Сиэйэ. Сокуон бырайыагын истэн баран,  олохтоохтор бэйэлэрин санааларын этиннилэр. Ол курдук, сүөһүгэ булгуччулаах страховка баар буолуохтаах, ол туһунан сокуон барылыгар этии ситэтэ суох. Тыа сирин оскуолаларыгар механизация, агрономия, зоотехния курдук предметтэри киллэрэн үөрэтиэххэ. Оччоҕо оҕо оскуоланы бүтэрэригэр техниканы (тыраахтыры) ыытарга быраап ылан тахсыа этэ. Оннук дьаһаннахпытына, ыччат тыа сиригэр олохсуйан үлэлиэ этэ диэн этиилээхтэр.  Бу сокуон барылыгар оттонор ходуһаны сүөһүлээх-сылгылаах эрэ дьоҥҥо биэрии туһунан эбии киллэриэххэ дииллэр.

Күүкэй. Сүөһү, сылгы ииттинэргэ сир боппуруоһа кытаанах. Онон сири кытта үлэни күүскэ ыытыллыахтаах. Сүөһү ахсаан өттүнэн элбииригэр, доруобай төрүөҕү ылар иһин сиэмэлээһин оруола улахан. Онон сиэмэлээһиҥҥэ эмиэ болҕомтону ууруохха диэн этэллэр күүкэйдэр. Тыа нэһилиэктэригэр барыларыгар осеменатор баар буолуохтаах.

Кутана. Сокуон барылын 15-с ыстатыйатыгар маннык эбиилэри киллэриэххэ диэн этиилээхтэр. Ол курдук, бу ыстатыйаҕа  искусственнай уонна айылҕа быһыытынан буоһатыллыбыт үрдүк бородууксуйаны биэрэр хаачыстыбалаах племенной сүөһүнү тэнитии диэн баар. Сүөһүнү элбэтэр сыалтан искусственнай сиэмэлээһини күүскэ ыытыллыахтаах. Сиэмэлээһиҥҥэ туттуллар азоту уонна сиэмэни ылыыга үбүн-харчытын хантан ыларбытын чопчулаан бу сокуоҥҥа киллэриэхтээхпит диэн этэллэр тыа  дьоно. Ол курдук сиэмэни, азоту атыылаһыы ороскуотун улуус уйунуохтаах диэн туруорсааччылар эмиэ бааллар. Ону сэргэ  сүөһү боруодатын генофондатын сайыннарар туһунан эмиэ этиллэр. Манна биһиги бэйэбит сахабыт боруодатын элбэтэргэ үлэ ыытыахтаахпыт. Ол сыалтан саха оҕуһун буларга үлэ ыытыахха наада дииллэр кутаналар.

Тыа хаһаайыстыбатын оборудованиетынан хааччыйабыт диэн сокуоҥҥа сурулла сылдьар. Урут ылыллыбыттар бары чааһынай киһи бас билиитигэр тураллар. Онон үлэлээбэккэ турар оборудованиены атын киһиэхэ бэриллиэхтээх. Бу сокуоҥҥа тыа хаһаайыстыбатын оборудованиетын муниципалитеттарга бэйэлэрин балансаларыгар биэрэргэ диэн туруорсуллуохтаах.

Элгээйи. Сокуон 8 ыст. 3 п. 2 ч. олоҕуран, саха сүөһүтүн генофондатын чөл хаалларыы уонна туһаныы диэҥҥэ олоҕуран, Элгээйигэ баар 70 төбө саха сүөһүтүн өрөспүүбүлүкэтээҕи учуокка киллэрэн туран, субсидия биэрэллэригэр. ТХПК, фермердэр, ИП-лар, тэрээһиннээх хаһаайыстыбалар статустарын тэҥнээн субсидия биэрэргэ, тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар тэрилтэлэргэ сирдэрин нолуогун куччатарга, уокка, ГСМ-ҥа субсидия көрөргө, соҕотуопкалыыр тэрилтэҕэ нэһилиэктэринэн сыһыарыыга географическай балаһыанньа көрүллүөхтээх, соҕотуопкалыыр сыана рыночнай сыананы кытта тэҥ буолуохтаах о.д.а. этиилэри, эбиилэри киллэрэргэ диэн мунньах түмүгүнэн ылыннылар.

Күндэйэлэр сокуон барылын истэн баран, дьүүллэһиигэ көхтөөхтүк кыттан, элбэх эбиини, көннөрүүнү киллэрэргэ санааларын эттилэр. Ол курдук, нэһилиэк олохтоохторо соҕотуопкалыыр биир тэрилтэ баар буолуохтааҕар сөбүлэспэттэрин биллэрдилэр.  Земскэй зоотехниктарынан, агрономнарынан, тыа хаһаайыстыбатын специалистарынан хааччыйыыга нэһилиэк сүөһүтүн ахсаана, оттонор, мэччирэҥ, бааһына сирдэр иэннэрэ аахсыллыахтаах уонна бу специалистар үлэлэрин-хамнастарын олохтоох бэйэни салайыныы уорганнара хонтуруоллуур боломуочуйалаах буолаллара наада дииллэр.  Мантан да атын этиилэри боротокуоллаан, тыа хаһаайыстыбатын управлениетыгар киллэрдилэр.

