Балыгынан байым баайдаах Индигиир өрүһүнэн хас да км устан, өрүс кытыытыгар Үрүҥ Хайаҕа, Чокуурдаахха олохсуйбут дьону-сэргэни кытта кэпсэтэн баран балыктыырга үгүс харгыс үөскээбитин туһунан биллим. Балыктааһыны сүрүннүүр федеральнай сокуон Саха сирин хоту өттүгэр олохсуйбут дьон олоҕун огдолуппут. Промысловик балыксыттарга, сөбүлээн балыктааччыларга, аҕыйах ахсааннаах төрүт омуктар бэрэстэбиитэллэригэр барыларыгар судургута суох быһыыны-майгыны үөскэппит.

Анаан бэлэмнэммит учаастактартан атын сиргэ бултааһын, муҥханан балыктааһын бобуллуута элбэх кыһалҕаны үөскэппит. Бэл күөгүлүүр хаарчахтаммыта. Дойду баһылыга Владимир Путин сокуон барылын сэмэлээбитин эрэ кэнниттэн сокуону оҥорооччулар толкуйга түспүттэрэ. Ити барыта ситэри быһаарыллыар диэри балыктыыр сири биэрии тохтоон турар.

Холобур, Үрүҥ Хайаҕа балыктыыр сир баара. Якутрыбвод сүрүн арендатор этэ. Бу сылга диэри дьон быһыллыбыт нуорманы, квотаны нөҥүөһүлээбэккэ балыгынан хааччыммыт эбит буоллаҕына, 2014 саҕаланыыта Якутрыбвод салалтата балыктыыр бу сири көрүү-истии барыһа суоҕунан сылтанан соҕотоҕун дуогабары көтүрэн кэбиспит. Онон, Үрүҥ Хайа олохтоохторо балыктыыр учаастактара хаһаайына суох буола түспүт. Сокуон быһыытынан бу учаастак хаһаайына суох буолла да, федеральнай структуралар быһаччы дьаһайыыларыгар, салайыыларыгар киирэр. Онон, дьон лицензия, араас ыспыраапка хомуйар кыһалҕатыгар ыктарбыт. Оттон оннук докумуон суох буолла да, эн браконьер буола түһэҕин. Онно тэптэрэн сөбүлээн бултааччылар балыктан маттылар, ытыстарын соттон хааллылар.

Үрүҥ эттээх чыыр, уомул, тууччах, о.д.а. балык муҥханан эрэ бултанар. Бэл сордоҥу тутарга лицензияны ирдииллэр. Ороскуоту барытын ааҕыстахха, сордоҥ кыһыл көмүс буоларыгар тиийэр.

«ый аайы докумуону эккирэтиһиэх кэриэтэ, айдаана-араллаана суох браконьер буолбут көнө», - диэтэ олохтоохтортон биирдэстэрэ.

Промысловикарга да быһыы-майгы судургута суох. Кинилэргэ квота, лицензия тула кыбычыын кыһалҕа суох, ол эрээри отчуотунан, араас докумуоннарынан ыга кэлгийэллэр. Балыктааһын быраабылата бултуур сиргэр ыйамматах буоллаҕына, 10 тыһ.солк. ыстараап. Быһыллыбыт нуорматтан, квотаттан элбэҕи балыктаатыҥ — эмиэ ыстараап. Ити курдук тохтоло суох, быысталы билбэккэ кэпсиэххэ сөп.

«Итинтэн сылтаан дьон балыктыырын хаалларар. Ханна эрэ остуорастаабыт ордук буолан тахсар», - маннык уонна маныаха майгынныыр этиини үгүстүк истиэххэ сөп. Омос көрдөххө, аҕыйах ахсаанаах төрүт омуктар балыктыылларыгар мэһэй суох курдук. Оттон ис-иһигэр киирдэххэ, кинилэр квоталара сыл аайы саҥардыллыахтаах. Умуннуҥ, болдьоммут кэми куоттардыҥ — балыга суох олорорго тиийэҕиҥ.

«Мин сахабын, кэргэним эбээн, оҕолорум эмиэ эбээннэр. Оччотугар бу дьонум балыгы бултуур, сиир кыахтаахтар, оттон мин - суох», -  диир өрүс кытыытыгар баар бөһүөлэктэртэн биирдэстэрин олохтооҕо Анна.