Бу, туох-ханнык иннинэ, судаарыстыба уонна норуот туһугар үлэҕэ ураты үтүөлээх дьоммутун үрдүк билинии буолар аналлаах. Лоп курдук биир сыл аннараа өттүгэр, ыам ыйын 1 күнүгэр, Владимир Путин дойду сүрүн уораҕайыгар, Кремльгэ, биэс маҥнайгы Россия Үлэтин Дьоруойун сирэй көрсөн, атах тэпсэн олорон судаарыстыбаннай суолталаах сүдү наҕараадалары туттарар үгэһи олохтообута.
Оттон быйыл маннык сүҥкэн чиэскэ-бочуокка Россия эмиэ биэс бастыҥ дьоно тиксибитин туһунан дойду Президенин Ыйааҕа тахсыбыта. Кинилэр истэригэр сахалартан бастакынан, бүтүн дойду тыа хаһаайыстыбатын сүөһүнү иитиитигэр тутаах салаатыгар маҥнайгынан Россия Үлэтин Дьоруойа Михаил Готовцев.  Михаил Николаевич – Уус Алдан улууһун Байаҕантай нэһилиэгин олохтооҕо, «Удьуор» бааһынай хаһаайыстыба аҕа баһылыга, Үлэ Албан аатынан уордьанын толору кавалера, Саха Республикатын бочуоттаах олохтооҕо.
Бүтүн саха омук дьылҕатыгар үйэтийэн хаалыахтаах историческай бэлиэ түгэнинэн Михаил Николаевич уонна кини чугас аймахтара, бу ситиһии кэлэригэр таһаарыылаах үлэлэринэн быһаччы кыттыгастаах эдэр солбуктара Уус Алдан улууһун дьаһалтатын баһылыга Алексей Федотов салайааччылаах делегация дойдубут тэбэр сүрэҕэр уонна Хотугу Пальмираҕа биир нэдиэлэлээх айаҥҥа туруннубут. Биһиги чахчы да киэн туттуу сыдьаайдаах умнуллубат күннэр кэрэһиттэрэ буолан эрэбит эбээт!

Бастакы күн: Эрэл кыыма саҕыллынна

Муус устар 30 күнүгэр делегация Москубаҕа көтөн күпсүтэн тиийээппитин кытта, РФ Президенин иһинэн Саха Республикатын Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтигэр эрдэттэн былааннаммыт истиҥ көрсүһүү буолла. «Москубаҕа республика сүрүн саалатынан» сүрэхтэммит үтүө түһүлгэҕэ Михаил Николаевиһы бэрэстэбиитэлистибэ салайааччытын солбуйааччы Юрий Заболев, бэрэстэбиитэлистибэ үлэһиттэрэ уонна устудьуоннар Михаил Николаевиһы кэтэһэн олороллор эбит. Саалаҕа Михаил Николаевич ытыс дохсун тыаһынан арыалланан киирдэ.

Хаартыскаҕа: Ытыс дохсун тыаһынан саҕаламмыт истиҥ көрсүһүү

Юрий Вадимович Михаил Николаевиһы ис сүрэҕиттэн эҕэрдэлээн туран, маннык дойдуларын уонна норуоттарын туһугар бэриниилээх сүрэхтээх дьиҥ патриот уонна олохторун туруу үлэнэн дириҥ ис хоһооннообут дьон баар буолан, омукпут сарсыҥҥы саргыга, кэнэҕэски кэскилгэ сырдык эрэллээҕин бэлиэтээтэ. Михаил Николаевичка сүгүрүйэн туран, тыыннаах сибэкки дьөрбөтүн, өйдөбүнньүк бэлэх туттарда.

Уус Алдан улууһун дьаһалтатын баһылыга Алексей Федотов Михаил Николаевич төрөөбүт-үөскээбит уонна олоҕун тухары харыс да сири халбарыйбакка күн бүгүҥҥэ диэри тыҥ хатыытыттан им сүтүөр диэри күннэтэ түбүгүрэ олорор улууһа аҕыс Дьоруойдаах, ураты үгэстэрдээх ытык сир буоларын сиһилии кэпсээтэ.

