалыахтаахпыт. Кытаатыҥ, сокуон тутуһулларын ситиһиэххэ!

Оччоҕо, холобур, «Т555ТТ» курдук нүөмэрдэр көннөрү дьон көннөрү массыыналарыгар тиксэр буолуохтара.