Көрсүһүүнү оройуон дьаһалтатын баһылыга Александр Иванов арыйда уонна Томтор Таастааҕы айылҕа баайдаах сирин туһаҕа таһаарыыга үлэлиир тэрилтэлэри кытта оройуон дьаһалтата хара маҥнайгыттан ыкса сибээстээх үлэлээһини тэрийэн, геологическай үлэлэр тустаах тэрилтэлэр кытаанах хонтуруолларыгар ылыллан тулалыыр эйгэҕэ охсуута суох буолуута хааччыллыбытын иһитиннэрдэ.
Кини Томтор Таастааҕы айылҕа баайдаах сирин туһаҕа таһаарыыга үлэлиир «Востокинжиниринг» ХЭТ хампаанньа (Дедюхин А.Н.) оройуон дьаһалтатын кытта бииргэ үлэлээһин дуогабарын түһэрсэн, сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрэн оройуоҥҥа үлэлиир тэрилтэтин салаатын миэстэтигэр регистрациялатан, нолуок төлөбүрдэрин оройуон бюджетыгар киллэрэри хааччыйбытын иһитиннэрдэ.
Маны тэҥэ үлэ ыытыллар миэстэтигэр оройуон уопсастыбаннаһын бэрэстэбиитэллэрэ туһааннаах айылҕа харыстабылын уонна судаарыстыбаннай кэтээн көрөр тэрилтэлэр үлэһиттэрин кытта сылдьан хас да төгүл бэрэбиэркэ ыыппыттарын эттэ.
Томтор Таас баайын туһаҕа таһаарыыга судаарыстыба сорудаҕынан ыытыллар геологическай чинчийэр үлэлэр 2015 сыллааҕы түмүктэрин уонна 2016 сылга былааннарын туһунан иһитиннэриини ХЭТ “ТриАркМайнинг” генеральнай директорын бастакы солбуйааччы Андрей Николаевич Дедюхин оҥордо.
Кини Томтор Таастааҕы айылҕа баайдаах сири судаарыстыба сорудаҕынан туһаҕа таһаарыыга бэлэмнэнии үлэни ыыталларын билиһиннэрдэ. Билигин ниобий сүрүн саппааһын чуолкайдааһыҥҥа геологическай үлэлэри кинилэри кытта дуогабардаһан «Восточная буровая компания» уонна «Якутскгеология» тэрилтэлэр үлэлэһэллэр. Манна сүрүн болҕомто айылҕа харыстабылын көрдөбүллэрэ толору толоруллалларыгар уурулларын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Ол курдук, буровой үлэ кэнниттэн скважиналар анал растворунан бүөлэнэн уонна хомуллан иһэрин, боруобаҕа ылыллыбыт боруода анал таараларынан үөрэтиини барар сиргэ тиэрдиллибитин иһитиннэрдэ.
Радиационнай фону кэтээн көрөр прибордар үлэ барар сиригэр туруоруллан, көрдөрүүлэрэ анал сурунаалга күнүн ахсын бэлиэтэнэн иһэрин уонна дуогабарынан үлэлиир Хотугу сир прикладной экология институтун уонна айылҕа харыстабылын судаарыстыбаннай тэрилтэлэрэ былааннаах кэтээн көрүүнү тиһигин быспакка ыытылларын түмүгэр билиҥҥитэ тулалыыр эйгэҕэ ханнык да уларыйыы тахса илигэ бэлиэтэммит.
Томтор Таастааҕы айылҕа баайдаах сири геологическай үөрэтии былаан быһыытынан бардаҕына, 2016 сылга түмүктэнэн, сирин баайын саппааһа чуолкайданан, Россия судаарыстыбаннай сирин баайын балансатыгар туруоруллан, бу сир баайын туһаҕа таһаарар бырайыак көмүскэнэн, 2019 сылтан сир баайын хостооһун промышленнай төрүккэ олоҕуран тэриллэрэ былааннанарын эттэ.
Сир баайын туһаҕа таһаарыыга оҥоһуллубут бырайыак публичнай ааҕыылары баран, экологическай уонна этнологическай экспертизалары ааспытын эрэ кэннэ саҕаланыахтааҕын иһитиннэрдэ.
Айылҕа баайдаах сири туһаҕа таһаарыы бырайыага аан дойду бастыҥ уопутугар уонна наука, техника саҥа ситиһиилэригэр олоҕуран оҥоһуллуохтааҕын бэлиэтээтэ.
