Кирилл Георгиевич Гоголев 1933 сыллаахха Ленинградтааҕы сцена искусстволарын техникумун (билигин Санкт-Петербурдааҕы театральнай искусство академията) бүтэрэн кэлэн Саха театрыгар режиссер быһыытынан 1941 сыллаахха диэри үлэлээбит. Барыта уон икки испэктээкили туруорбут. Олортон саамай биллибиттэрэ А.Софронов «Манчаарыта», С.Ефремов «Ини-биитэ», С.Омоллоон «Күөх Көппөтө», «Күкүр Ууһа». Үөрэхтээх режиссер буоларын быһыытынан нуучча классикатыттан балайда хото туруорбут режиссер эбит. Ол курдук, Саха театрын сценатыгар М.Горькай «Түгэххэ», А.Пушкин «Кэччэгэй рыцарь», Н.Гоголь «Ревизор», П.Медведев «Уоруйах» пьесаларын туруорбут. Бастакы театровед Д.К.Максимов суруйарынан, 30-с сылларга театральнай искусство таһыма үрдүүрүгэр айымньылаах үлэ, үрдүк уус-уран таһымнаах репертуар улахан оруолу оонньообут. Уус-уран репертуары сатабыллаахтык, биллэн турар, үс үөрэхтээх режиссер кэлэн таҥнахтара. Ити кэмҥэ нуучча классикатын чулуу пьесалара Саха театрыгар турбуттара.

Репертуары көрдөххө «Ревизор» кэмиэдьийэ режиссер К.Г.Гоголев Саха театрыгар нуучча классикатыттан бүтэһик туруорбут испэктээкилэ буолар.

Онтон «Ревизор» испэктээкил Саха театрыгар иккиһин туруута режиссер Спиридон Алексеевич Григорьевы кытта сибээстээх. Кини бу испэктээкили 1952 сыллаахха туруорбута биллэр. Худуоһунньугунан эмиэ Георгий Туралысов үлэлээбит.

Саха театрыгар аан бастакы Хлестаков оруолун Николай Харитонов айбыта. Иккис туруутугар ити оруолу Петр Решетников оонньообут диэн. Ол эрээри Т.И.Филиппова «Саха театра» диэн кинигэтигэр режиссер биир оруолу үс артыыска солбуһуннара оонньоторун туһунан интэриэһинэй иһитиннэрии баар.

«Николай Харитонов уһулуччу аатырбыт уобарастара Хлестаков уонна Фердинанд этилэр. Итилэртэн Хлестаков оруолун туһунан этэр буоллахха, ол уобараһы үс төһүү артыыс: П.М.Решетников, Н.Н.Харитонов уонна И.И.Находкин үһүөн куоталаһар курдук биир кэмҥэ оонньообуттара. Ол кэмтэн ыла төһө да түөрт уонтан тахса сыл аастар, кинилэри бэйэ-бэйэлэригэр тэҥнээн көрбүт, биһирээбит дьон билиҥҥэ диэри умна илик буолуохтаахтар. Үһүөн тус-туспа характердаах, биирдэрэ биирдэриттэн хаалсыбат дьоҕурдаах уонна сонун көстүүлээх артыыстар этилэр. Артыыстары итинник куоталаһыннарар курдук биир уобараска анаабыттарын киһи барыта сэргии, үөрэ-көтө көрсүбүтэ. Туруорааччы режиссер С.А.Григорьев, худуоһунньуга Г.М.Туралысов буоланнар бэркэ кыайа тутантаһаарбыттара. Уонна оччолорго театрга анаан-минээн сылдьар, театр олоҕунан интэриэһиргиир уонна артыыстар айбыт уобарастарын (төһө бэрдин) ырыта сатыыр көрөөччү үгүс буолара. Биллэн турар, итилэртэн П.Решетниковы көрөөччүлэр эрдэттэн, «авансанан» барыларыттан ордоро саныыллара эмиэ баара. Инньэ гынан, бары оруолларга барыларыгар П.Решетниковы мунааҕа суох биир тэҥник биһирии көрөллөрө.

