Быыстапкаҕа сылдьыбыт дьон норуот маастардара уустаан-ураннаан тикпит ат толору симэхтэрин сэргии, сөҕө көрдүлэр. Маны таһынан туостан, мастан оҥорбут ыһыах иһитин-хомуоһун араас көрүҥэ көрөөччүлэри астыннарда.
Ыал аҕа баһылыга Александр Игнатьев орто омурҕанын көрсө «Симэх» галереяҕа аһыллыбыт быыстапкатын кыттыылаахтара бэйэлэрин санааларын үллэһиннилэр:
Дмитрий Осипов, С.А.Зверев-Кыыл Уола аатынан Сунтаардааҕы музей дириэктэрэ:
– Игнатьевтар дьиэ кэргэттэрэ Сунтаарга олорон үлэлээбиттэрэ ыраатта, иккиэн киэҥник биллэр уустар. Кинилэр музей иһинэн ыытыллар дьөһөгөй оҕотун маанылаах симэҕин куонкуруһугар сыл аайы кытталлар. Биир сыл ат симэҕин толору комплегын оҥорон бастаан тураллар.
Александр Иванович дэгиттэр уус. Өбүгэлэрбит илдьэ кэлбит мас иһиттэрин-хомуостарын киһиттэн эрэ ураты үчүгэйдик оҥорор. Ону таһынан матырыйаалы таптайан, быһан улахан түһүлгэлэри, ааркалары, культовай оҥоһуктары аар баҕахха тиийэ оҥорор кыахтанна. Омуна суох, маһы эрэ ыллаппат маастар. Маны таһынан дулҕанан оҥорууга тэҥнээҕэ суох. Игнатьевтар дьиэ кэргэттэрэ биһиги киэн туттар дьоммутунан буолаллар. Ханнык да быыстапкаттан, тэрээһиннэртэн хаһан да аккаастаабаттар.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастардара Игнатьевтар уһанар, иистэнэр идэлэрин сылтан сыл аайы сайыннараллар, омук сиригэр тиийэ сылдьан атыттартан үөрэнэллэр. Уопсайынан, маастар киһи биир сиргэ олорон хааллаҕына, идэтин сайыннарбатаҕына, маастар буолан бүтэр буоллаҕа. Ол да иһин, Игнатьевтар элбэхтик быыстапкаҕа сылдьаллар. Баҕалаах маска ыттар, күҥҥэ талаһар. Киһи баарын тухары, киһи олорорун тухары үөрэнэр.
Игнатьевтар мындыр оҥоһуктарыгар биһиги норуоппут күүһэ, кута, олоҕу көрүүтэ көстөр. Кыраҕы харахтаах киһиэхэ ханнык да бэйэлээх маастар айар дьоҕурун уратыта, үлэлиир стилэ харахха быраҕыллар. Тоҕо диэтэххэ, хас биирдии оһуору сыыйа тардыы кистэлэҥнэрэ улуус-улуус аайы тус-туспа буолар. Дьиҥинэн, саха оһуора барыта биир буоллаҕа. Холобур, Бүлүү бөлөх маастардарыгар татаардар уонна хотугу тоҥустар култуураларын сабыдыала элбэх.
Яна Игнатьева, Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин генеральнай дириэктэрэ, РФ уонна СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ:
– Игнатьевтар Сунтаар курдук ыраах сиртэн айаннаан кэлэннэр, долгуйар Дьокуускай куоракка, Туймаада хочотугар бэйэлэрин айар быыстапкаларын туруорбуттара кэрэхсэбиллээх. Игнатьевтар Саха сиригэр эрэ буолбакка, Россияҕа, омук сиригэр тиийэ биллэр маастардар. Кинилэр (аан бастакынан диэххэ сөп) саха маанылаах атын толору симэҕин оҥороннор, дьоҥҥо-сэргэҕэ таһаарбыттара. Онон ат симэҕин саха норуотун искусствотыгар киллэриигэ бэйэлэрин улахан кылааттарын киллэрэн тураллар. Ону таһынан, Александр Иванович уус-уран оҥоһуктары ыллатарга ананан төрөөбүт курдук. Кинини өр сылларга дьаныардаахтык үлэлээн, дьонугар-сэргэтигэр элбэх оҥоһугу бэлэхтээбит киһинэн ааҕабыт.