Делегациябыт чилиэнэ, «Сахаплемобъединение» ААУо ынах сүөһүнү искусственнайдык сиэмэлээһин салаатын салайааччы Татьяна Протопопова: “Михаил Николаевич курдук дьиҥ-чахчы айылҕаны кытта биир ситимнээх, эдэркээн саастарыттан олоххо сөҕүмэр уларытыыны киллэрэр ытык ыйаахтаах дьон олус сэмэйдэр, судургулар. Мин олоҕум Михаил Николаевич курдук сэдэх, ураты баайыылаах киһи кэрэмэһин кытта алтыһыннарбытыттан дьылҕабар махтанабын”, -- диэн сүрдээх сылаастык билиннэ.

Бу көрсүһүүгэ, ордук үөрүүлээҕэ баар, үтүмэн үгүс эдэр көлүөнэ ыччат кэлэн көхтөөхтүк кытынна. Кинилэр саханы саха дэтэр сылдьар килбиэннээх киһибитигэр бастыҥ баҕаларын эппиттэриттэн, санааларын үллэстибиттэриттэн, сэҥээрэр ыйытыыларын биэрбиттэриттэн Михаил Николаевич мэктиэтигэр долгуйан ылла. Тимирязев аатынан Россиятааҕы Тыа хаһаайыстыбатын университетын бэһис кууруһун бастыҥ устудьуона Михаил Миронов: «Михаил Николаевич, мин эн биир идэлээҕэ буолабын. Зоотехник идэтин быйыл бүтэрэбин. Биһиги, саҥа кэм дьоно, эйигинэн чахчы да киэн туттабын. Тыа хаһаайыстыбата курдук тыын суолталаах, хара үлэни кытта миккиллиини кытта быһаччы сыһыаннаах идэҕэ ураты тапталгыттан, оҕолуу уҕараабат болҕомтоҕуттан куруутун сөҕө туруохпут уонна мэлдьи эн курдук буоларга дьулуһуохпут»¸-- диэбитэ тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыах тустаах аныгы кэм ыччатын мэктиэ тыла буолан эрэл кыымын сахта.

Хаартыскаҕа: Россия Үлэтин Дьоруойун арыалдьыттара – аймахтара

Россия Үлэтин Дьоруойа Михаил Николаевич киэҥ-куоҥ саалаҕа мустан олорооччуларга симменталь сүөһү дьоҕурун муҥутуурдук туһаммыт чулуу ыанньыксыт күннээҕи түбүктэрин сэгэттэ, туох сыдьааннаах киһи буоларын билиһиннэрдэ уонна эркээйилээх этиитин оҥордо. «Маннык улахан ситиһиигэ тиксиим кистэлэҥэ диэн бэрт судургу: олоҕу хайдах баарынан таптыахха, хас биирдии күнү көдьүүстээхтик атаарыахха уонна олоххут аартыгар талан ылбыт идэҕитигэр өрүү бэриниилээх, этэргэ дылы, «доҕордуу» сыһыаннаах буолуохха. Саха курдук барыга бары сатабыллаах, сыстаҕас, дьоҕурдаах омук утумнааччылара буоларгытын куруутун өрө тутуҥ. Олох хайа да түгэнигэр дьулуургутун, дьаныаргытын, дьүккүөргүтүн ыһыктыбат буолуҥ», -- диэн Михаил Николаевич алгыс баһын сыалаата. Кини ыанньыксыттыырын сэргэ, осменатор буолан, бастыҥ ынахтары тус бэйэтэ сүүмэрдээн, тыйыс тымныыны тулуйумтуо, өлгөм үүтү, төрөлкөй төрүөҕү түстүүр сүөһүлэри ууһатан таһаарыы ымпыгын-чымпыгын туһунан төһөнү баҕарар өргө диэри, хайдах курдук дуоһуйан, астынан туран, сэһэнниэн-сэппэнниэн сөп... Биһиги Михаил Николаевич оннук тыа хаһаайыстыбатыгар курдаттыы талаһыылаах!

