ЯСИА12+ СахаМедиа

Сюжеты

Главное Политика Экономика Общество Территория Инвестник Происшествия Культура Спорт Природа Жизнь Подробно Не факт
1 июля 2015, 11:02

Амма Сатаҕайыгар „Дьөһөгөй оҕото“ өйдөбүнньүк туруорулунна


Луукун Үлэ Дьоруойдаах, удьуор уус дьоннордоох Сатаҕай сиригэр Улуу Кыайыы 70 сылыгар анаммыт Үрүҥ Тунах ыһыаҕын күнүгэр „Дөһөгөй оҕото“ пааматынньык туруорулунна.
Күрүө Дьөһөгөй маанылаах оҕото сылгы барахсан! Эн саханы саха оҥорбут, миинэр миҥэтэ, чугас доҕоро буолаҕын! Онон эн үрдүк ааккар сүгүрүйэн бу бэлиэ өйдөбүнньүк туруон турдаҕа.
Хаарыс солко таҥаска сууламмыт Дьөһөгөйбүт оҕотун арыйыах иннинэ кинини эт илиитинэн чочуйан таһаарбыт норуот маастара Алексей Скрябин аал уот оттон, арыылаах алаадьынан, кыынньар кымыһынан айах тутта. Пааматынньыгы үөрүүлээх быһыыга-майгыга нэһилиэк баһылыга С.Д. Давыдов, СР Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин Сир оҥоһуутугар уонна материальнай-техническэй хааччыйыыга департаменын салайааччыта А.М. Семенов, биир дойдулаахтара А.А. Чемезова, М.А. Артемьев уонна маастар А.П. Скрябин арыйдылар.
photoByWidth&id=38608&width=1000
Биһиги иннибитигэр чахчы да норуот маастарын үлэтэ арылынна. Тугу эрэ ыйытардыы көрбүт харахтаах, киэҥ-холку майгылаах эдэр биэ оҕотун эмнэрэ турар. Күн сирин саҥа көрбүт кулунчук барахсан кимиэхэ да кыһаллыбакка ийэтин илгэлээх эмиийин эмэн собурҕата турар. Кини астынан туран эмэ турарын кырачаан кутуруга эйэҥэлии турара кэрэһилиир. Ити курдук бу хамсаан барыахтыы оҥоһуллубут Дьөһөгөй оҕотугар анаммыт пааматынньык көрбүт эрэ дьону барытын сөхтөрдө. Саамай сөхтөрөрө, бу сүҥкэн үлэ ханна эрэ атын сиргэ буолбакка, бу манна Сатаҕай сиригэр-уотугар, манна төрөөбүт, улааппыт киһи уран илиитинэн, мындыр өйүнэн оҥоһуллан таҕыста. Урут кинилиин көрсө сылдьыбыттааҕым. Онно маастар Герой Лукиҥҥа анаан тугу эрэ оҥоруохпун баҕарабын диэн эппитэ. Ол санаатын бу иитиэхтээн таһаардаҕа. Бу күнтэн ыла нэһилиэккэ киириигэ кэлбит ыалдьыты оҕотун аһата турар биэ эҕэрдэлии көрсүө.
Алексей Петрович: - Бу бастакы улахан үлэм. Ааспыт сыл алтынньытыттан саҕалаабытым. Барыта 8 ый устата буолар буоллаҕа. 2-3 мм халыҥнаах тимир илиистэри быһан, холботолоотум. Үлэтэ ыарахан. Ордук сиэлигэр ыарырҕаттым. Үстэ хаста көтүрэ-көтүрэ. Бэйэм оннук табылынна диэбэппин. Итэҕэһэ элбэх. Санааҕын син биир сиппэккин. Ол гынан баран дьон астыммытыттан үөрэбин. Эскиһин бэйэм толкуйдаабытым. Киирэн көрдөрбүтүм. Кулунчуктаах эдэр биэ инники кэскили түстүүр толкуйдаах оҥордум, кулунчуга атыыр, - диэн кэпсээтэ.
-Үксүн киэһэтин түүн хойукка диэри үлэлээбитэ. Кыараҕас баҕайы гаражпытыгар. Тыас-уус бөҕө. Бастаан төбөтүттэн саҕалаабыта. Урут маннык улахан үлэни оҥоро илик этэ буоллаҕа дии. Тимир илииһин уларыппыта. Бастакыта чараас буолан биэрбитэ. Ити кутуругун, сиэлин барытын биир-биир быһан оҥордо. Наһаа үлэлээх эбит. Кинини аралдьыта сатаабаппын. Миэхэ көмөлөһө кэллэҕинэ ыһыллан хаалар буоллаҕа дии. Онон сүөһүбүн-аспын бэйэм көрө сырыттым. Иэйиитигэр куустаран бу ылыммыт, санаммыт үлэтин бүтэрбититтэн олус үөрэбин уонна астынабын, - диэтэ кэргэнин үлэтин туһунан Александра Титовна.
Оҥоһук турар постаменын эмиэ бэйэтэ тимир илиистэртэн оҥорбут. Этэргэ дылы, туох баар үлэтэ баһыттан атаҕар диэри уус кыараҕас гараһын иһигэр чочуллан тахсыбыт.
Бу күн Алексей Петровичка саамай сөпкө „СР култууратын туйгуна“ аат иҥэрилиннэ. Кини чахчы да норуоттан тахсыбыт маастар буолар. Анал үөрэҕэ суох эрээри ханнык да үөрэхтээх маастардартан итэҕэһэ суох, өссө ордук курдук оҥоһугу чочуйан таһаарбыта киһи ытыктабылын ылар. Улуус архитектора И.А. Ноговицына бэлиэтээбитинэн, маннык скульптуралар барыта кутуллан оҥоһуллар эбит буоллахтарына, биһиги ууспут тимир лиистэри холбоон таптайан оҥорбут, маннык үлэ республикаҕа соҕотох. Ону истэн маннык киһилээхпититтэн киэн туттуоххун баҕараҕын.
При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Категория: Культура Просмотров: 821 Источник: ЯСИА Автор: Наталья Бубякина Подписаться на обновления

Комментарии

Вы не можете оставить комментарий, пока не войдете на сайт. Вход / Регистрация

Авторизация на сайте через социальные сети

ЯСИА, Якутия, Саха Сирэ