Аан дойдуга
Биир саастыылаахтарыттан өй-санаа өттүнэн туох да атына суох оҕолор, мөлтөхтүк саҥарар уонна истибэт буолан, олохторугар үгүс ыарахаттары көрсөллөр. Үгүс ыччат кэмигэр болҕомтоҕо ылыллыбакка, үөрэхтэн матан, уопсастыбаҕа бэйэтин сүтэрэр түбэлтэтэ үгүс. Сайдыылаах дойдуларга бу маннык доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолорго ураты болҕомто ууруллар.
Биир бастакынан куһаҕаннык истэр оҕолор ордук тылга дьоҕурдаахтарын АХШ учуонайа Дэниэл Линг (Daniel Ling) арыйбыта. Бу кэмтэн ыла верботональнай ньыма (истэр аппарат нөҥүө оҕо истибэт уорганын сайдыытын эрдэттэн кэтээн көрөн, тылын сайыннара үөрэтии) олоххо киирэн, араас истэр аппараттары оҥорор буолбуттара.
1961 сыллаахха Хорватия профессора Петар Губерина Загреб куоракка «СУВАГ» диэн истибэт уонна мөлтөхтүк саҥарар оҕолор кииннэрин арыйбыта. Онтон ыла аан дойдуга истэр аппарат ньыматынан оҕону үөрэтии саҕаламмыта. Бүгүҥҥү күҥҥэ верботональнай ньыманан 40 дойдуга 400 реабилитационнай киин үлэлиир. Россияҕа бу ньыма 1990 сылтан туттуллар.
Россияҕа
РФ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин статистиката көрдөрөрүнэн, дойдуга доруобуйаларын туругунан араас хааччахтаах 1,2 мөл. оҕо баар. Хомойуох иһин, үгүс кыахтаах оҕо социальнай тэрилтэлэргэ эмтэнэ сытан эбэтэр дьиэтигэр олорон, саастыылаахтарын кытта уопсай үөрэҕи ылар кыаҕа суох. Уопсай үөрэҕи ылыан сөптөөх истибэт уонна саҥарбат оҕо анал идэлээх үлэһит тиийбэтиттэн, үөрэхтэн матыыта күннээҕи олох көстүүтүнэн буолла. Дойдуга психолог уонна дефектолог идэлээх исписэлиис тиийбэт. Бу туһунан ааспыт ыйга Москваҕа ыытыллыбыт “Уопсастыбаҕа ураты оҕолор” диэн Бүтүн сойуустааҕы дефектологтар съезтэригэр РФ үөрэхтээһиҥҥэ уонна наукаҕа министиэристибэтин миниистирин солбуйааччы Вениамин Каганов бэлиэтээтэ. Буолан ааспыт съезд дойду таһымыгар аан бастаан ыытылынна. Тэрээһин түмүгүнэн дефектологтар ассоциациялара тэрилиннэ.
Саха сиригэр
Өрөспүүбүлүкэҕэ инклюзивнай үөрэхтээһин чэрчитинэн Нерюнгритааҕы Оҕону саҥарарга уонна истэргэ үөрэтэр “СУВАГ” киин үлэтин уопута холобурга сылдьар. Дэлэҕэ даҕаны дойду араас куораттарыттан төрөппүттэр оҕолорун манна анаан аҕалан үөрэттэриэхтэрэ дуо? Бу киин үлэһиттэрэ мөлтөхтүк истэр уонна саҥарар оҕолору уопсыстыбаттан араарбакка, уопсай үөрэхтээһин оскуолаларыгар үөрэтэллэр “СУВАГ” киин сурдопедагогтара оҕо тыла, истэр уоргана сайдыытын олох кыра эрдэҕиттэн кэтээн көрөллөр. Ол иһин өрөспүүбүлүкэ улуустарыттан барытыттан кэриэтэ бу кииҥҥэ кэлэн үөрэнэллэр.
Любовь ИВАНОВА, Өрөспүүбүлүкэтээҕи анал коррекционнай
уопсай үөрэхтээһин оскуола-интернатын сурдопедагога,
СӨ үөрэхтээһинин туйгуна.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети