- Правительство быһаарарыгар кэбэргэнэлэр туруорсар боппуруостара, атын нэһилиэктэргэ курдук, хатыланар: дьиэлэргэ итии тиийбэт, эминэн хааччыллыы быйыл быстар мөлтөх, Дьокуускайга диэри айан сыаната, интернет өҥөтө наһаа ыарахан о.д.а.
- Олохтоохтор этиниилэрин сороҕун билиһиннэриим. Кэбэргэнэҕэ 3-с сылын "Мин сахам сирэ 21-с үйэҕэ" хамсааһынынан спортсаала тутуута кыайтарбата этилиннэ. Маныаха правительство чилиэннэрэ үлэ барбытын, тутуллуохтаах сирэ бэлэмин, тутуу Арктика сайдыытын программатыгар киирбитин, хонтуруолга сылдьарын эттилэр. Эбии быһааран улуус баһылыгын бастакы солбуйааччыта Владимир Ильин тутуу матырыйаала Белай Гораҕа кэлбитин эттэ уонна үлэ быйыл барыа диэтэ.
- Аэропорт площадката кыайан оҥоһуллубакка, быйыл балаҕан ыйын 15 күнүттэн ахсынньы ортотугар диэри айан-сырыы тохтообутун, эмп, бородуукта бүтэн, ыксаллаах быһыы-майгы үөскүү сыспытын, хата эми «Буранынан» аҕалан абыраабыттарын олохтоох фельдшер Татьяна Шкулева эттэ. Бу ыйытыыга олохтоох дьаһалта баһылыга Виктор Катанов ыам ыйын бүтүөр диэри предприниматель Д.Жирков үлэни оҥоруохтаах диэн эппиэттээтэ. Маны истэ олорон нэһилиэнньэҕэ ыытыллар үлэ туһунан информация ситэтэ суох тиэрдиллэр эбит дии саныыгын.
- 40 сыл учууталлаабыт, 30-ча сыл аҕыйах ахсааннаах норуоттар ассоциацияларын председателинэн үлэлээбит Акулина Слепцова 12 квартиралаах дьиэҕэ өрөмүөн наадатын туһунан олохтоох дьаһалтаттан көрдөһөрүн, эппиэт суоҕун эттэ. "Быйыл аллараа этээстэр нэһиилэ кыстаатылар. Бу дьиэ ууга барбыта эрээри, учуокка киирбэтэх быһыылаах. Манна барыта пенсионердар, инбэлииттэр, үлэтэ суохтар олороллор. Ону тура-тура ТСЖ тэриниҥ диир баһылыкпыт. Ол биһиги, пенсионердар, инбэлииттэр хайдах тэрийэри билиэхпит да суох", - диэн хомолтотун биллэрдэ. Салгыы улууска соҕотох национальнай нэһилиэк буоларбыт быһыытынан ассоциация баар буолуохтаах, баһылыкпытыгар өйдөтүҥ диэн көрдөстө. Ыччат тыа сиригэр тохтообот диэн этэн туран, Акулина Дмитриевна олорор дьиэни тутууну туруоруста, ипотеканы тыа сирин диэки хайыһыннарыахха диэтэ.
- Дьиэ өрөмүөнүн олохтоох дьаһалта дьаһайыан наада диэн Сахамин Миланович бэйэтин санаатын тиэртэ.
- Тыа хаһаайыстыбатын специалиһа Сидор Сидоров табаларын ыстаадата хайа-тайҕа зонатыгар киирсэрин, стандарт 1000 таба буоларын, оттон ыаллыы Муома тайҕа зонатыгар киирсэн, кинилэргэ стандарт 800 таба буоларын эттэ, зонабытын уларытарга көмөлөһүҥ диэтэ. Тустаах салааттан ким да суоҕунан чопчу эппиэти биэрбэтилэр. Туруорсууну тиэрдиэх буоллулар. Сидор Семенович ынах төбөтүгэр субсидияны тохтотон, барытын үүккэ биэрэр буолбуттар, Арктика улуустарыгар сүөһүгэ субсидия көрөргө туспа балаһыанньа наада диэн этиилээх. Этиитин өрт үлэтин бэйэбит көрөн ыытыа этибит диэн түмүктээтэ.
- Учуутал Лидия Черемкина доруобуйа харыстабылын миниистиригэр туһаайан балыыһа материальнай базата мөлтөҕүн, эмп сыаната ыараханын, хааччыллыы тоҕо мөлтөҕүн ыйытта. Нэһилиэнньэ доруобуйатын кэтээн көрүүгэ уонна доруобуйата чөл буоларыгар ханнык программалар үлэлииллэрий, государственнай, чааһынай партнерство төһө күүскэ үлэлиирий, ТОСЭР арктическай улуустарга баар дуо диэн ыйытта. Уонна программалар үлэлииллэрэ нэһилиэнньэҕэ биллибэтин, көстүбэтин эттэ.
