Онуоха медицинскэй профилактика өрөспүүбүлүкэтээҕи киинин эмчиттэрэ маннык сүбэлииллэр:

– Өскөтүн сэниэтэ суох буоллаххына, илииҥ эбэтэр атаҕыҥ (үксүгэр аҥар өттүгэр) хамсаныытын билбэт буоллаххына,

– эмискэ этиҥ-сиинин көһүйдэҕинэ эбэтэр сирэйин ханньайдаҕына,

- эмискэ тылыҥ булдьуйдаҕына (чуолкайа суох саҥарар) эбэтэр атын киһи саҥатын өйдөөбөт буоллаххына,

– биир эбэтэр икки хараҕыҥ көрөрө мөлтөөтөҕүнэ (чуолкайа суох көрөр, эттик икки буолан көстөр),

– эмискэ хаамарыҥ ыараатаҕына, мэйииҥ эргийдэҕинэ,

– эмискэ төбөҥ ыарыйдаҕына – МЭЙИИ ИНСУЛА буолуон сөп.

 Мэйии инсула диэн тугуй?

– Мэйиигэ хааны тириэрдэр тымыр бүөлэннэҕинэ эбэтэр быһа бардаҕына, инсульт саҕаланар. Тымыр быһа барыытын түмүгэр мэйии чопчу учаастагын килиэккэлэригэр кислород кыайан киирбэккэ, килиэккэлэр өлөллөр. Оччоҕо хамсаныы иһин эппиэттиир мэйии учаастага кэһиллиитэ илии эбэтэр атах баралыыһыгар тириэрдэр.

Үөһээ этиллибит бэлиэлэр бэйэлэрэ ааһалларын күүтэн олорума. Ити бэлиэлэртэн биирэ эмиэ билиннэҕинэ, «суһал көмөнү» ыҥырыҥ.

Мэйии инсула эмтэниллэрин уонна эмтэнии көдьүүһэ эмчиттэргэ төһө түргэнник кэлбиккиттэн улахан тутулуктааҕын умнума.

 Инсулу сэрэтиэххэ сөп дуо?

- Сөп. Инсулу сэрэтиигэ бастакы хардыы – инсульт сайдар чахчыларын, бэлиэлэрин билии. Сорох кутталлаах дьаллыктартан (холобур, табахтааһынтан уонна арыгыны сиэрэ суох иһииттэн) туттунуохха наада.

Оттон ыарыы үөскүүр куттала кыайан туоратыллыбат да буоллаҕына, хонтуруолланыахха сөп (холобур, хаан баттааһынын бэрээдэктиэххэ, гипертонияҕа 140/190 таһымҥа тириэрдиэххэ сөп).

Утумунан бэриллэн ыалдьар кутталлаах дьон уонна урут хааннарын эргиирэ кыратык кэһиллэн ылбыт ыарыһахтар бу көрдөрүүлэргэ болҕомтолорун ууруохтаахтар, бэйэлэрин тиһигин быспакка хонтуруолланыахтаахтар.

 Кутталлаах сибикилэр:

– Хаан баттааһына үрдээһинэ (инсуллуур куттал саамай суолталаах көрдөрүүтэ).

– Табахтааһын (табахсыты эрэ буолбакка, табахсыт аттыгар сылдьар киһи («пассивнай табахсыт») тымыр быстыытыгар, бүөлэниитигэр тириэрдэр).

– Сахарнай диабет.

– Холестерин таһыма үрдүгэ (> 5 ммоль/л).

– Аҕыйахтык хамсаныы (күҥҥэ 30 мүнүүтэттэн итэҕэһэ суох хамсан).

– Уойуу.

– Сүрэх тэтимин кэһиллиитэ (мерцательнай аритмия).

– Арыгыны сиэрэ суох иһии (улахан кыраадыстаах арыгыны дьахтар биир сырыыга –>30 мл, эр киһи > 30-60 мл.).

Мэйии инсулун кырдьаҕастар эрэ ыарыыларын курдук санаамаҥ. Эдэр, үлэлиир саастаах дьоҥҥо инсульт элбэхтик биллэр буолла. Онон доруобуйаҕытын көрдөрүнэ, бэрэбиэркэлэнэ, хонтуруоллана сылдьыҥ.