Оттон Н.Харитонов букатын саҥа сонун уобараһынан көстүбүтэ уонна бу оруолга бары өттүнэн уһулуччу сөп түбэһэр эбит этэ. Кини Хлестакова буолуохтааҕын курдук светскэй уопсастыба киһитэ, столичнай чиновник уонна анаан иитиллибит дьиҥнээх дворянин буолара көстөн турара», - диэн суруйар Т.Филиппова.

Оччоттон баччаҕа диэри артыыстары да, көрөөччүлэри да кэмиэдьийэ олус интэриэһиргэтэр эбит. Улуу талаан Гоголь илиититтэн тахсыбыт өлбөт-сүппэт чулуу айымньы буоллаҕа.

Оттон быйылгы театральнай дьылы түмүктүүр «Ревизор» премьерата бэс ыйын 13-14 күннэригэр буолуоҕа. Кэмиэдьийэ үһүс төгүл туруутун көрөөччү долгуйа күүтэр буолуохтаах. Онуоха бэйэбит кэммит артыыстарын астына-дуоһуйа, ырыта-сыаналыы көрүөхпүт турдаҕа.

Испэктээкили Горнай Алтай П.В.Кучияк национальнай драматическай театрын кылаабынай режиссера Эмма Иришева ыҥырыллан кэлэн бэлэмнии сылдьар. Эмма Александровна 2006 сыллаахха АГИиК артыыстары уонна режиссердары бэлэмниир салаатыгар Андрей Борисовка үөрэммитэ. Ол кэмҥэ Андрей Саввич Хакассия, Тыва, Горнай Алтай республикаларыттан үөрэниэн баҕалаахтары ыҥырбыта. Онон билигин Эмма Иришева бииргэ үөрэммиттэрэ бары идэлэринэн дойдуларын театрдарыгар үлэлии сылдьаллар. Олортон биһиги ордук Саха театрыгар үлэлии сылдьыбыт Сюзанна Ооржагы билэбит. Оттон Саха сиригэр бииргэ үөрэммиттэрэ эмиэ таһаарыылаахтык үлэлии сылдьаллар. Ол - Саха театрын кылаабынай режиссера Руслан Тараховскай уонна Лена Гримм-Иванова. Оттон ыраах Хакассияҕа Саяна Ултургашева национальнай драматическай театрга үлэлии сылдьар. Урут Нуучча театрыгар режиссердаабыт эмиэ Андрей Саввич үөрэнээччитэ, биир дойдулаахпыт Андрей Габышев билигин Москваҕа үлэлиир.

Эмма Иришева «Ревизор» испэктээкили бэйэтин театрыгар быйыл туруорбут буолан, этэргэ дылы, «айымньы иһигэр» сылдьар. Күн аайы репетиция нуучча тылын көмөтүнэн барар. Төһө да уруулуу омуктар буолларбыт өйдөһүүгэ «харгыс» баар буоллаҕа. Онуха театр хамсаныыта эмиэ тыл кэриэтэ режиссерга көмөлөһөр. Режиссер этэринэн, кэмиэдьийэ билиҥҥи олоҕу көрөн турбут курдук суруллубут. Былаас уонна норуот сыһыаннара Гоголь саҕаттан уларыйбатаҕын кэриэтэ. Оттон Сэбиэскэй кэмҥэ, биллэн турар, тосту ураты буолуо. Онон режиссер сүрүн болҕомтотун Городничай уонна Хлестаков сыһыаннаһыыларыгар уурар. Бу да сырыыга режиссер Хлестаков оруолугар икки артыыһы куоталаһыннара оонньотор баҕалаах. Онон биһиги кэммит Хлестаковтарынан Роман Дорофеев уонна Павел Чинянов буолуохтара.

Бастакы Хлестакову оонньообут Саха АССР үтүөлээх артыыһа Николай Николаевич Харитонов быйыл төрөөбүтэ 100 сыла буолар. Онон испэктээкил турара ити үбүлүөйдээх түгэни кытта дьүөрэлэһэрэ бэйэтэ кэрэ-бэлиэ өйдөбүлү үөскэтэр.