Тыа хаҺаайыстыбатынан дьарыктанар улуус буоларбытынан, сокуону дьүүллэҺиигэ кыттарбыт наада. ДьүүллэҺии түмүгүнэн сорох балаҺыанньалар, нормативтар уларыйыахтара. Бүгүн ааҕааччылар болҕомтолоругар тыа хаҺаайыстыбатын сайдыытыгар олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарын кыттыыларын туҺунан сокуон барылын 22 ыстатыйатын билиҺиннэрэбит.

22 ыстатыйа. 1. Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай оройуоннарын уонна куорат уокуругун олохтоох бэйэни салайыныы уорганнара түөлбэлэргэ уонна куорат уокуругун састаабыгар киирэр нэҺилиэнньэлээх пууннарга тыа хаҺаайыстыбатын оҥорон таҺаарыытын сайыннарарга усулуобуйаны тэрийии, тыа хаҺаайыстыбатын бородууксуйатын, сырьетун уонна аҺын-үөлүн ырыынагын кэҥэтии чэрчитинэн маннык тэрээҺиннэри ыыталлар:

1) тыа хаҺаайыстыбатын сайдыытын муниципальнай программаларын (хос программаларын) ылыныы уонна олоххо киллэрии, ол иҺигэр олохтоох бюджеттар уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай бюджета тэҥ кыттыыларынан, уҺун болдьохтоох инвестициялары уонна сойуом сириэстибэлэрин тардыы көмөтүнэн инвестиция бырайыактарын үбүлээҺин;

 2) муниципальнай оройуоннар уонна куорат уокуругун административнай кииннэригэр тыа хаҺаайыстыбатын ырыынагын уонна (эбэтэр) тыа хаҺаайыстыбатын кэпэрэтиибинэй ырыынагын тэрийиигэ көмөлөҺүү, ол иҺигэр муниципальнай баайы-дуолу босхо туҺаныыга биэрии, хаҺаайыстыбаннай уопсастыбаларга муниципальнай тэриллии өлүүтүн быҺаччы салайыыга биэрии көмөтүнэн;

3) тыа хаҺаайыстыбатын олохтоох бородууксуйатын уонна аҺын-үөлүн атыылаҺар хайысхалаах муниципальнай наадыйыыларга бородууксуйаны атыылаҺарга сакаас түҺэрии;

4) Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин таҺымыгар тыа хаҺаайыстыбатыгар уонна сиргэ сыҺыаннаах специалистар үлэлэрин хааччыйар идэтийбит муниципальнай тэрилтэлэри тэрийии;

5) муниципальнай тэриллии бэрэстэбиитэллээх уорганын иннигэр муниципальнай тэриллии баҺылыгын отчуотун чэрчитинэн муниципальнай оройуоҥҥа (куорат уокуругар) тыа хаҺаайыстыбатын сайдыытын туҺунан муниципальнай тэриллии баҺылыгын сыллааҕы отчуотун ыытыы;

6) Саха Өрөспүүбүлүкэтин сокуоннарыгар сөп түбэҺиннэрэн тыа хаҺаайыстыбатыгар өртөөҺүнү ыытыы болдьохторун олохтооҺун.

2. Саха Өрөспүүбүлүкэтин куораттааҕы уонна тыа сиринээҕи түөлбэлэрин олохтоох бэйэни салайыныы уорганнара тыа хаҺаайыстыбатыгар оҥорон таҺаарыы сайдыытыгар көмөлөҺүү чэрчитинэн маннык тэрээҺиннэри ыыталлар:

1) олохтоох бюджеттан үбүлээн тыа хаҺаайыстыбатын сайдыытын муниципальнай программаларын (хос программаларын) ылыныы уонна олоххо киллэрии, ол иҺигэр Судаарыстыбаннай программа тэрээҺиннэрин олоххо киллэрии чэрчитинэн;

2) нэҺилиэнньэ кэтэх хаҺаайыстыбаларын уонна бааҺынай (фермер) хаҺаайыстыбаларын ортолоругар тыа хаҺаайыстыбатын кэпэрээссийэтин тэрийэргэ түөлбэҕэ үлэлиир тыа хаҺаайыстыбатын специалистарыгар көмөлөҺүү;

3) түөлбэлэр административнай кииннэригэр тыа хаҺаайыстыбатын ырыынагын уонна (эбэтэр) тыа хаҺаайыстыбатын кэпэрэтиибинэй ырыынагын тэрийиигэ көмөлөҺүү, ол иҺигэр муниципальнай баайы-дуолу босхо туҺаныыга биэрии көмөтүнэн;

4) муниципальнай тэриллии кыраныыссатыгар тыа хаҺаайыстыбатыгар аналлаах сирдэри уонна тыа хаҺаайыстыбатыгар туҺаныллар зоналары туҺаныы туҺунан иҺитиннэрии тыа хаҺаайыстыбатын табаарын оҥорон таҺаарааччыларга өрүү аҺаҕас буоларын хааччыйыы;

5) муниципальнай тэриллии бэрэстэбиитэллээх уорганын иннигэр муниципальнай тэриллии баҺылыгын отчуотун чэрчитинэн тыа хаҺаайыстыбатын сайдыытын туҺунан муниципальнай тэриллии баҺылыгын сыллааҕы отчуотун ыытыы;

6) тыа хаҺаайыстыбатыгар аналлаах сирдэри туҺанааччылар тыа хаҺаайыстыбатыгар өртөөҺүнү ыытар үлэлэрин сүрүннээҺин.

3. Тыа хаҺаайыстыбатыгар өртөөҺүнү ыытарга айылҕаны туҺаныыга сиэрдээх сыҺыан Саха Өрөспүүбүлүкэтин туҺааннаах сокуонунан сүрүннэнэр.

4. Саха Өрөспүүбүлүкэтин куораттааҕы уонна тыа сиринээҕи түөлбэлэрин, ону тэҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин куораттааҕы уокуруктарын олохтоох бэйэни салайыныы уорганнара Россия Федерациятын сокуоннарыгар сөп түбэҺиннэрэн хаҺаайыстыба учуотун ыыталлар.

5. Түөлбэлэр уонна куораттар уокуруктарын олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарынан хаҺаайыстыба учуотун ыытыы киэбэ уонна бэрээдэгэ Россия Федерациятын нуормалыыр аактатынан бигэргэтиллэр.

Бу күннэргэ сокуон барылын нэҺилиэктэр таҺымнарыгар дьүүллэҺии ыытыллар. Тыа хаҺаайыстыбатын бэтэрээннэрин, быҺаччы тыа хаҺаайыстыбатыгар сыҺыаннаах үлэҺиттэри, олохтоох депутаттары, олохтоохтору хаҺыат нөҥүө дьүүллэҺиигэ кыттаргытыгар ыҥырабыт.