Нэһилиэнньэни кытта көрсүһүүгэ Егор Борисов аан дойду уонна Россия экономикаларын сайдыытын туһунан этэригэр өрөспүүбүлүкэҕэ кэлиҥҥи күннэргэ историяҕа киирэр суолталаах икки түгэҥҥэ тохтоото. Аллараа Бэстээхтэн тимир суол үлэтэ быстах кэмҥэ саҕаламмытын уонна «Сибиир күһэ» газопровод бастакы сүһүөҕүн ууруу үөрүүлээх тэрээһинин ойуччу тутан эттэ. Газопровод турбатын бастакы олугун уурууга дойду президенэ Владимир Путин уонна Кытай госсэбиэтин бастакы вице-премьера Чжан Гаоли кэлэ сылдьыбыттарыгар тохтоото.

Дойду баһылыга Владимир Путин Дьокуускай куорат тупсубутун, М.К.Аммосов аатынан федеральнай университет таһыма үрдүгүн туһунан эппитин Сунтаар дьонугар Егор Афанасьевич тиэртэ.

Олохтоохтор өрөспүүбүлүкэ баһылыгын эбээһинэһин толорооччуттан үгэс быһыытынан элбэх ыйыттылар, туоһуластылар. Ол курдук, тыыл бэтэрээннэрин өйөөһүн, Дьаарханнааҕы оскуола-интэрнээти тырааныспарынан хааччыйыы, Тойбохойдооҕу историческай, кыраайы үөрэтэр комплекска тирэҕирэн юннаттар станцияларын тэрийии, учууталларга Георгий Бессонов аатынан бириэмийэни олохтуур, о.д.а. тустарынан ыйытыктары сытыытык туруордулар.

Уһун-Күөл орто оскуолатын дириэктэрэ 50 миэстэлээх оҕо сада хаһан түмүктэнэрин, сэлиэнньэҕэ оскуоа тутулларын турууласта. Үөрэх миниистирэ Сардаана Татаринова «Мин Сахам сирэ — ХХ үйэҕэ» бүтүн өрөспүүбүлүкэтээҕи хамсааһын чэрчитинэн Сунтаар Маар -Күөлүгэр оскуола уонна Уһун-Күөлэгэ 50 оҕоҕо анаммыт оҕо сада, уопсайа икки эбийиэк тутуллуохтааҕын туһунан эттэ.

Егор Борисов  Уһун-Күөлгэ оҕо сада муниципалитет күүһүнэн тутуллубута үһүс сыла буолбутун, маны түмүктүүргэ үөрэх миниистиригэр сорудахтаата. 2015-2016 сылларга саҥа оскуоланы тутарга эттэ. Манна даҕатан кини 2003 сылга Сунтаар оройуонугар 16 оскуола тутуллубутун эттэ.

«Сибиир күүһэ» газопроводы тутууга өрөспүүбүлүкэ дьоно төһө кыттыахтарын олохтоохтор ыйыталыстылар. Сунтаарга нефть уонна газ эйэтин үлэһиттэрин бэлэмниир үөрэх тэрилтэтин аһарга этии киллэрдилэр.

Саха сирни баһылыгын эбээһинэһин кылгас кэмҥэ толорооччу Егор Борисов «Сибиир күүһэ» газопроводы тутууга 11,5 тыһыынча киһи кыттыаҕын, салгыы үлэлэтэргэ 1800 идэлээх дьон наадатын эттэ. Бэдэрээт үлэтигэр өрөспүбүлүкэ тэрилтэлэрэ кытталларын, «Сибиир күүһүгэр» үлэлэтэргэ идэлээх дьону бэлэнииллэрин ыйда.

Сунтаар улууһугар нефть, газ үлэһиттэрин бэлэмниир үөрэх тэрилтэтин аһар туһунан этиигэ сыһыаннаан кини нефтегазовай техникум гааһы, ньиэби хостуур кииҥҥэ - Ленскэйгэ тутулларын бэлиэтээтэ.

5 уонна онтон элбэх оҕолоохторго государство өйөбүлэ болҕомто үөһүгэр тутулунна. Егор Афанасьевич эппитинэн, быйыл материальнай көмөнү 300-400 дьиэ кэргэн ылыахтаах.

Ууну ыраастыыр эбийиэктэри тутуу, нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйыы боппуостарын дьон сытыытык туруорда. Ууну ыраастыыр эбийиэктэри тутарга бырабыыталыстыба тустаах бырагырааманы оҥорор.

Биллэн турар, дьон тыа хаһаайыстыбатыгар сыһыаннаан элбэх ыйытыгы көтөхтө. Ол курдук, элбэхтэн аҕыйаҕы талана эттэххэ, «Кириэстээх» кооператив калмык, алтай боруодалаах сүөһүнү атыылаһыы ороскуотун толуйуу туһунан ыйыттылар. Эмиэ итиниэхэ майгынныыр - тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтин атыылаһыы ороскуотун толуйары, о.д.а. дьон ыйыталаста. Ыйытыктарга тыа хаһаайыстабатын миниистирин солбуйааччы  Николай Афанасьев сиһилии хоруйдаата. Кини эппитинэн, ороскуоту толуйууга докумуону сөптөөхтүк толоруу уонна министиэристибэҕэ киллэрии ирдэнэрин эттэ.

Доруобуйа харыстабылыгар сыһыары тутан дьон үгүһү ыйыталаста. 20 куойкалаах балыыһаны Тойбохойга тутар наадалааҕын, маны медицинскэй тиэхиньикэнэн хааччыйары олохтоохтор эттилэр.

Доруобуйа харыстабылын миниистирин солбуйааччы  Людмила Вербицкая  эппитинэн, 2016 сыллааҕы инвестиционнай бырагыраамаҕа Тойбохойга балыыһа киирбэккэ хаалбыт. Ол эрээри, бастакы уочарат тутуллуохтаах эбийиэктэр испииһэктэригэр киирбит.

Сунтаар нэһилиэнньэлээх пууннарын ититэр тиһиккэ холбообуттарыгар дьон Егор Борисовка улаханнык махтанна. Нэһилиэк 90 бырыһыана маннык ититиигэ холбоммут.

Егор Борисов Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕын, 96 саастаах  Трофим Николаевич Жирковы уонна 91 саастаах  Николай Филиппович Гуриновы кытта олох-дьаһах, Улуу Кыайыы 70 сылын, бэтэрээннэргэ анаммыт сыл туһунан кэпсэттилэр.

РФ Федерация Сэбиэтин чилиэнэ  Александр Акимов, норуот депутата Александр Уаров, бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Феодосия Габышева, үөрэх миниистирэ Сардаана Татаринова, култуура уонна духуобунай сайдыы миниистирэ Андрей Борисов, дьиэ-уот, коммунальнай хаһаайыстыба миниистирин солбуйааччы  Гаврил Левин, архитектура, тутуу комплексын миниистирин солбуйааччы  Павел Аргунов, баай-дуол уонна сир сыһыаннаһыыларын миниистирин солбуйааччы Михаил Никифоров, үп миниистирин солбуйааччы Павел Багынанов, экономика миниистирин солбуйааччы Павел Кылатчанов, тыа хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччы  Николай Афанасьев, тырааныспар, суол хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччы Сергей Владимиров, доруобуйа харыстабылын миниистирин солбуйааччы  Людмила Вербицкая, үлэ, социальнай сайдыы миниистирин солбуйааччы  Оксана Винокурова, о.д.а. делегация састаабыгар киирэн Сунтаар улууһугар сырыттылар.