Ахсынньы 10-11 күннэригэр Хабаровскай куоракка РФ эбээннэрин IV съезтэрэ буолла. Съезкэ Хабаровскай, Камчатскай кыраайдартан, Магадан уобалаһыттан,Чукоткатааҕы автономнай уокуруктан, Красноярскайтан уонна Саха сириттэн уопсайа 120 делегат кытынна.

Съезд делегаттара үгэс буолбут дьарыктарын, төрөөбүт тылларын, культураларын харыстааһыҥҥа, салгыы сайыннарыыга улахан болҕомтолорун уурдулар. Үлэ бастакы күнүгэр Россия эбээннэрин уран тарбахтаахтарын быыстапката буолла, “Саха” НКИК устубут “Саха сирин эбээннэрэ” диэн киинэтэ көрдөрүлүннэ.

Салгыы “төгүрүк остуолга” үгэстийбит дьарыктары харыстааһыҥҥа уонна сайыннарыыга, ону сэргэ эбээн тылын уонна культуратын инники кэскилин туһунан киэҥ кэпсэтии буолла.

Иккис күн ыытыллыбыт пленарнай мунньахха Хабаровскай кыраай салалтата кытынна, Россия эбээннэрин сойууһун президенэ Ньургустаан Слепцов үлэни-хамнаһы билиһиннэрдэ.

Съезд түмүгүнэн ылыныллыбыт Устаапка Россия Эбээннэрин сойууһун аатын уларытан, аны “Эбээн норуотун ассоциацията” (кылгатан эттэххэ “АЭН” МОО) регионнар икки ардыларынааҕы общественнай түмсүү диэн ааттанар туһунан этиллэр. Үлэни тэрийэргэ, сүрүннүүргэ, күүһүрдэргэ саҥа талыллыбыт координационнай сэбиэккэ Хабаровскай, Камчатскай кыраайдар, Магадан уобалаһын, Чукотскай автономнай уокурук уонна Саха сирин бэрэстэбиитэллэрэ киирдилэр. Тэрилтэ бэрэссэдээтэлинэн “Аан дойду табаһыттара” норуоттар икки ардыларынааҕы ассоциация бэрэссэдээтэлэ Михаил Погодаев талылынна.

Бу туһунан съезд делегаттара Ил Түмэҥҥэ буолбут көрсүһүүгэ кэпсээтилэр. “Төгүрүк остуол” модератора Варвара Белолюбская эппитинэн, төрөөбүт тылы харыстааһыҥҥа, сайыннарыыга элбэх ыйытыы киирбит, санаа этиллибит. Делегаттар үөрэх кинигэлэрэ, пособиелар хаачыстыбаларын тупсарарга болҕомтону күүһүрдэри бэлиэтээбиттэр. “Кинигэнэн биһиги үүнэр көлүөнэни үөрэтэбит. Онон оҕоҕо билиини биэрэр учебникпыт ирдэбилгэ толору эппиэттиир үрдүк хаачыстыбалаах, биир да тылга сыыһата-халтыта суох буолуохтаах”, -- диир кини.

Михаил Погодаев маннык тэрээһин эрэли үөскэтэрин, үлэҕэ элбэҕи биэрэрин бэлиэтиир: “Кэпсэтии үгэстийбит дьарыгы харыстааһыҥҥа, табаһыттар, балыксыттар олохторун уйгутун тупсарыыга туһаайылынна. Онуоха сир боппуруоһа улахан оруоллааҕа ыйылынна. Сири босхо туһаныы бопппуруоһун дьүүллэстибит. Манна, биллэн туран, судаарыстыба өйөбүлэ тирэх буолар. Итинтэн сиэттэрэн эттэхпинэ, өскөтүн үгэстийбит дьарыгы – табаны иитиини күүһүрдүөхпүтүн баҕарар буоллахпытына, дьон-сэргэ табаһыттыы тахсарын ситиһиэхтээхпит. Онуоха сыралаах үлэҕэ хамнаһа эппиэттиирэ буоллар, эдэр ыччат үлэлии тахсыа этэ”, - диэтэ, табаһыттыыр баҕалаах ыччаттар баалларын эттэ. Уонна Магадан уобалаһын табаһыттара ыйга 35-тии тыһыынча хамнастаахтарын холобурдаан туран, онно тэҥнэһиэхпит дуо, өскөтүн көс олохтоохтор олорор усулуобуйалара, үлэлииллэригэр туттар тэриллэрэ аныгы ирдэбилгэ ырааҕынан эппиэттээбэт буоллаҕына диэтэ.

Тэрээһиҥҥэ сылдьыбыт дьон санаалара көтөҕүллэн кэлбитэ кинилэр кэпсээнэриттэн көстөр. Ким эрэ аймаҕын көрсүбүт, ким эрэ хоту сир олохтоохторун түмсүүлэригэр, үлэлэригэр сонун сүүрээни киллэрэр былааннаах эргиллибит. Россия табаһыттара биир санаанан салайтаран үлэлээтэхпитинэ элбэҕи ситиһиэхпит диэтилэр.

“Ыарахантан чаҕыйбаппыт. Норуоппут интэриэһин көмүскүүр санаабыт күүстээх”, -- дэһэллэр.