Томтор Тааһы туһаҕа таһаарыы үлэлэрэ шахтанан эбэтэр сир аннынан хостооһун, эбэтэр аһаҕас ньыманан хостооһун буоларын геологическай сир баайын үөрэтии түмүгүнэн, ниобий тимир төһө дириө сиргэ сытарыттан уонна тулалыыр эйгэҕэ хоромньуну аҕалыытын муөутуурдук аччатыы соруга турарын хааччыйар бырайыак буолуохтааҕын иһитиннэрдэ.
Томтор Таастааҕы айылҕа баайдаах сирин туһаҕа таһаарыы былаанынан Өлөөн оройуонун сиригэр-уотугар ниобийдаах тимири хостооһун эрэ былааннанарын, ханнык да таҥастыыр собуот тутуллубатын, хостоммут руда анал массыыналарынан Томтор Таастан кыһыҥҥы суолунан Өлүөнэ өрүс биэрэгэр анал хранилищеҕа таһыллан, салгыы уу суолунан анал собуокка тиэрдиллэр маршрута барыллаан оҥоһуллубутун билиһиннэрдэ.
«Востокинжиниринг» ХЭТ салайааччыта Андрей Дедюхин хампаанньа сүрүн оробуочай идэлэргэ бастатан туран олохтоох, техническэй үөрэхтээх эдэр дьону үлэҕэ ылар былааннааҕын, онон сибээстээн суоппардары, трактористары үөрэтиини билиҥҥиттэн саҕалааһыҥҥа бииргэ үлэлэһэр баҕалааҕын биллэрдэ. Манна аҥардас 60-ча массыына суоппарыгар наадыйалларын эттэ.
Маны тэҥэ Андрей Николаевич оройуон дьаһалтатын кытта бииргэ үлэлээһин дуогабарын түһэрсэн, оройуон социальнай-экономическай сайдыытыгар социальнай хайысхалаах бырайыактар олоххо киириилэригэр үлэлэһэрин билиһиннэрдэ. Ол курдук, кинилэр тэрилтэлэрэ Дьэлиҥдэ нэһилиэнньэтин доруобуйатын чинчийиини ыытыыга 2,0 мөл. солк., Дьэлиҥдэ орто оскуолатын өрөмүөнүгэр 2,0 мөл. солк. уонна оройуон бюджетыгар 7,0 мөл. солкуобай үбү киллэрбиттэрин иһитиннэрдэ.
Кини салгыы оройуон социальнай-экономическай сайдыытын боппуруостарыгар кыттар былааннаҕын, үлэни-хамнаһы бииргэ сүбэлэһэн тэрийии улахан көдьүүстээҕин уонна үөскүүр боппуруостары аһаҕастык, бииргэ быһаарсар былааннааҕын мустубут дьоҥҥо эттэ.
Салгыы Томтор Таастааҕы айылҕа баайдаах сирин туһаҕа таһаарыыга үлэни тэрийэ сылдьар «Ростехнология» судаарыстыбаннай хампаанньа сыһыары тэрилтэлэрин салайааччылара А.Н. Дедюхин, В.С. Захаров Өлөөн уонна Харыйалаах олохтоохторун элбэх боппуруостарыгар сиһилии быһаарыылары уонна эппиэттэри биэрэннэр көрсүһүү түмүгэр нэһилиэнньэ бу көрсүһүүттэн астынан, промышленнай тэрилтэ бэрэстэбиитэллэрин дохсун ытыс тыаһынан атаардылар.
Российскай Федерацияҕа ханна да суох промышленность көрүҥүн тэрийиигэ үлэни саҕалаабыт тэрилтэ салайааччылара олохтоох нэһилиэнньэ туруорсар боппуруостарын сөптөөхтүк өйдөөн, бииргэ үлэлэһэр баҕалаахтарын туһунан эттилэр.
Сүрүн кэпсэтии Томтор Таастааҕы айылҕа баайдаах сири туһаҕа таһаарыыта анал аһаҕас акционернай уопсастыбаны тэрийэн, оройуон акциялаах буолуутун хааччыйыыга үлэни тэрийиигэ сорук туруорулунна. Онон сибээстээн оройуон дьаһалтата Российскай Федерация Правительствотыгар, РФ Промышленноска уонна эргиэҥҥэ министерствотын «Ростехнология» судаарыстыбаннай хампаанньа уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин Правительствотыгар бу боппуруостары туруорсара наадалааҕа ыйылынна.
Оройуон дьаһалтатын баһылыга Александр Иванов көрсүһүүнү түмүктүүрүгэр промышленнай тэрилтэ бэрэстэбиитэллэригэр туһаайан кэлэр көрсүһүүлэргэ Өлөөн оройуонун сиригэр-уотугар РФ саҥа промышленнай производствоны туһаҕа таһаарар тэрилтэ учредителлэрин (тэрийээччилэрин) көрөр баҕалааҕын биллэрдэ.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети