Уус-Алдан улууһун I Хоро нэһилиэгин олохтоохторо сэрии ыар сылларын туһунан испэктээк туруордулар


Сэрии саҕаланнаҕын сыл манна «Кыһыл маяк» холкуос уон икки туруу үлэһитэ титиик тутуутугар үлэлээбитэ. Баҕаналарын саҥа туруора сырыттахтарына, баһыйар үгүстэригэр бэбиэскэ кэлэн, үлэлэрин ситэрбэккэ, Ийэ дойдуларын көмүскүү фроҥҥа аттаммыттара. Хоодуот буойуттартан уоттаах сэрииттэн түөртэрэ эрэ ордон ахтылҕаннаах алаһа дьиэлэригэр эргиллибитэ...
Сыллар ааһан, быраҕыллыбыт тутуу баҕаналара өҥ буорга силис тардан, лабаа анньан мас буола чороччу үүнэн кэккэлээбиттэрэ. Көмүс уҥуохтара кыргыһыы хонуутугар хаалбыт биир дойдулаахтарыгар Күн ситэ бэрсибэтэх сылааһын иҥэринэн, сүтүктээх ийэлэр харахтарын уутунан угуттанан сайынын күөх мутукчанан симэнэр мастары хоролор Ийэ айылҕа буойуннарга өйдөбүнньүгүн курдук ылыммыттара. Бу туһунан «Хоролор — сэрии сылларыгар» диэн документальнай испэктээккэ кэпсэнэр.

Соторутааҕыта Илья Находкин аатынан Чараҥнааҕы Сынньалаҥ киинэ (дириэктэр Александр Бурцев, уус-уран салайааччы Екатерина Свинобоева) Улуу Кыайыы 70 сылыгар анаан туруорбут испэктээгэ дьон-сэргэ биһирэбилин, киэҥ сэҥээриитин ылла. Сэрии саҕанааҕы сут дьылларга биир дойдулаахтарын, чугас уруу дьоннорун, бииргэ улааппыт үөлээннээхтэрин эбээлэрин, эһээлэрин, хос эбээлэрин, хос эһээлэрин ыар олохторун сценаҕа көрөн уйадыйбыт да элбэх этэ.

- Сценарийы «Кыһыл маяк», «Кыһыл аграном» холкуостар докумуоннарыгар, оройуоннааҕы «Большевистскай тэрийээччи» хаһыат 1941-1945 сс. матырыйаалларыгар, нэһилиэк олохтоохторун ахтыыларыгар олоҕуран суруйбутум, - диэн кэпсиир туруорааччы режиссер Екатерина Свинобоева. - Оччотооҕуга буолбут чахчылары: «Кыһыл аграном» холкуос бэрэссэдээтэлэ Дмитрий Никандрович Копырин, биригэдьиир Анна Петровна Бурцева сутаан быстарбыт дьону өрөһүйээри хаһаайыстыба ырыганнаабыт сылгытын маска атыллан өллө диэн кумааҕы суруйан тыыннарын өллөйдөспүттэрин; кыладыапсык 15 саастаах кыыһы 6 киилэ арыыны итээтиҥ диэн баайсан мунньахха дьүүллээн, суукка биэрэбит дэспиттэрин биригэдьиир Парасковья Афанасьевна Бурцева-Баскыа буойан көмүскэспитин киллэртээн биэрбитим.
Испэктээккэ 76 киһи оонньоото. Кырдьаҕастара - 83 саастаах Анна Петровна Матвеева, кыралара — 6 саастаах Женя Егорова. Оччотооҕу кэм таҥаһын-сабын, малын булууга турар-турбат барыта сүүрбүтэ-көппүтэ, кыһаллыбыта-мүһэллибитэ.

Олохтоохтор биир ый курдук бэлэмнэммиттэрэ. Муусука учуутала Гаврил Свинобоев Николай Егоров тылларыгар «Тыама Баҕараҕа» уонна «Кырыымчык олох» диэн ырыалары айбыта, олорун гитаранан доҕуһуоллаабыта. Ырыалары Александра Свинобоева бэлэмнээбитэ. Сцена киэргэтиитигэр Александр Васильев, уотун-күөһүн оҥорууга Семен Степанов үлэлээбиттэрэ. Музыкант, ырыа айааччы, Бороҕоннооҕу «Уолан» гимназия бөлөҕүн салайааччы Александр Свинобоев тыыннаах доҕуһуолунан испэктээги киэргэттэ. Василий Мигалкин аатынан орто оскуола «Саһарҕа» үҥкүү ансаамбыла (салайааччы Саргылаана Готовцева) толору састаабынан кытынна.
Хоролор ити курдук эдэрдиин-эмэнниин бары бииргэ турунан адьырҕа өстөөҕү утары уоттаах сэриигэ хорсуннук кыргыһан, ыраах тыылга икки хараҥаны ыпсаран ыарахан үлэҕэ умса-төннө түһэн Улуу Кыайыыны уһансыбыт биир дойдулаахтарын уус-уран испэктээккэ дьүһүйэн ыччаттарыгар төрөөбүт сирдэринэн, биир дойдулаахтарынан киэн туттуу иэйиитин сахтылар.