Хаартыскаҕа: Өйдөбүнньүк хаартыскаҕа түһүү

Михаил Николаевич бу олоҕор иккис төгүлүн Дьоруой буолар үөрүүтүн үллэстэ бииргэ төрөөбүт убайын сиэнэ, Дьоруой баар-суох эрэлэ, уҥа илиитэ Василий Готовцевы илдьэ кэллэ. Василийы көрсүһүү кыттааччылара холобур оҥоһуннулар. «Билигин Васята суох хаһаайыстыбабыт биир да күнүн көрбөппүт. Уолум маладьыас. Бу Дьоруой буолуубар Вася көмүс көлөһүнэ эмиэ баар», -- диэтэ Михаил Николаевич, сүргэтэ көтөҕүллэн олорон. Михаил Николаевиһы арыаллаан аҕалбыт дьон бары да кини айымньылаах үлэтигэр бигэ тирэх буолаллар. Вася балта Алина эмиэ эһэлэрин тэҥэ күндүтүк саныыр киһилэригэр сайыннары-кыһыннары көмөлөһөр. Оҕолор ийэлэрэ Анастасия Готовцева – Михаил Николаевич убайын кыыһа, «Удьуор» бааһынай хаһаайыстыба тутаах киһитэ. Прасковья Попова – Михаил Николаевич убайын кийиитэ, үлэ-хамнас суотун-учуотун, дьыалатын-куолутун сүрүннэһээччи. Оттон Татьяна Протопопова Михаил Николаевиһы кытта 1981 сылтан отут үс сыл тухары «эн-мин» дэһэн ынах сүөһү боруодатын түргэнник уонна хаачыстыбалаахтык тупсарыыга сыралаһар.

Сырдык тыыннаах, иһирэх эйгэлээх түһүлгэҕэ кубулуйбут тэрээһин өйдөбүнньүк хаартыскаҕа түһүүнэн түмүктэннэ. Бу кэннэ Михаил Николаевич устудьуон аймах кыргыттара ытыктыыр киһилэрин кытта көрүстүлэр. Төрөөбүт дойдуларыгар ахтылҕаннарын Михаил Николаевич нөҥүө аһаран эрдэхтэрэ...

Хаартыскаҕа: Наталья Колодезникова сэһэргиир

Бу күн Саха Республикатын Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтин музейыгар соһуччу арыйыы буолла. Музейга биһиэхэ гидтээбит, ис-иһиттэн арыллан кэрэхсэбиллээхтик кэпсээбит, Москубаҕа олохсуйбута быданнаабыт Саха сирин далбара Наталья Колодезникова Михаил Николаевич биир дойдулааҕа уонна аймахтарын удьуорун утаһына эбит. Инньэ гынан Михаил Николаевич ыраах-чугас эргиччи эриэккэс эдэркээн саастарыгар элбэхтэ эллэспит, үгүстүк алтыспыт дьонун ахтан ураты иэйиигэ куустарда. Туох да диэбит иһин, айаммыт саҕаланыыта үтүө сибики, дьикти түгэн түстэннэ диэтэҕиҥ.

Хаартыскаҕа: Михиал Готовцев бэрэстэбиилэстибэ музейыгар алгыс тылын суруйар

Москубаҕа бастакы күммүт былаанын силигин ситэрэн, биһиги, делегация чилиэннэрэ, Михаил Николаевичпытын, быйылгы биэс Россия Үлэтин Дьоруойун кытта РФ Президенин дьыалаларыгар управление тиһигэр киирэр, дойду историческай суолталаах тарбахха баттанар гостиницаларыттан биирдэстэрэ «President hotel» холумтанын сылааһыгар бигэнэргэ тиэтэйдибит. Тоҕо диэтэр, сарсын биһигини өссө долгутуулах күн күүтэр. Ол – дойдубут сүрүн Дыбарыаһа – Кремльгэ Екатерининскай саалаҕа Россия Президенэ Владимир Путины кытта көрсүһүү.