ЯСИА12+ СахаМедиа

Сюжеты

Главное Политика Экономика Общество Территория Инвестник Происшествия Культура Спорт Природа Жизнь Подробно Не факт
18 августа 2015, 10:41

Нөөрүктээйи оҕуруотчуттара: «Быйыл хаппыыстаҕа өҥ дьыл буолла»


Өлүөнэ өрүс сүнньүнэн сытар нэһилиэктэргэ сайын аайы оҕуруот аһа силигилии ситэн, өлгөмнүк үүнэн, атын нэһилиэктэн кэлэн, көннөрү хараҕы сымнатарга да астык буолааччы. Хаппыысталар, кабачоктар, помидордар, биэрэстэр лөглөһөн туралларын, хастыы эмэ миэтэрэ уһун субурхай кирээдэлэринэн сааһыланан сыталларын көрүөххэ үчүгэй. Нөөрүктээйи сирин-уотун, баай үүнүүнү биэрэр быйаҥнаах сирдээҕин иһин, «Саха сирин Украината» диэн мээнэҕэ ааттаабатах буолуохтаахтар.
Аҕыйах хонуктааҕыта Ороссолуода нэһилиэгэр сылдьан, оҕуруот аһынан дьарыктанар хаһаайыстыбалар үлэһиттэрин кытта көрсөн кэпсэттибит.
Государственнай суортары үөрэтэр ситим иһинэн үлэлиир Ороссолуодатааҕы суортуур учаастакка биһиги тиийбит күммүтүгэр сэттэ киһи үлэлии-хамсыы сылдьара. Субуотунньук чэрчитинэн нэһилиэк олохтоохторо, пенсионердар, сайыҥҥы кэмҥэ уоппускаҕа олорор дьахталлар күүс-көмө буолаллар эбит.
Быйылгы дьыл хаппыыстаҕа үчүгэй буолла, ‒ диэн суортуур учаастак хаһаайката Маргарита Антонова кэпсээтэ.
Хаһаайыстыбаҕа бэһиэлэр, ону сэргэ кэргэнэ Эдуард Константинович ‒ сүрүн үлэһит. Учаастакка оҕуруот аһын сэттэ көрүҥүн: хортуоппуйу, хаппыыстаны, помидору, моркуобу, сүбүөкүлэни, биэрэһи уонна кабачогу олордубуттар.
Уопсайа 70-тан тахса суорду олортубут. Хортуоппуйу 3 га сиргэ 12 көрүҥүнэн: «Любава», «Розара», «Чароит» о.д.а. суортары олордубуппутуттан, ньолбоҕор быһыылаах «Любава» суордун элбээтиннэриэхпит диэн былаанныыбыт. Бу суорт хаппырыыһа суох, харайарга үчүгэй, биһигин усулуобуйатыгар ордук табыгастаах эбит, - диэн этэр Маргарита Антонова.
Сиэмэлэрин Москваттан аҕалтараллар. Хаппыыстаҕа - «Восточный экспресс», «Грин флэш», «Пандион», «Тиара», «Чамп», «Миррор»; оҕурсуга - «Дездемона», «Гинга», «Паркер», «Эколь», «Мальчик с пальчик», «Журавленок»; биэрэскэ - «Нежность», «Здоровье», «Богатырь», Медаль»; сүбүөкүлэҕэ - «Бордо237», «Цилиндра», «Беттолло», «Субето»; моркуопка «Шанатнэ», «Абако», «Абледо», «Карсон», «Каскад» о.д.а. суортары эрээт-эрээтинэн хото үүннэрбиттэр. Ону сэргэ, көрдөрүүгэ диэн, арбуһу сэргэ санберри диэн отону эмиэ олордоллор эбит.
Үүнүү быйыл биэрэскэ уонна оҕурсуга мөлтөһүөр. Ол төрүөтүнэн сайын эрдэ, саҥа силигилээн эрдэхтэринэ, күн-дьыл тымныйбыта буолла. Оҕурсубут үксэ астаммакка турар, биэрэс саҥа астанан эрэр. Уопсайынан, кэлин халлааммыт тымныйда, сайынын эрдэ сөрүүн буолан, биһиэхэ, оҕуруотчуттарга күчүмэҕэйдээх, ‒ диэтэ Маргарита Ильинична.
Ол эрээри эрдэ ситэр хаппыыста суордун олордон хаппыыстаны хайы-үйэҕэ быһаннар, атыылаан эрэллэрин үөрэ кэпсээтэ.
Оҕуруот аһын батарыы кыһалҕата турбат эбит. 25 тонна хортуоппуйу харайар сирдээхтэр эбит, ону сэргэ Антоновтар бэйэлэрин чааһынай массыыналарынан тиэйэ сылдьан Майанан, атын нэһилиэктэринэн атыылыыллар.
Суортуур учаастакка былырыын икки практикант кыыс кэлэн үлэлээбит, ол гынан баран эдэр ыччат оҕуруокка чугаһаабат диэн үлэһиттэр этэллэр.