2012 с. Испания Торедо куоратыгар саха балаҕанын үөрүүлээхтик аспыппыт. Онно Александр Игнатьев оҥоһуктара бэлэх курдук бэриллэн, ыраах Испанияҕа саха култууратын күн бүгүҥҥэ диэри көрдөрө уонна сөхтөрө тураллар.
Оттон Тамара курдук туоска олус намчытык уонна уус-ураннык үлэлиир киһи биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр аҕыйаҕа буолуо.
Варвара Васильева, СӨ норуотун маастара, Уус-Алдан улууһун Бээрийэ нэһилиэгин «Арчы» түмсүүтүн салайааччыта:
– Мин Тамараны булан ылбыппар дьылҕабар махтанабын. Тоҕо диэтэххэ, кэнники уонча сылга туоһунан дьарыктанар дьоннору түмэ сатаатым. Быйыл тигиллибэтэҕэ 2-3 сыл буолбут моҕол ураһабыт киэргэлин тигэммит, бырабыыталыстыба дьиэтигэр быыстапкалаатыбыт уонна 60 киһини мунньан семинар ыыттыбыт. Ону сэргэ быйыл Сунтаар сураҕырбыт ыһыаҕар анаан минээн тиийэн, Игнатьевтар дьиэлэригэр кутулла түһэн, дьоммутун соһутан турабыт. Ыһыахха кытынныбыт уонна аҕыйах киһиэхэ да буоллар, маастар-кылаас ыыттыбыт. Мандар Уус Тамара Афанасьевнаны маастар быһыытынан үрдүктүк сыаналыыр. Биһиги Тамарабыт билигин Сунтаар уонна Ньурба улуустарын иистэнньэҥнэрин көҕүлээн, улахан үлэни ыыта сылдьар. Онон киниттэн өссө да элбэҕи күүтэбит.
Федор Марков, СӨ норуодунай худуоһунньуга, муосчут:
– Мин Александр убайа Володяны билиэхпиттэн Игнатьевтар дьиэ кэргэттэрин кытары билсибитим. Александр олус сэмэй киһи, бэйэтин туһунан хаһан да кэпсэнэ-ипсэнэ сылдьыбат, арай хантан да иһиллэр тэбэнэттээх күлүүлээх.
Александры кытары билсиһиибит омук сирдэригэр муус оҥоһуктары оҥоһууттан саҕаламмыта. Испанияҕа ыһыахтыыр сиргэ түһүлгэ оҥоһуутугар бииргэ үлэлэһэн, быраатым курдук саныыбын. Кыах баар буоллаҕына, өссө ырааҕынан тэлэһийэр, саха култууратын билиһиннэрэргэ үлэлэһэр былааннар бааллар. Игнатьевтары ыччаты кэрэҕэ-сырдыкка уһуйар, саха норуотун үгэстэрин чиҥэтэр, сайыннарар уонна дьоҥҥо-сэргэҕэ тарҕатар дьиэ кэргэнинэн сыаналыыбын.
Александр Игнатьев Дьокуускйдааҕы художественнай училищены бүтэрэн, художник-маастар идэтин баһылаабыта. Үөрэҕин бүтэриэҕиттэн Сунтаар улууһун сувениры оҥорор сыаҕын маастарынан, кырыылыыр собуот ювелирнай сыаҕын начальнигынан, Сунтаар лицейигэр технология учууталынан үлэлээбитэ.
Норуот маастара Александр Ивановиһы билигин туруу үлэлээх, ситиһиилээх урбаанньытынан билэллэр.
Игнатьевтар быыстапкаларыгар сылдьан баран, Дмитрий Уткин-Нүһүлгэн этиитин санаан кэллим: «Ойуурбут-мандарбыт олохтоохтук тилиннэ. Өбүгэлэрбит барахсаттар айылҕаны билэн билбиттэр. Араастаан анаарары сатыыр да эбиттэр. Бары ойууларга: кэрэ, кэрэмэс дэлэйэ, баайа-талыма, быыччыктаан-мындырдаан оҥоһуллубута харахха быраҕыллар. Барыта үөскээһини, үүнүүнүү, тэнийиини, дэлэйиини көрдөрөллөр. Баларга инники олохпут төлкөтө түстэнэр, соргу суола ундаара тыргыллар». Оттон Игнатьевтар соргуларын суола омук сирдэринэн ундаара тыргыллыан тыргыллыбытын бу быыстапка дьиҥ чахчы кэрэһилиир.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети