История кэрэһилииринэн, Орто Халымаҕа 1916 сыллаахха маҥнайгы театральнай куруһуок тэриллибит. 1969 сыллаахха И.Находкин “Улахан доҕор” диэн пьесатын Дьокуускайтан кэлбит хамыыһыйа иннигэр толорон, самодеятельнай артыыстар театрдарыгар “народнай” диэн аат иҥэриллэрин ситиспиттэрэ. Бу пьесаны режиссёр Е.К.Созонова туруорбута.

Оттон бүгүн Орто Халыма народнай театрын СР култууратын туйгуна, СР култууратын үтүөлээх үлэһитэ Ольга Алексеевна Винокурова айымньылаахтык салайар. 2012 сыллаахха „Орто Халымаҕа маҥнайгы норуот театра“ кинигэ күн сирин көрөрүгэр быһаччы сүүрбүт-көппүт, матырыйаалы түмпүт киһинэн кини буолар. Кинигэҕэ театр историята түмүллэн, кэнэҕэс ыччакка бэртээхэй бэлэх быһыытынан үйэтитилиннэ.

Улууска театральнай жанры сайыннарар инниттэн, Ольга Алексеевна театральнай куруһуоктар кэтэхтэн көрүү-куонкурустарын тэрийбитэ. Ол түмүгэ таһаарыллан кыайыылаахтары чиэстээһин буолла. Үбүлүөйү бэлиэтиир дьоро киэһэҕэ дьон-сэргэ сөбүлүүр артыыстарын толорууларыгар сценкалары көрдүлэр. Ону сэргэ ахсынньы 5 күнүгэр бүрээт суруйааччыта Цырён Шагжин “Киитэрэй Будамшу” айымньытынан спектакль туруорулунна.

Бу курдук Халыма дьоно бэйэлэрэ театрдаах буолан бэрт сэргэхтик олороллор.