«Ороссолуода» ТХПК бэрэссэдээтэлэ Тамара Федорова эмиэ итинник санаалаах. Оҕуруотчуттар сааһырдылар, биһигини солбуйар эдэр дьон үлэлии кэлэллэрэ буоллар, хортуоппуй ыһыытын өссө кэҥэтиниэ этибит диэн баҕа санаатын үллэһиннэ.
Кооператив үлэһиттэрэ быйыл 15-тии гаалаах сиргэ хортуоппуйу уонна хаппыыстаны олордубуттар. Хаһаайыстыбаҕа уонча киһи үлэлиир.
- Быйыл хаппыыста үүнэригэр табыгастаах дьыл буолла, хортуоппуй үүнүүтэ эмиэ куһаҕана суох. Оҕуруот аһын «Лена» атыылыыр-эргинэр кииҥҥэ туттарабыт, итиэннэ бэйэбит транспорт наймылаһаммыт нэһилиэктэринэн кэрийэ сылдьан атыылыыбыт. 2000 сыллаахха хаһаайыстыбалар икки ардыларыгар бастааммыт трактор ылбыппыт. Ол тракторбытын туһана сылдьабыт, билигин, биллэн турар, эргэрдэ. Хомуурга былырыын Төҥүлүтээҕи профессиональнай техникум устудьуоннара - 15 оҕо кэлэн көмөлөһөн абыраабыттара, быйыл да эдэр дьону аҕалан үлэлэтэр баҕалаахпыт, - диэн Тамара Ивановна кэпсээнин түмүктээтэ.
Оттон Ороссолуодатааҕы агро-оскуола таһыгар дьэрэкээн сибэкки арааһа үүнэн, ыраахтан киэркэйэн көстөр.
Былырыыҥҥыттан саҕалаан декоративнай көстүүгэ болҕомтобутун уурабыт, ‒ диэтэ агро-оскуола старшай маастара Варвара Антонова. ‒ От ыйа кураан буолан, уу кутарбытыгар түбүгүрдүбүт. Биһиги уубутун аллараа дэриэбинэттэн тракторынан аҕалан цистернаҕа куттарабыт. Билигин бэйэтэ хомуллар аныгы уу ситимин туттар буоламмыт үчүгэй. Урут ууну лейкаларынан таһан сыралаһар буоларбыт.
Быйыл сайын Варвара Дмитриевналаах үүммүт кохияларынан «Победа» диэн сурук кырыйа сылдьаллара, ону таһынан яблоня үүннэрбиттэр, дьэдьэн олордубуттар. Яблонялара аҕыйах сылынан ас биэриэ диэн кэтэһэллэр.
«Дружба» лааҕыр оҕолоро хаппыыстаны, моркуобу, хортуоппуйу, сүбүөкүлэни олордубуттар. Ону сэргэ быйыл сайын остуол тенниһинэн дьарыктыыр лааҕыр оҕолоро оскуола таһынааҕы үүнээйилэргэ уу кутарга көмөлөһөн абыраабыттар.
Соҕурууҥу экзотическай үүнээйилэри олордорго кыһаллаллар эбит. Варвара Дмитриевна илиҥҥи дойдулар кувшиннарын курдук быһыылаах, амтанынан оҕурсуга уонна кабачокка маарынныыр лагенария диэн аһы көрдөрдө. Кини хаттаҕына ыйааһына чэпчиир эбит. Оҕолор биология уруогар үөрэтэллэр, оскуоланан быыстапкаҕа бардахтарына көрдөрүүгэ туруораллар. Күн курдук кытархай дьүһүннээх тыквалар хахтарын оскуолаҕа алтынньы ый бүтүүтэ буолар «Хэллуин» бырааһынньыкка тутталлар. Агро-оскуола үлэһиттэрэ помидору, оҕурсуну, кабачогу, биэрэһи, хаппыыстаны атыылаан ыраатыннарбыттар эбит.
Оҕуруот аһын батарыыга оскуолалары, оҕо саадтарын кытта сөбүлэһии түһэрсэннэр, күһүҥҥү өртүгэр сүбүөкүлэни, моркуобу, хаппыыстаны тута илдьэн биэрэллэр, хортуоппуйу анал сиргэ харайаллар уонна кыһын устата кыра-кыралаан таһаллар.
Нэһилиэк оскуолатын үөрэнээччилэрэ, интернат, оҕо саадын иитиллээччилэрэ оҕуруот аһынан сылы эргиччи хааччыллаллар.
При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Категория: Территория Просмотров: 757 Источник: ЯСИА Автор: Виктория Белолюбская Подписаться на обновления

Комментарии

Вы не можете оставить комментарий, пока не войдете на сайт. Вход / Регистрация

Авторизация на сайте через социальные сети

ЯСИА, Якутия, Саха Сирэ