- Ыйытыыга эппиэттээн доруобуйа харыстабылын миниистирэ: “44 №-дээх федеральнай сокуон киирэн, уустуктары көрүстүбүт. Ол гынан баран, биллэн турар, ол нэһилиэнньэни хаарыйыа суохтаах. Бэйэҕит эмп атыылаһан балыыһаҕа киирэн эмтэммит докумуоннаах буоллаххытына, харчыгытын төлүөхтэрэ” - диэтэ. Салгыы миниистир:
- “Доруобуйа харыстабылын сайдыытын программата баар. Эминэн хааччыллыы, инвестпрограмма о.д.а. - барыта онно киирэн турар. Бэйэҕит өттүгүтүттэн инициатива баар буолуохтаах. Улуус киинигэр стационарнай балыыһаҕа капитальнай өрөмүөн ыытыллар. Быйыл Сутурохаҕа уонна эһиэхэ ФАП-тары тутуохпут. Хоту оройуоннарга "Земский доктор" улахан хамсааһыны оҥордо. 2014 с. Арктика сылынан сибээстээн куораттыы оҥоһуулаах бөһүөлэктэргэ республика үбүнэн "Земский доктор" киллэрдибит. "Земский фельдшер" Арктика улуустарыгар тыа сиригэр үлэлии кэлбиттэргэ тарҕанар. Онон каадырдар кэлиэхтэрэ диэн эрэнэбит. Ити программанан эһиэхэ нарколог быраас кэлэн үлэлиир.
- Былырыын эһиги нэһилиэккитигэр 7 киһи өлбүтүттэн, 6-та арыгыттан. Киһи кырдьан өлүөхтээх. Эһиэхэ өлүү 90% арыгыттан. Бу сүрдээх куһаҕан көрдөрүү. Общественность үлэлэһиэхтээх. Ким атыылыырын билэҕит. Бэйэҕит өттүгүтүттэн саба баттааһын, арыгылааһыны утары хамсааһын суох. Билигин сокуон ылыллан турар - "Об общественном контроле". Ити боппуроска үлэлэһиҥ. Общественнай хонтуруол саамай үрдүкү, күүстээх, прокуратура да кыайбат уоргана буолар. Чөл олох эһиэхэ кыайтарбат. Саха сиригэр төрөөһүн өлүүтээҕэр 2 төгүл элбэх. Россияҕа 10 иһигэр киирэбит. Оттон эһиэхэ өлүү төрөөһүннээҕэр элбэх”.
- Александр Васильевич общественнай сэбиэт баар дуо, үлэлиир дуо диэн ыйыталаста. Баһылык билэр диэбиттэригэр, Виктор Анатольевич былаас буоллаҕа дии, эһиги бэйэҕит тэриниэхтээххит диэн сүбэлээтэ.
- ТОР (территория опережающего развития) туһунан Сахамин Миланович кэпсээтэ. Уонна хоту сири сайыннарыыга анаан ылыллыбыт "Программа социально-экономического развития Арктических улусов" докумуону нэһилиэнньэҕэ билиһиннэрэргэ улуус салалтатыгар эттэ. Промышленноһы сайыннарыы хайысхаларын, нэһилиэктэринэн тутуулары, манна Индигир, Яна улуустарын транспортнай схемата кииннэнэрин иһитиннэрдэ.
- Семен Сидоров (Намтан күүлэйдии кэлэ сылдьар) нэһилиэгин туһугар ыалдьан, элбэх боппуруоска бэйэтин санаатын эттэ. Кини олохтоох оскуолаттан баҕалаах, үчүгэйдик үөрэнэр оҕолору наадалаах идэлэргэ быһа киллэрэн үөрэттэрэр наада диэтэ. Эдэркээн үлэһиттэр балыыһаҕа табахтыы турар буолаллар. Үрдүк, орто үөрэххэ табахтаабат, арыгылаабат буолууну күүскэ ирдиэххэ. Салгыы саха тылыгар болҕомтону уурары көрдөстө. Саха киһитэ ханна да буоллун сахалыы саҥарыахтааҕын ыйда. Олохтоох кадырдарга сири хааччахтаабакка биэриэххэ диэн этиилээх. "Норуоту кытта төһөнөн чугас буолаҕыт да, соччонон үлэҕит үчүгэй буолуо. Норуот тыа сиригэр баар. Олохтоох салайааччылар норуот туһугар үлэлиэхтээхтэр. Уонна 5 хас сылы урутаан көрөн үлэни былаанныахтарын наада", - диэн түмүктээтэ.
- Маны таһынан олохтоохтор Культура сыла өрө көтөҕүллүүнү таһаарбатаҕын, оҕолорго идэҕэ туһаайар үлэни күүһүрдэргэ, үһүс оҕоҕо көрүллэр босхо сир тыа сиригэр наадата суоҕун, атынынан солбуйарга диэн, балыктыыр лицензияны бириэмэтигэр биэрэр наадатын эттилэр.
- Түөрт аҥаар чаас устата олохтоохтор правительство бөлөҕүн кытта астына кэпсэттилэр. Мунаахсыйар боппуростарыгар эппиэттэри ыллылар. үгүс боппуруостар нэһилиэнньэҕэ информация ситэ тиэрдиллибэтин көрдөрдүлэр. Ону кытта олохтоох былаас уонна государственнай уорганнар боломуочуйаларын билигин да нэһилиэнньэ араарбат. Ол курдук культура дьиэтин өрөмүөнүн о.д.а. атын боппуруостары нэһилиэнньэ правительствоттан ирдиир.
- Майыар нэһилиэгин олохтоохторо правительство 2014 сыллааҕы үлэтин биһирииллэрин биллэрдилэр.
При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети