ЯСИА12+ СахаМедиа

Сюжеты

Главное Политика Экономика Общество Территория Инвестник Происшествия Культура Спорт Природа Жизнь Подробно Не факт
9 октября 2015, 15:40

Олимпия: «Хара» пиар артыыска наада дуо?


Бүгүн саха эстрадатыгар дьэргэлгэн дьиримин курдук сандааран киирбит эдэр ырыаһыты, таплаллаах кэргэни, ийэни кытта атах тэпсэн олорон арааһы кэпсэттибит. Кини биһиэхэ дууһатын түгэҕэр бүччүм илдьэ сылдьар санаатын-оноотун сэгэттэ, ол туһунан сэһэргээтэ.

Артыыс барыта ырыаһыт быһыытынан  туох эрэ уратылаах буоларга дьулуһар. Олимпияны эмиэ  саха эстрадатыгар кими да кытары бутуйбаккын. Эн ону хайдах ситистим дии саныыгын?

- Мин артыыс буоларга ханна да үөрэммэтэҕим. М.К.Аммосов аатынан ХИФУ культурологияҕа салаатын бүтэрбитим. Оҕо эрдэхпиттэн үҥкүүлүүрбүн олус сөбүлүүбүн. Дойдубар Верхоянскайга үөрэнэ сылдьан, сценаҕа соҕотоҕун үҥкүүлүүр этим. Музыкальнай оскуолаҕа үөрэммитим.

Биири өйдөөн хаалбыппын. Кулууппут иһигэр муннукка кыра маҕаһыын баар этэ. Дьүөгэлэрим ийэлэрин кытары кэлэн, ол маҕаһыынтан сакалаат атыылаһаллара. Мин  ыстыыр ыас ыла киирдэхпинэ, маҕаһыын атыыһыта: «Лаанка-аа, наһаа да үчүгэйдик үҥкүүлээтиҥ! Оҕобор сакалаат биэрэбин», – дии-дии сакалаатынан күндүлүүрэ. Онон, сценаҕа тутта-хапта сылдьарбынан дуу,  эрчимминэн  дуу, миигин сөбүлүүр көрөөччүлэрдээх буолааччыбын. Билигин санаатахпына, артыыс буолар дьылҕам, баҕар, ити кэмнэртэн түстэммитэ буолуо.

Онтон эстрадаҕа улаханнык чочуллубакка эрэ киирбитим. Сценаҕа стильбин буларга, имиджпин оҥосторго доҕотторум Лэгэнтэй (оччолорго Кеша Васильев),  Далаана, Бүөккэ Бөтүрүөп уонна  оранжировщиктарым  көмөлөспүттэрэ. Сценаҕа аҕала сатыы-сатыы сымыйанан уларыйарбын, «кубулҕатыйарбын» сөбүлээбэппин, көрөөччүнү уһугуннарар, сэргэхсэтэр  дьоҕурум, ис туругум  бэйэтэ тахсар курдук.  Ону көрөөччү  сэрэйэр, өйдүүр уонна ылынар быһыылаах.   Биирдэ эмэ бытаан ырыаны толордохпуна, тугум эрэ   кычыгыланар курдук, хамсанан-имсэнэн, сцена устун сүүрэн-көтөн хаалыахпын    баҕарабын.  Дьиҥэр, араас жанрга боруобаланарбын сөбүлүүбүн, көрөөччүгэ интэриэһинэй буолуохтаах буоллаҕа.   Лирическэй, рок  ырыалары ыллаан көрүөхпүн баҕарабын.    Тоҕо диэтэххэ, наар биир эрэ суолунан бардахха, көрөөччү хал буолар.  «Саҥа ырыа» интерактивнай куонкуруска  аан бастаан «Тыын» диэн ырыанан киирбитим. Онно олох бэйэм-бэйэбинэн этим. Оттон иккис кыттааһыммар Далаана «Ситтэрбэт санаа» диэн ырыата  рок соҕус  стиллээх этэ.  Латекстаах, хара тирии көстүүмнээх тахсан,  охтон түспүппүн көрөөччүлэр билигин да өйдүүллэр. Үһүстээн кыттарбар  кийиит кыыс курдук үп-үрүҥ былаачыйа кэтэн, Лэгэнтэй тылларыгар уонна матыыбыгар «Эйигин кэтэһиэм» диэн лирическэй ырыаны толорбутум. Мин санаабар, көрөөччү сөбүлүүр ырыаһытын атын-атын амплуаҕа көрдөҕүнэ уонна сөбүлээтэҕинэ, ырыаһыкка  интэриэһэ өссө улаатар.

2006 с. «Олимпия» диэн ааты ылынан, «Саҥа ырыаҕа» кыттыбытым. Ити сыл Николай Жирков, Наталья Яковлева-Далаана уонна мин кастины ааһаммыт,  эстрада судаарыстыбаннай театрыгар үлэһитинэн киирбиппит.   Билигин Далааналыын эстрада театрыгар айа-тута сылдьабыт.

– Ардыгар артыыс киһи олоҕо  сиэри таһынан харах далыгар киирэн хаалар. Холобур, эн тыа кулуубугар ыллаабыккын устубуттара уонна кыргыз киһитигэр кэргэн тахсыбытыҥ туһунан сурах  Ватсабы, Интернет ситимин толорбута. Итиннэ барытыгар хайдах сыһыаннаһаҕын?

– Икки өрүттээх. Биир өттүнэн, «Хара пиар артыыска эмиэ үчүгэй. Ол аата дьон умнубат, эйиэхэ интэриэс баар» дииллэр. Баҕар буолуо. Ол гынан баран, мин мөкү, киһини хараардар сурахтары  сүрэхпэр  чугастык ылынабын. Наһаа хомойобун, санаам  түһэр. Ити тыа кулуубугар  үҥкүүлүү-үҥкүүлүү ыллыырбын устубуттарын кэннэ «Олимпия итирэн, наркотиктанан баран тахсыбыт» диэбиттэр этэ. Боростуой  телефоҥҥа устубут буоланнар, хамсанарым да, ыллыырым да сөп түбэһиспэт этилэр. Хаачыстыбата суох этэ.  Ол гынан баран, миигин билбэт дьон  ону өйдөөбөт буо. Итирэн баран тахсан,  албыннаан ыллыыр курдук санаабыттар. Дьиҥэр, оннук буолбатах буоллаҕа.  Уопсайынан, бэйэбин видеоҕа көрөрбүн олох сөбүлээбэппин. Көрөөччүнү кытары дууһалыын, сүрэхтиин алтыһа туран ыллыыр  артыыһы сценаҕа эбэтэр видеоҕа көрүү  көрөөччүгэ атын-атын санааны саҕар, өйдөбүлү биэрэр.  

Кэргэммин кытары холбоһон олорбуппут номнуо 4,5 сыл буолла.  Икки саастаах оҕолоохпут, өссө да кырачааннаныахпытын баҕарабыт. Кыргыз киһитигэр кэргэн тахсан баран, уопсайынан миграннарга сыһыан ыараханын, уустугун биллим.  Итинник уустук  көстүү баарын  урут билбэт  этим. Кытайга олоро, үлэлии  сылдьыбыппын  да сыһыаран эттэххэ, мин  дьону омугунан араарбаппын, барыларыгар доҕордуу истиҥ сыһыаннаахпын. Кытайга кууруһум оҕолорун кытары бүгүҥҥэ диэри  сибээспитин быспаппыт. Киһи атын омуга дуу,  туох эрэ итэҕэстээҕэ дуу, дьадаҥыта дуу миэхэ улахан оруолу оонньообот.  Кылаабынайа, киһи быһыытынан майгытын сыаналыыбын.   

Кэргэммин аан бастаан көрөөт, бааһынай хааннаах уол дии санаабытым. Омугунан киргиз буоларын эппитигэр  улахаҥҥа уурбатаҕым. Кини Дьокуускайга олорбута ыраатта, ийэтэ, балта бааллар. Миэхэ саамай кылаабынайа – кини миэхэ, дьиэ кэргэнигэр сыһыана. Кэргэним эйэҕэс-сайаҕас майгылаах, үрдүк култууралаах.  Дьиҥэр, мин 28 сааспар диэри соҕотох сырыттаҕым дии. Сөбүлүүр киһибин көрсүмээри гынным, оҕоломмут киһи дуу дии саныырым. Ол эрэн, хараҕыҥ хайҕыы көрөр, сүрэҕиҥ ууллар киһигин көрүстэххинэ,    суолуҥ тыргыллан, аартыгын арыллар иһэр буолар эбит. Кэргэним сотору кэминэн дьонун кытары билиһиннэрбитэ, мин да, кини да дьоно сөбүлээбиттэрэ. Биһиги тапталбыт дьиҥнээх туоһута кырачаан кыыспыт  күн сирин көрбүтэ...

Хомойуох иһин, олоххо барыта тэҥинэн үчүгэй буолбат эбит. Биһиги үөрүүбүт, дьолбут туора дьон  дьүүлүгэр киирбитэ. Биир хаһыат оҕоломмуппунан эҕэрдэлээн баран, «Олимпия Киргизияттан сылдьар поварга кэргэн таҕыста» диэн суруйан, сурах-садьык ыыппыта.  Ама да ааспытын иһин,  саҥа оҕоломмут ийэ төһөлөөх охсууну ылбытым буолуой?! Дьиҥэр, миигин харыстаан хаһыакка тахсыбыт иһитиннэриилэр, форумҥа кэпсэтиилэр туһунан ким да кэпсээбэккэ сылдьыбыта. «Хааһакка хаалаабаккын» диэбиккэ дылы, билиннэҕэ дии. Ааҕан баран, үс күнү быһа ытаабытым.  «Дьон миигин куһаҕаннык да  саныыр эбит.   Мин кинилэргэ туох кэрээнэ суох быһыыны оҥордум –  таптыыр киһим атын омугун иһин дуо?!» диэн курус санааҕа куустаран, муунтуйан,  аны сценаҕа тахсыбат туһунан  санаталаан ылбытым.    Бэл, оҕобун кыраабыт дьон, ама бэйэлэрэ оҕолоро-уруулара суоҕа буолуо дуо?! Оҕоломмут дьахтар эттиин-сиинниин  аһыллар дии, ол кэмҥэ мин эйгэбин күүскэ  алдьаппыттара, кутум-сүрүм ыһыллыбыта. Дьонум, доҕотторум,  чуолаан кэргэним өйөөн, омуна суох, лигиччи сытынан кэбиспит киһини ньуосканан аһатан, бэттэх кэлбитим.    «Үүккүн сүтэриэҥ, оҕоҕун санаа», –  диэн өй укпуттара. 

Элбэх истиҥ доҕоттордоохпун, үлэлээн харчыны оҥоробун. Төһө баҕарар соҕотох сылдьыахпын сөп этэ. Ол эрэн, таптыыр киһибин көрүстэҕим дии. Кэргэним туох да үрдүк дуоһунаһа да,  улахан хамнаһа да суох. Кылаабынайа, кини  үлэһит. Үлэһит киһи хаһан да өлөн-охтон биэрбэт.

– Кэргэҥҥиниин аан бастаан билсэргэр эн көрөөччүлэр биһирэбиллэрин, тапталларын ылбыт, эстрадаҕа бигэтик киирбит ырыаһыккын билэр этэ дуо?

–. Аан бастаан билсэрбитигэр ыйыппытыгар   «театрга үлэлиибин, ырыаһыппын» диэбитим. Ону кини  рестораннарга  тыыннаах дорҕоонунан  ыллыыр кыргыттартан биирдэстэрэ буолуо дии санаабыт.  Биллэр ырыаһыт диэн өйүгэр да оҕустарбатах эбит. Түөрт ый эрэ буолан баран кикбоксиҥҥа бииргэ  дьарыктанар доҕоруттан истибитэ.

 – «Олоххун сценаҕа аныыгын  эбэтэр дьиэ кэргэҥҥэр  дуу?» диэн ыйыталлара буоллар, туох диэҥ этэй?

– Сценаҕа 50 сааспар  диэри үрдүк хобулук үрдүгэр эккирии сылдьыам дии санаабаппын. Тоҕо диэтэххэ, мин сценаҕа толорор быһыым-майгым, стилим судургута суох.  Уонча сыл үлэлээн баран,  дьиэ кэргэн  бизнеһин арыныахпыт дии саныыбыт.  Оттон билиҥҥи турукпунан хайатын  таларбын толкуйдуур  ыарахан. Тоҕо диэтэххэ,  бэйэбин сцената суох  кыайан көрбөппүн. Бэл, оҕолонон баран,  үс ыйдааҕар үлэбэр тахсыбытым. Тоҕо диэтэххэ, «Дохсун» бириэмийэни туттарыыга ыҥырбыттара.  Кэргэммин хаста да концертарга илдьэ сылдьыбытым. Онно биир идэлээхтэрбэр ымсыыра олорорбун,  сценаҕа тахсарга олох бэлэммин  өйдөөтөҕө дии.

Сорохтор: «Кэргэниҥ атын итэҕэллээх. Үлэҕэр күнүүлээбэт дуо?» –  диэн ыйытааччылар.  Кини күнүүһүтэ суох. Арай: «Кэргэннээх киһигин, онон көстүүмнэргин толкуйдуохха наада. Баһаалыста, наһаа кылгас дьууппалары, түөһүҥ аһаҕас былааччыйалары кэтимэ», – диэх курдук этэн аһарбыта. Мин онно сөбүлэһэбин.  Билигин кэргэн эрэ буолбатах, өссө ийэ буоллаҕым дии. Көстүүмнэрбитин иккиэн бииргэ олорон толкуйдуубут, сүбэлэһэбит.   Кэргэн ылан баран мин ыллыырбын тохтотуохтааҕым, идэбин уларытыахтааҕым туһунан  биир да тылы быктарбатаҕар олус махтанабын. Айылҕаттан бэриллибит куоластаах, талааннаах эрээри  кэргэттэрин туһуттан эстрадаттан барбыт элбэх кыыһы билэбин.  Онон, ити  көстүү омугуттан тутулуга суох, киһиттэн бэйэтиттэн тутулуктаах.

 

Х х х

            – Кытайга үөрэммит киһи тэҥнээн көрдөххүнэ, саха эстрадата  ханнык таһымҥа турарый, Россияҕа тоҕо тахсыбаппытый?

– Кытайга сыл аҥара омук артыыстарын кытары кыракый шоу-бырагыраамаларга киирэммит бэйэбит тылбытынан ыллыырбыт. Мин Россияттан сылдьарбын кытайдар итэҕэйбэт этилэр. Ол иһин, кинилэри итэҕэтээри  «Изабелла из Италии» буола сылдьыбыттааҕым.   Кытайдар ахсааннарынан элбэх буоланнар, улахан эстрадаҕа тахсаллара  ыарахан.  Оттон биһиги Россияҕа тахсарбытыгар үп-харчы наада. Дьиҥэр,  таһыммытынан  эстрадабыт кимтэн да хаалсыбат. Интернетинэн атын омуктар биирдиилээн кэнсиэртэрин  көрөбүн. Биһиги артыыстарбыт   сценаҕа кэтэр көстүүмнэрэ да олус чаҕылхай,  көрөөччүнү абылыыллар.  Эбиитин хас биирдии кэнсиэр бэйэтэ театрализованнай көстүүгэ, маассабай туруорууга тэҥнээх. Оттон сорох омуктар   футболканан, джинсынан тахсан ыллыахтарын сөп.   Саха сирин артыыстарын кэнсиэртэрэ намыһах таһымнаахтар диэн этэр санаам суох.

Билигин театрбыт салалтата уларыйда. Василий Васильевич үлэтэ мөлтөҕүттэн салалта уларыйда диир төрдүттэн сыыһа.  Арай, инникигэ улахан хардыы оҥоһулунна, уларыйыы тахсыахтаах буоллаҕа. Биһиги бэйэбит «хааһыбытыгар» буһа сылдьыбыппыт. Испэктээкиллэр, мюзикллар туруоруллубат этилэр. Вокалга хаһан да репетиция, дьарыктаныы суоҕа. Биир да учуутал кэлэн үөрэппэтэ, артыыс бэйэтэ муннук булан эрчиллэрэ. Саҥа салайааччыбыт Алексей Егоров бэйэтэ кыра  эрдэҕиттэн музыка эйгэтигэр улааппыт киһи буолан, наһаа элбэҕи билэр. Үлэтин  үчүгэйдик саҕалаата, салҕыы тэтимин ыһыктыбакка баран иһиэҕэр эрэнэбит. Билигин   сарсыарда 10 чаастан киэһэ 5 чааска диэри театрбытыгар үлэлиибит. Урут ханнык эрэ артыыс сарсыарда 10 чааска кэлэн үлэлии сылдьар диэтэхтэринэ, итэҕэйиэ суохха сөп этэ.

Элбэх испэктээкили, мюзиклы былаанныыбыт. «Лоокуут уонна Ньургуһун» уонна  азербайджанский либреттоны туруоруохпут.    Саха сиригэр  «Северная звезда» фестиваль ыытыаллыахтаах. Фестиваль Уһук Илиҥҥэ «Новай волнаҕа» тэҥнээх  буолуоҕа.  

– Ырыаһыты көрөөччү таһаарар дуу, ырыаһыт көрөөччүнү иитэр дуу?

- Ырыаһыт буоларга холонор эдэр да, эмэн да дьон олус элбэх. Ол гынан баран, сорохтор сүтэн-симэлийэн хаалаллар. Тоҕо  диэтэххэ, көрөөччү  сөбүлээтэҕинэ, улахан куолаһа да суох  киһини таһаарыан сөп. Мин бэйэбин эмиэ оннуктарга киллэрэбин. Мин улахан куолаһым суох, бэйэм харизмабынан дуу, туспа  энергетикабынан  дуу  көрөөччүлэрим өрө анньан таһаардылар дии саныыбын. Далаана уонна Ника курдук айылҕаттан куоластаах ырыаһыт дьүөгэлэрдээхпиттэн  наһаа үөрэбин уонна киэн туттабын. Лэгэнтэй, Байбал уо.д.а ис иһиттэн айылҕалаах ырыаһыттары кытары сылдьар дьолу миэхэ эһиги, көрөөччүлэрим, бэлэхтээтигит!

При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Категория: Общество Просмотров: 881 Источник: ЯСИА Автор: Надежда Егорова Подписаться на обновления

Комментарии

Вы не можете оставить комментарий, пока не войдете на сайт. Вход / Регистрация

Авторизация на сайте через социальные сети

ЯСИА, Якутия, Саха Сирэ