-- Бу дойдуларыгар 50-нуу тыһ. төбө сүөһүнү иитэр фермалардаах олус кыахтаах дьон. Кырдьар саастарыгар аан дойдуну кэрийэллэрин сөбүлүүр туристар айаннарын сылы быһа бэлэмнээбиппит. Новай Зеландия курдук ыраах сиртэн кэлэр-барар айан сыаната ыарахан буолан, үгүс айанньыт сырыытын хас да дойдуга биир айан оҥорор. Ол курдук, бу саастаах дьонтон таҥыллыбыт туристическай бөлөх Монголияҕа -- 8, Иркутскайга -- 5, Дьокуускайга -- 3 хоннулар. Онтон Өлүөнэ өрүһүнэн Тиксиигэ диэри икки нэдиэлэ устуохтара. Ол кэннэ туристар Хабаровскайга биир хонон баран, Японияҕа көтүөхтэрэ. Токиоттан дойдуларыгар Новай Зеландияҕа төннүөхтэрэ, -- диэн кэпсиир Зорана Игнатич.
Саха сиригэр фермердэр туристыы сылдьар сурахтарын истэн, хас да киһини кытта көрсөн:
-- Россияҕа аһы-үөлү батарыыга бобуу кэнниттэн эһиги оҥорон таһаарар дохуоккутугар охсуу ыллыгыт дуо? Саха сирэ эһигини ордук тугунан интэриэһиргэтэрий? -- диэн ыйыталастым.
Гордон ГОВЕР:
-- Мин аҥардас эккэ диэн ынах сүөһүнү уонна барааны иитэбин. Онон оҥорон таһаарар бородууксуйабыт ынах уонна бараан этэ уонна бараан түүтэ. Ол курдук, бу бородууксуйа Евросойуус судаарыстыбаларыгар, Великобританияҕа, АХШ-га атыыга хамаҕатык барар. Оттон ынах этин Филиппиныга, Вьетнамҥа, Таилаҥҥа, АХШ-га үчүгэйдик батарабыт. Эмбарго буолуон иннинэ Россия атыылаһар этэ.
Донг БАЛДВИН:
-- Биһигидьиэ кэргэнинэн үлэлиир бөдөҥ фермалаахпыт. Хаһаайыстыбабытын уолум, күтүөтүм буолан салайан олоробут. Бас билэр 6,5 тыһ. га сирдээхпит. 28 тыһ. төбө ынах сүөһүлээхпит. Онтон 2 тыһ. төбө -- ыанар ынах.
Кэлиҥҥи 15-20 сылларга үүт-ас боордууксуйатын оҥорон таһаарыы кээмэйэ олус улаатта. Холобурга, урут биир фермергэ 100-120 ынахтаах эбит буоллаҕына, билигин хас биирдиибит 2-3 тыһ. төбө ыанар ынахтаахпыт. Үүт-ас бородууксуйатын Россияҕа үчүгэйдик батарар этибит. Хомойуох иһин, бобуу киириэҕиттэн ыла, экспорга барар үүт-ас бородууксуйатыттан киирэр дохуот 45 % түстэ.
Джим МУРФИ:
-- Россия куораттарын маҕаһыыннарыгар бириэмэ булан сылдьыбатыбыт. Ас-үөл сыанатын көрөөрү, эт бородууксуйатын атыытын билсээри Иркутскай куорат биир улахан маҕаһыыныгар киирэ сылдьан сөҕөн тахсыбыппыт -- биһиги курдук сибиэһэй эт кыстана сыппат эбит. Эт астан сүрүннээн ыыһаммыт халбаһыы дэлэй. Оттон Дьокуускайга маҕаһыыҥҥа, ырыынакка сылдьар бириэмэ суох. Биллэн турар, бары Новай Зеландия тыаларыттан сылдьар, тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар үлэлиир дьон быһыытынан тыа сирин олоҕун-дьаһаҕын кытта билсиэхпитин баҕарабыт. Ол эрээри сынньанар путевкабыт хайысхата атын -- Өлүөнэ өрүһүнэн устуу. Онон тыытыллыбатах кэрэ айылҕаны кытта үчүгэйдик билсиэхпит. "Тымныы саарыстыбата" диэн муус оҥоһуктар, Мамонт музейдарыгар сылдьан, хаһан да көрбөтөхпүтүн көрөн сөхтүбүт. Кыһыҥҥыт тымныыта бэрт эбит. Биһиэхэ 1-2 кыраадыс тымныйдаҕына, айманабыт. Кыһыммыт кылгас. Сайыммыт куйаас -- 27-30 кыраадыс итии. От сылы төгүрүччү үүнэр диэххэ сөп. Онон тыа хаһаайыстыбата муҥутуурдук сайдыбыт дойдутугар олоробут.
"Новай Зеландия дьоно -- олус элэккэй дьон. Бу дойдуга кэлбит омук киһитэ кинини кытта олох билбэт дьоно үөрэ-көтө дорооболоһоллоруттан олус соһуйуон сөп. Манна киһи олус холкутугар түһэр. Дьиктитэ баар, маҕаһыннарга миниистири кытта уочаракка туран араас тиэмэҕэ барытыгар кэпсэтиэххэ сөп. Өссө биир интэриэһинэй түгэн -- гостиницаларга уонна рестораннарга "чаевой" диэни төлөөн, үлэһиттэри өһүргэтиэххин сөп.
Дьоллоох уонна ситиһиилээх буолуу -- Новай Зеландия дьахталларын күннээҕи олохторун чахчыта. Ол да иһин бу дойдуга тэрилтэ аайы -- дьахтар салайааччы. Олохторун аргыһын, ол сиэринэн, дьахталлар бэйэлэригэр дьүөрэлээн талаллар", -- диэн эмиэ Интернеттэн булан холобурдуубун.
"Омук дьоно кырдьар саастарыгар дуоһуйа сынньаналлар", -- диэн этэллэрин үгүстүк истэбит. Киһи сааһыран да баран ыраах айаны айанныан, сири-дойдуну көрүөн сөбүн бүгүҥҥү күҥҥэ Саха сиригэр туристыы сылдьар Новай Зеландия кырдьаҕас фермердэрэ бигэргэттилэр.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети