Бу туһунан Тыа хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл политикатын министиэристибэтин үпкэ уонна анализка департаменын салайааччы Ульяна Антонова маннык кэпсиир:
-- Хаһаайыстыыбалары үп-харчы өттүнэн чэбдигирдии быйылгыттан саҥа үлэлиир бырагыраама. Сыллааҕы бүдьүөтү оҥорорго тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар 60 мөл. солк. көрүллүбүтэ. Тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарар сүрүн бөдөҥ тэрилтэлэрбит сүөһү иитэр комплекстары туттан эбэтэр сүөһү, улахан тиэхиникэ атыылаһаннар үксүлэрэ кирэдиит ытарчатыгар ылларан олороллор. Ол түмүгэр, хотон-хонуу үлэһитин хамнаһын үрдэтэр, сүөһү ахсаанын элбэтэр, аһылык базатын тупсарар, быһата сайдыыга хардыылыыр кыахтара суох. Бу хаһаайыстыбалар иэстэн төлөрүйэн, атахтарыгар турдахтарына эрэ салааны өрө көтөҕүөхпүт диэн миниистир Александр Артемьев этии киллэрэн, ону бырабыыталыстыба уонна Ил Түмэн өйөөннөр, ити ыйаах тахсан 60 мөл. солк. көрүллүбүтэ. Министиэристибэ иһинэн хаһаайыстыбалары үп-харчы өттүнэн чэбдигирдиигэ анал бырагыраама оҥоһуллубута. Онуоха бастатан туран, хамнаһы үрдэтэр, сүөһү аһылыгын базатын тупсарар, бородууксуйа ылыытын элбэтэр итиэннэ саҥа комплекстар электро-энергияҕа иэстэрин сабар ирдэбил турбута. Көмө бэрээдэгинэн биир сүөһүгэ 20 тыһ. солк. субсидия бэриллэрэ бигэргэммитэ. Бырагыраамаҕа 160 уонна онтон элбэх ыанар ынахтаах, алта хаһаайыстыба киирбитэ -- Мэҥэ-Хаҥаластан “Тумул” ТХПК, Тааттаттан “Победа” ТХПК, Сунтаартан “Кириэстээх” ТХПК, Бүлүүттэн “Мастаах”, “I Күүлэт” ПК-лар уонна “Хатас” ХЭТ.
Ити эрээри, бу алта хаһаайыстыба эрэ балаһыанньата көнөрө өрөспүүбүлүкэҕэ улахан түмүгү биэрбэтэ чахчы. Инньэ гынан, элбэх хаһаайыстыбаны хабар, эбии харчы көрөр наада буолбута. Уолдьах ити кэмҥэ дойду баһылыга Владимир Путин санкция быһаарыыларыгар дьайыыны оҥорор, үп-харчы кириисиһин утары дьаһаллары 2016 сылга уһатар туһунан быһааран, федеральнай уонна өрөспүүбүлүкэтээҕи былааннар оҥоһуллубуттара.
Онон эбии үп көрүллэн, чэбдигирдиигэ анаммыт харчы 270 мөлүйүөҥҥэ тиэрдиллибитэ. 100 уонна онтон элбэх ыанньыктаах хаһаайыстыбалар хапсар кыахтаммыттара.
Бырагырааммаҕа үлэлиэхтэрин сөп диэбит хаһаайыстыбаларбытын ыҥыран, муус устар 9-10 күннэригэр семинар ыыппыппыт. Чэбдигирдии сыалын-соругун, ирдэбиллэрин билиһиннэрбиппит, сылларынан аттаран үс сыллаах былаан оҥорорго эппиппит. Ити түмүгэр 35 хаһаайыстыба былаан көмүскээн, чэбдигирдии бырагырааматыгар үлэлиир буолла.
Былаан сылларынан аттарыллар диэтим. Хаһаайыстыба ааҕынан-суоттанан хамнаһы, сүөһү ахсаанын уонна бородууксуйа ылыытын (баалабай ыамы) бастакы сылга бачча, иккискэ оччо, үһүскэ итиччэ бырыһыан үрдэтэбин диэн былаанныыр. Биһиги ону сыллааҕы отчуот түмүгүнэн бэрэбиэркэлиибит, былаанын толорботоҕу бырагырааматтан таһаарабыт. Былаанын толорбут хаһаайыстыба салгыы үлэлиир, үбүлэнэр.
Билигин барыта 41 хаһаайыстыба чэбдигирдии бырагырааматынан көмөнү ылан, үлэлии сылдьар. Кинилэр истэригэр ТХПК-лар, ХЭТ-тэр уонна биэс бааһынай хаһаайыстыбата бааллар. Кыбаартал аайы отчуоттууллар, ону таһынан бэйэбит эмиэ тиийэн көрөбүт. Холобур, Хаҥаласка, Мэҥэ-Хаҥаласка, Тааттаҕа уонна Бүлүүгэ сырыттыбыт. Бухгалтерскай докумуоннарын билсэбит, сыыһа-халты баар буоллаҕына ону туоратарга көмөлөһөбүт, комплекс хайдах үлэлиирин, хас ынах баарын бэрэбиэркэлиибит. Биир хаһаайыстыба сүүстэн итэҕэс ынахтаах буолан, тута туоратыллыбыта. Онон, өйөбүлү чахчы үлэлиир-хамсыыр эрэ хаһаайыстыба ылар итиэннэ ол туһугар улахан эппиэтинэһи сүгэр.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети