Барылас сэлиэнньэтэ (Үөһээ Дьааҥы улууһа). 2002 сыллаахха булчуттар хапхааннарыгар эбисийээнэҕэ майгынныыр кыыл хаптарбытын туһунан сурах кэлбит. Дьон көрө кэлиэхтэригэр диэри Чучунаа өлөн хаалбыт. Чучунаа туһунан бастакы сурахтар эбээн, саха омуктарын номохторугар былыр-былыргыттан бааллар. Түүлээх улахан киһи бэйэтин олус кыанарын, сымсатын туһунан кэпсииллэр. Үҥүүнэн өлөрбүт кыылларын тириитин сүлэн ылан кэтэллэр. 1929 сыллаахха «Автономная Якутия» «Чучунаа» диэн ыстатыйаны бэчээттээбитэ. Үөһээ Дьааҥы улууһугар уутуйан үөскээбитин уонна онно сөбүлээн сылдьарын туһунан номох баар.

Бытыылка хайа (Нерюнгри оройуона). Хромдиапсид минераллаах сир Нерюнгри оройуонугар баар. Урукку итэҕэлгэ олохсуйбутунан, бу таас харах дьаҥын эмтиир эбит. Харахтара ыалдьар, көрөллөрө мөлтөх дьон бу хайаҕа кэлэн сирэйдэринэн сыстыахтаахтар. Оччотугар ыарыы намырыыр, киһи көрөрө тупсар диэн итэҕэл билиҥҥээҥҥэ диэри баар. Хромдиопсид баайдаах сир Алдаҥҥа, Орто Уралга уонна Башкорстаҥҥа баар.

Абааһы айаҕа (Таатта улууһа) бу сири араастаан ааттыллар. Сороҕор «Абааһы тииһэ» дииллэр. Халымалыыр суолунан элбэхтэ айанныыр дьон бу сиргэ массыына үгүстүк саахаланарын туһунан этэллэр. Суол кытыытыгар турар эбэтэр суолу туора сүүрэр дьон күлүгэ баар үһү.

Найахы сэлиэнньэтэ (Уус-Алдан улуһа). Манна киһи өйдөөбөт араас көстүүтэ, быһылаана буолар. Сэлиэнньэ күөлүттэн эмискэ холорук тахсан дьону куттаабыт. Учуонайдар бу дьикти көстүүнү быһаара сатаабыттара уонна муҥур уһугар холорук диэн быһаарбыттара. Бу холорук 2000 сыллаахха эмиэ хатыламмыт.

Өлөр өлүү хонуута (Бүлүү оройуона). Бу дьикти сир туһунан аан бастаан географ Ричард Маак өссө XIX үйэҕэ суруйбута: «Өрүс анныгар алтан хочуол баар, ити иһит төһө улаханын ким да билбэт. Уу анныгар иитэ эрэ көстөр. Бу сиртэн атыҥҥа эмиэ итиинэн илгийэр алтан аарка турар. Булчуттар бу аартык таһыгар хонон туран баран бары ыалдьан өлбүттэр.1936 сыллаахха манна кэлбит геологтар алтаҥҥа майгынныыр дьүһүннээх сиртэн тахсан турар тимири булбуттар. 60-с сылларга бултуу сылдьар дьон үс кырыылаах эбийиэги элбэхтэ көрбүттэр».

Көт-Хап хотоол (Алдан оройуона). 1928 сыллаахха эдэр летчик Николай Олейников авиаконструктор Андрей Туполевка туох эрэ дьикти быһаҕы булбутун туһунан эппит. Итини кини самолета саахалламытыгар тайҕа устун сатыы сылдьан өлө сытар булчут таһыгар булбут..Андрей Туполев бюрота быһаҕы чинчийбит уонна наукаҕа биллибэт матырыйаалтан оҥоһуллубутун быһаарбыт. Көт-Хап хотоолугар биллибэт көтөр эбийиэк кэлэн түспүт. Олохтоохтор онтон баһаҕы, араас сэби-сэбиргэли оҥостубуттар.

Лабыҥкыыр күөл (Өймөкөөн улууһа). Бу күөлгэ баар олус улахан кыыл туһунан сурах аан дойдуну тилийэ көппүтэ. Көрбүт дьон этэллэринэн, бу кыыл олус улахан айахтаах эбит. Адьырҕа кыыл кутталлаах. Геолога Виктор Твердохлебов бу кыылы көрбүтүн туһунан этиитин кэнниттэн күөл учуонайдар болҕомтолорун киинигэр буола түспүтэ. Чинчийии түмүгэ туох да түмүгү биэрэ илик.