«Амстердам уонна Сеул куораттары силбэһиннэрэр суол, аатырбыт солко суолу батыһа Казы-гурт тохтобулун таһыгар Курултаай буолар. Онно тыырыллыбыт 20 гектар сиргэ түүр духуобунаһын дьиэтэ уонна конгресс-центр тутуллуохтаах. Курултаайга биһигини олус истиҥник көрүстүлэр. Сахалары түүр омук былыргы үгэһин илдьэ сылдьар омук быһыытынан бары билинэллэр», - диэтэ делегация салайааччыта, ХИФУ уопсастыбаннай тэрилтэлэрин гражданскай көҕүлээһин сэбиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы  Афанасий Николаев. 

Өймөкөөн улууһуттан сылгыһыт Александр Кривошапкин уонна туризымы сайыннарар предприниматель Семен Сивцев, культуролог-алгысчыт Саргылана Николаева —Тупсаана, «Бичик» кинигэ кыһатын кылаабынай эрэдээктэрэ Валерий Луковцев, норуот эмчитэ «Хоту Дойду» фонда бэрэстэбиитэлэ  Степан Попов,  «Берегиня» киинин эмп үлэһитэ Галина Самсонова, ХИФУ бэрэстэбиитэлэ  Евгений Скрябин, Чурапчы фермерэ Егор Пермяков делегация састаабыгар киирдилэр. 

Саха сириттэн тиийбит делегацияҕа Казахстаҥҥа «Аттила» культура кииниттэн Алексей Томскай уонна Петр Атласов, Канадаттан «Юрта мира» уопсастыбаннай тэрилтэ салайааччыта  Александра Григорьева холбостулар. 

Афанасий Николаев эппитинэн, Егор Пермяков тэрээһиҥҥэ кыттар туһугар икки сүөһүтүн атыылырга күһэллибит. 

Курултаайга Казахстантан, Кыргызстантан, Узбекистантан, Таджикистантан, Туркменистантан, Азербайджантан, Болгарияттан, Молдавия гагаузытыттан, Кытай уйгуурдара, Россияттан Дагестан, Ставропольскай кыраай, Татарстан, Башкортостан, Хакасия, Ямало-Ненецкэй автономнай уокуруктан уонна Саха сириттэн барыта 100-тэн тахса түүр тыллаах омуктар кыттыбыттар. 

Казахстан соҕуруу өттүгэр баар Шымкентан чугас баар Туран сиригэр-уотугар тэрээһин ыытыллыбыт. Онно түүр дойдуларын норуоттар икки ардыларынааҕы киин тутуллуохтаах. Ассамблея президенэ Султанмурат Ерментай сахалары тус бэйэтинэн форумҥа ыҥырбыт.

Казахстан биллэр-көстөр уопсастыбаннай уонна политическай деятелигэр Турар Рыскуловка  анаммыт өйдөбүнньүк мэҥэ таас туруорхтаах сиригэр бэлиэ тааһы ууруу сиэрэ-туома буолбут.

Курултаайга ураты истиҥ сыһыан сахалары курбуулуу кууспут. «Сахалар былыргы үгэстэринэн, кэрэ-мааны таҥастарынан-саптарынан, бэлэхтэринэн атыттары улаханнык сөхтөрдүлэр диэтилэр кинилэр. Сахалыы ырыа-тойук биһиги өбүгэлэрбит былыргы ырыаларын санатта диэн эбэн эттилэр», - диэн санаатын үллэһиннэ Саргылана Николаева. 

«Наһаа күүстээх энергетикалаахпыт, тыллаахпыт, былыргы түүр культурата суураллыбакка, сайҕаммакка сылдьарын туһунан кинилэр биһиэхэ эттилэр», - диэтэ Александр Кривошапкин. 

Афанасий Николаев этэринэн, аан дойдуга 250 мөлүйүөн түүр омук бэрэстэбиитэлэ баар. Кинилэр баһыйар үгүстэрэ Азияҕа, оттон сахалар ойуччу туспа бөлөҕүнэн олороллор. Онон омуктарын үгэһин, культуратын симэлиппэккэ илдьэ сылдьаллар. Атыттар атын омугу кытта аһара булкуһан, төрүттэрин сүтэрэ быһыытыйбыттар. 

Шымкент таһыгар Туран сиригэр-уотугар Саха сирин этнокультурнай киинин тутан таһаарар туһунан быһаары ылыммыттар. Дойду президенэ Владимир Путин Казахстаҥна сырыытын кытта Курултаай сөп түбэспит.