Сунтаарга ыытыллыбыт мунньахха маннык этиилэр киирдилэр: сир арендатыгар сүөһү иитиитинэн дьарыктанар хаһаайыстыбаларга сир нолуогун куччатарга, хаһаайыстыбата суох ыал сирин нолуогун үрдэтэргэ, бас билиигэ сылдьар туһаныллыбат сирдэри ылан, хаһаайыстыбаларга биэрэргэ, улахан хотон туттан киирбит дьоӨӨо уоттарыгар субсидия көрөргө, сир оҥоруутугар кооперациялааһыны олохтоох дьаһалта иһинэн тэриллиэхтээх.

Бүлүүчээн. Тыа хаһаайыстыбатын олохтоох дьаһалта боломуочуйатыгар биэрэр ордук табыгастаах,  сүөһү ахсаан өттүнэн элбииригэр сири кытта үлэни күүһүрдүөххэ, сүөһү мэччийэр сирин ыраастыахха, оҥоруохха дииллэр.

Тойбохой. Билигин сылгы бөһүөлэктэн ырааппат, ынах сүөһүнү кытта бииргэ сылдьар, ол түмүгэр ходуһа, мэччирэҥ тиийбэт. Ыраах үрэхтэри туһаҕа таһаарар сыалтан  ыраах сытар оттонор ходуһалаах үрэхтэри сылгы, сүөһү иитэр кооперативтарга, түмсүүлэргэ, уруу-аймах дьоӨӨо  үйэ-саас тухары туһанарга босхо биэриэххэ уонна ол үрэхтэр тардыыларыгар баар тыаны бултуулларыгар сокуон быһыытынан сыһыарыахха. Маннык сирдэри ылбыт дьоҥҥо дьиэ-уот тутталларыгар, аныгы технологиянан туһаналларыгар үбүнэн көмө баар буолуохтаах.  Тыа хаһаайыстыбатын уонна булт бородууксуйатын соҕо-туопкалыырга туттарар олохтоммут сыанатын  сыл аайы инфляция кээмэйинэн үрдэтэн иһэрин хааччыйыы диэн эбии киллэртэриэххэ диэн этэллэр.

Маар Күөл. Сири оҥорууга судаарыстыба өттүттэн өйөбүл баар буолуохтаах.  Тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарыыга субсидия көрүллүөхтээх.  Переработкалыыр тэрилтэлэри оборудованиенан хааччыйыллыахтаах диэн этии киллэрдилэр.

Уһун Күөл олохтоохторо сылгы иитиитинэн дьарыктанар дьоҥҥо  хамнас уонна анал ичигэс таҥаһынан хааччыйарга диэн эбии киллэрэллэр. Онно сүрүн критерийинэн сылгы базата нэһилиэнньэлээх пуунтан 10 км тэйиччи сытар буолуохтаах уонна 50 төбөттөн итэҕэһэ суох биэлээх буолуохтаах.  Муниципальнай тэриллии территориятыгар үлэлиир улахан промышленнай тэрилтэлэр бэйэлэрин барыстарыттан тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар бырыһыаннаан, тус сыаллаах төлөбүрү олохтуулларын сокуоӨӨа киллэрэри ситиһиэххэ дииллэр.

АллыӨа. ГСМ-ҥа, электроэнергияҕа дотация көрүллэрин, туттарыллар үүт харчытын 50 солк. диэри үрдэтэри туруорсаллар. Тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ сөптөөх социальнай өйөбүллээх буолалларын ситиһиэххэ. Тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар үлэлээччилэргэ «Үлэ бэтэрээнэ» статуһу ылалларыгар уопсай ирдэниллэр ыстаас сылын куччатыахха.

Илимниир. Оттуур ходуһалары күрүөлээһиҥҥэ судаарыстыбаттан көмө оҥоһуллуохтаах.  Быраҕыллыбыт сирдэри, ходуһалары туһаҕа таһааран, ынах сүөһү сиир элбэх сыллаах оттору ыһыахха. Сиэмэлээһиҥҥэ үлэни күүскэ ыытыахха.  Үлэ түмүктээх буоларын наадатыгар бу салаанан индивидуальнай предпринимателлэр дьарыктаныахтарын наада этэ.

Дьэ бу курдук, тыа сиригэр олорор хас биирдии киһи барыта бу сокуон барылын тула кэпсэтэллэр. Сокуон олоххо киирэн, биһиги, тыа сирин олохтоохторун туспутугар сөптөөхтүк үлэлиэҕэр саарбахтаммат.

Тыа сирин олохтоохторугар барыбытыгар да улахан суолталаах сокуон олохтоохтук ылынылларыгар хас биирдии этии учуоттаныаҕар тыа дьоно эрэнэр.