Ол курдук, СӨ стратегическай чинчийиилэрин Киинин дириэктэрин бастакы солбуйааччы Семен Николаевич Плотников нэһилиэк баһылыктарыгар 2030 сылга диэри Сунтаар улууһун социальнай сайдыытын былаанын туһунан иһитиннэрдэ. Маны тэҥэ, 9 нэһилиэк саҥа талыллыбыт баһылыктарын чиэстээтилэр, үлэлээн бүппүт баһылыктары, итиэннэ баайга-дуолга сыһыаннаһыыга комитет бэрэссэдээтэлинэн элбэх сыл бэриниилээхтик үлэлээбит Афанасий Кириллович Васильевы бочуоттаах сынньалаҥҥа атаардылар.
Тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыы – сүрүн боппуруос
СӨ стратегическай чинчийиилэрин Киинин дириэктэрин бастакы солбуйааччы Семен Плотников 2030 сылга диэри туруоруллубут былааны нэһилиэк баһылыктарыгар, тэрилтэ салайааччыларыгар билиһиннэрдэ. Элбэх боппуруос киирдэ, санаа атастаһыыта буолла. Ол курдук, былаан көрдөрөрүнэн, тыа хаһаайыстыбата сайдыытын салаата кэҥээбит: Сунтаар улууһугар 5 агробаза тэриллиэхтээх, 100-түү төбө киирэр хотонноро тутуллуохтара (аҕыйаабыта 50 хотон), 100 төбөлөөх сылгы 29 базата тэриллиэхтээх, итиэннэ 4 тыһ. 800 гектар бааһына, 3 тыһ. 300 гектар оттуур сир туһаҕа тахсыахтаах уонна 2 тыһ. 300 туонна кээмэйдээх оҕуруот аһын уурар сир тутуллуохтаах.
Иккис сүрүн хайысханан, ас-үөл бородууксуйатын оҥорон таһаарыы боппуруоһа буолар. Үрүҥ аһы оҥорон таһаарар собуоту үс сиргэ түмүү туһунан этии киирдэ. Ол курдук, Кириэстээххэ 15 т, Элгээйигэ 15 т уонна Сунтаарга 5 т күүстээх үрүҥ ас бородууксуйатын оҥорон таһаарар оборудование киириэхтээх.
Сир баайын хостооһун хайысхаҕа, ниэп, гаас уонна алмаас хостооһуна сабаҕаланар. Сунтаар улууһа сүрдээх элбэх сир баайдарынан биллэр. Холобура, гаас саппааһа 22 млрд куб. м, оттон ниэп 3 мҥл. туоннаҕа сыаналанар эбиттэр. Билиҥҥи туругунан 11 лицензионнай учаастакка 7 тэрилтэ чинчийэр үлэтин саҕалаабыт.
Уотунан хааччыйыы боппуруоһугар эмиэ элбэх үлэ ыытылларын туһунан иһитиннэрдэ. Семен Николаевич дакылаатыгар этэринэн, Сунтаар улууһугар 10 сыл иһигэр 3 мөл. солк. көрүллүөхтээх. 7 подстанция тутуута, 5 подстанция тупсарыыта күүтүллэр, 41 км уһуннаах линия тардыллыаҕа, 60 км уһуннаах линияны саҥардыы үлэтэ ыытыллыаҕа. Оччоҕуна нэһилиэккэ уотунан ититии күүскэ олохтонуо диэн этэр. «Якутскэнерго» хампаанньа былырыын 8 сыллаах бырагыраамманы ылыммыта. Ол иһигэр Сунтаар улууһугар баар нэһилиэктэр 2023 сылга диэри уотунан ититиигэ толору көһүөхтээхтэр диэн сыал-сорук турбута. Манна 3 млрд. 300 мөл. солк. көрүллүөхтээх.
Маны тэҥэ, суол-иис сайдарыгар элбэх бырайыак киирбит. Холобура, Кэппэндээйиттэн Хоҥоруу Хайатын карьерыгар диэри саҥа суол тутуута. Итиэннэ Тэҥкэҕэ, Туойдаахха, Хадаҥҥа суол тутуута, федеральнай суолтан үс дэриэбинэҕэ (Элгээйигэ, Уһун Күөлгэ, Аллыҥаҕа) киирэр суолу тупсарыы. Кэппэндээйиттэн Өлүөхүмэҕэ диэри кыһыҥҥы суол тутуута.
Кэлэр сылларга Кириэстээххэ уонна Уһун Күөлгэ саҥа оскуола, оттон Сунтаарга бэйэтигэр хочуолунайдаах уһуйаан тутуллуоҕа диэн иһитиннэрдэ.
Семен Николаевич ити курдук Сунтаар инники социальнай-экономическай сайдыытын туох-хайдах былааннаабыттарын туһунан билиһиннэрдэ. Нэһилиэк баһылыктара, олохтоохторо долгутар боппуруостарын туоһуластылар, этии киллэрдилэр.
Суолларын-иистэрин хааллардылар
Сунтаар улууһун 9 нэһилиэгин саҥа баһылыктарын үөрүүлээх быһыыга-майгыга чиэстээтилэр. Улуус баһылыга А.В. Григорьев кэнники кэмҥэ эдэр дьон төрөөбүт дойдутугар төннөн, дойдута сайдарын туһугар бэйэтин кылаатын киллэрэр, кыһаллар буолла диэн бэлиэтээн эттэ. Итиэннэ саҥа сололоругар киирбит баһылыктарга улуус дьаһалтатын уонна депутаттар Сэбиэттэрин аатыттан Эҕэрдэ суруктары туттарда.
Анатолий Васильевич «Сунтаар улууһа нэһилиэктэртэн турар, нэһилиэктэр ситиһиилэрэ – Сунтаар ситиһиитэ» диэн саамай сөпкө эттэ. Итини этэн туран, үлэлээн бүппүт баһылыктарга Бочуотунай грамота уонна үрүҥ көмүс бэлиэ туттарылынна. Баһылыктар туох-хайдах үлэни ыыппыттарын ахтан-санаан аастылар. Маар Күөл баһылыга Екатерина Григорьева нэһилиэгэ социальнай-экономическай сайдыытыгар улахан таһаарыылаах үлэни ыыппытын туһунан эттэ: саҥа кулууп, саҥа киин хочуолунай, саҥа балыыһа дьиэтин тутуулара, благоустройство киллэриитэ, «Ааҕар балаҕан» тутуута, нэһилиэк оскуолатын бэйэтин үбүнэн техниканан хааччыйыы, о.д.а. Кириэстээх нэһилиэгин баһылыга Николай Максимов саҥа «Солнышко» уһуйааны туттарда, саҥа баанньык, оҕо спортивнай былаһааккатын оҥоттордо, арочнай спортсаала тутуутун саҕалаата. Ити курдук, Анатолий Васильевич урукку баһылыктар нэһилиэк сайдыытыгар сүҥкэн кылааттарын туһунан саҥа баһылыктарга иһитиннэрдэ.
Маны тэҥэ, өр сылларга улууска баайга-дуолга сыһыаннаах комитет бэрэссэдээтэлинэн бэриниилээхтик үлэлээбит, Сунтаар улууһа сайдарыгар сүҥкэн кылаатын киллэрбит Афанасий Кириллович Васильевы бочуоттаах сынньалаҥҥа атаардылар. Улуус баһылыга, сир-уот, баай-дуол сыһыаныгар Сунтаар улууһун өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн биир бастыҥ улуустар ахсааннарыгар киллэрдэ диэн эттэ. Афанасий Кириллович Сунтаар улууһугар, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн бастакы гражданскай оборона тэрээһин олохтообутун туһунан ахтан-санаан ааста, эдэрдэргэ холобур буолар диэн эттэ. Итиэннэ, Сунтаар улууһун дьаһалтатын аатыттан Бочуотунай грамотаны туттарда. Улуус депутаттарын Сэбиэтин аатыттан бэрэссэдээтэл Михаил Максимов Бочуотунай грамота уонна үрүҥ көмүс бэлиэ туттарда. Манна Афанасий Кириллович бииргэ үлэлэспит, кинилиин алтыспыт дьоно кэлэн, үлэлээн ааспыт кэмнэрин ахтан-санаан аастылар, дириҥ махталларын тириэртилэр.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети