Бу дьыала туһунан мин хаста да суруйдум. «Ийээ, биһиги ууга суохпут, буорга сытабыт...» диэн бастакы ыстатыйам хаһыаппыт 2013 сыл ыам ыйын 8 күнүнээҕи нүөмэригэр бэчээттэммитэ. «Дьыала эмиэ сабыллыбыт» диэн бүтэһик матырыйаалым бу дьыл ыам ыйын 29 күнүгэр тахсыбыта. Балтараа сыл устатыгар дьыала хаста да тэриллэн, сабыллан кэллэ. Туох эмит сибики биллиэр, саатар биир эмит уол өлүгэ көстүөр диэри, бу дьыаланы тиһэҕэр диэри кэтээн көрөн, суруйар санаалаахпын.

Хаһыаппытын мэлдьи суруттаран, нүөмэрин көтүппэккэ ааҕар киһи ол 2012 сыл балаҕан ыйыгар Уус Маайа улууһугар туох буолбутун өйдүүр буолуохтаах. Оттон билбэт ааҕааччыга дьыала ис хоһоонун кылгастык санаттахха, маннык: Бэлкэчи бөһүөлэгэр кулууп дьиэтин туппут түөрт эдэр киһи ити күн күнүс 13.00 чааска мотуордаах тыынан Белькачанка өрүскэ балыктыы барбыттар уонна эргиллибэтэхтэр. Тута көрдөөһүн үлэтэ саҕаламмыт эрээри, кэлин уматык бааҕыттан уонна Алдан Кутанатыттан 1 км аллараа сиртэн, өрүстэн уолаттар тыыларыттан уратыны тугу да булбатахтар.

Силиэстийэ уорганнара хара маҥнайгыттан «уолаттар балыктыы сылдьан ууга былдьаммыттар, буруйу оҥоруу событиета суох» диэн биэрсийэни тутуһан, дьыаланы сабан иһэллэр. Биир да өлүк көстө илигинэ «кинилэргэ туһулаан буруй оҥоһуллубут бэлиэтэ суох» диэн түмүгү таһаарар, мин саныахпар, эрдэ. Сүппүт уолаттартан саатар биирдэстэрин эмит өлүгэ көстүөр диэри дьыаланы сабар табыллыбат.

Бу дьыалаҕа соҕотоҕун сүүрээччи-көтөөччү, сүппүт уолаттартан биирдэстэрин, Владимир Полятинскай ийэтэ Акулина Полятинская, дьыаланы сабар уураахтары сырыы аайы утаран, салгыы ирдэһэн иһэр. Уолаттар өлүктэрэ көстөллөрүгэр кини эрэ утуйар уутун умнан туран кыһаллар диэн көрөбүн.

Дьыаланы эмиэ саппыттарын кэнниттэн Акулина Афанасьевна Алдаҥҥа баран кэлэргэ быһаарыммыта. РФ СК Саха сиринээҕи управлениетыттан Руслан Винокуров улаханнык өйөөн-көмөлөһөн, кини Алдан улууһугар бэс ыйын 26 күнүттэн от ыйын 7 күнүгэр диэри сылдьан кэллэ. Чопчу Р.Винокуров дьаһалынан, мантан гидролокатор илтэрэн, антах силиэдэбэтэли кытта полиция оперативнига көрсөн, арыаллаан, көрдүүр үлэни ыыппыттар. Сүппүт уолаттартан биирдэстэрин, Николаев Афанасий эдьиийэ Софья Алексеева, кини кэргэнин быраата Борис Борисов көрдөөһүҥҥэ кыттыспыттар.

Ити күннэр усталарыгар гидролокатор көмөтүнэн Янда үрэх аннын чинчийбиттэр, эргэ өтөхтөрү, быраҕыллыбыт дьиэлэри, быраҕыллыбыт муостаны, бэл диэтэр, көрбүөччү быһа холоон эппит сирдэрин барытын кэрийэн көрбүттэр да, туох да көстүбэтэх. Инньэ гынан, погоннаах дьон «криминал буолуон сөп» диэн сабаҕалаабыттар. Онон, дьыала хат тэриллэр чинчилээх.

«Дьыала эмиэ сабыллыбыт» диэн ыстатыйабар «биир П. диэн киһи быһаарыыта болҕомтону тардар» диэн суруйбутум. Ол киһи кэпсээбитинэн, 2012 сыл балаҕан ыйыгар (ханнык күнүн чуолкай өйдөөбөт), киэһэ 21.00 чаас саҕана, кини Алдан өрүс кытылыгар туран, Бэлкэчи бөһүөлэгин диэкиттэн өрүһү өксөйөн, үрүҥ өҥнөөх, мотуордаах тыы айаннаан иһэрин көрбүт. Чааска 30 км түргэннээхтик. Онтон тыы Янда үрэх диэки салайбыт. Тыыга хас да киһи олорор эбит (хаһыаларын өйдөөн көрбөтөх). Көстүбэт буолбуттарын кэнниттэн чочумча буолаат, улахан тыас иһиллибит. Туох эрэ туохха эрэ охсуллубутун курдук. Ол кэнниттэн мотуор тыаһа ньим бараатын, киһи хаһыыта иһиллибит. Биэс мүнүүтэ буолан баран, тыы куорпуһа поплавок курдук дагдайан тахсыбыт. Кытылга киниттэн ураты ким да суоҕа үһү. Кини этэринэн, ол кэмҥэ Алдан өрүскэ уонна Янда үрэххэ «улахан уу» кэлэн турара үһү. Саа тыаһа буолбатах, бүтэҥи охсуллар тыас этэ диэн П. чопчулаабыт.

Акулиналаах бу киһини көрсөн кэпсэппиттэр. Дьон ууга түспүтүн көрөн баран, тоҕо тута тыллаабатаҕын ыйыппыттар. «Ээ, миигин син биир ким да итэҕэйбэт, ол иһин эппэтэҕим» диэбит. Маны таһынан, Акулина быһаарарынан, ити П. диэн киһи турбут сириттэн Янда үрэх тумуһа 2 км ыраах үһү, онон кини тыыны хайдах да көрөр кыаҕа суох эбит.

Уолаттар сүппүттэрэ биир сыла туолбутугар, Софья Алксеева дьонун кытта Бэлкэчи Кутана икки ардыгар, мотуор көстүбүт сиригэр өйдөбүнньүк бэлиэ туруорбуттар. Уолаттар хаартыскалара суох буолан, «Саха сирэ» хаһыакка тахсыбыт ыстатыйабыттан кырыйан ылан, ону сыһыараахтаабыттар. Түөрт саха ыччатын сурахтыын сүппүт кистэлэҥэ хаһан эмит хайаан да арылларыгар эрэниэххэйиҥ.