ЯСИА12+ СахаМедиа

Сюжеты

Главное Политика Экономика Общество Территория Инвестник Происшествия Культура Спорт Природа Жизнь Подробно Не факт
17 декабря 2015, 17:24

Доруобуйабыт тугу аһыырбытыттан быһаччы тутулуктаах


М.К.Аммосов аатынан ХИФУ Доруобуйа научнай-чинчийэр институтун Аһылык киинин салайааччыта, медицинскэй наука кандидата Ульяна Лебедева ааптардаах «Хотугу сиргэ аһылык» кинигэ күн сирин көрдө. Манна Константин Степанов наукаҕа өр сыллаах үлэтин түмүктэрэ, ситиһиилэрэ баар чахчыларынан уонна хаартыскаларынан көрдөрүллүбүттэр.

Ону сэргэ Константин Степанов уонна кини биир идэлээхтэрин чинчийиилэрин интэриэһинэй түмүктэрин билсиэххэ сөп:

- Сахалар былыр-былыргыттан тыйыс тымныылаах, өҥүрүк куйаастаах усулуобуйаҕа олорон кэллибит. Маннык усулуобуйаны тулуйарга, биллэн турар, сөптөөх аһылык көмөлөһөр. Ол да иһин, хотугу сир киһитэ билиҥээҥҥэ диэри өбүгэлэрин аһын илдьэ кэллэ. Саха төрүт куукунатын (аһылыгын, утаҕын) байытан уонна эбэн, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ биэрэр.

- Учуонай тыа хаһаайыстыбатын сырьетун хаалларбакка, көдьүүстээхтик туһаныыны уонна астааһыны салгыы чинчийэргэ кырдьыктаах төрүттэри оҥорор. Саха ынаҕын этин уонна үүтүн састаабын, организмҥа туһатын үөрэтэр.

Холобур, сылгы этэ киһиэхэ наадалаах битэмииннэри уонна минеральнай веществолары биэрэр. Атын эттэри кытта тэҥнээтэххэ, сылгы этигэр макро уонна микро-элеменнэр: кальций, фосфор, тимир, натрий, медь, магний, кремний, цинк, никель элбэх. В, А, РР уонна Е битэмииннэринэн баай.

Сылгы, ынах этин кытары тэҥнээтэххэ, сыаннаһа:

Эт көрүҥэ

Уу (гр)

100 граммҥа

Белок (гр)

100 граммҥа

 

Сыа (гр)

100 граммҥа

Зола (гр)

100 граммҥа

Калорийноһа

ккал/100 г

Ынах

64,5

18,6

16

0,9

218

Сылгы этэ

69,6

19,5

9,9

1

1671

 

 

Киһи доруобуйата аһылыктан улахан тутулуктаах. Аһылык доруобай эрэ буолбакка, киһи организмыгар тус дьайыылаах буолуохтаах.

- Учуонай бу сыллар тухары саха аһылыгын арааһын эрэ буолбакка, киһи ону төһөнү сиэхтээҕин грамыттан саҕалаан, ааҕан-суоттаан үөрэтэн кэллэ. Киһи организма үүтү ситэри ылбат буоллаҕына, киниэхэ кальций уонна фосфор тиийбэт.

- Хотугу табалар организмнара күүстээх антропогеннай уонна техногеннай киртийии усулуобуйатыгар организмҥа киирбит токсиканнартан уонна радионуклидтартан бэйэлэрэ ыраастанар уратылаахтара науканан дакаастанна.

- Билигин хотугу таба муоһуттан оҥоһуллубут эмтээх оттоох уонна айылҕаҕа үүнэр отонноох бакыаттаах чэйдэри, эсклюзивнай косметикалары, локальнай терапияҕа таба муоһуттан хомуллубут аппликациялары атыылаһыахха сөп.

Доруобуйаҕа – туһалаах инвестицияны

Константин Степанов:

«Сөптөөхтүк аһааһын доруобуйаны бөҕөргөтөр буоллаҕына, сыыһа аһааһын араас ыарыыга тириэрдэр. Киһи айылҕа биэрбитинэн аһыахтаах. Аһылык арааһын таларга бэйэ регионун бородуукталарын талар ордук. Тоҕо диэтэххэ, бэйэ бородууксуйата килиимэт уратытын уонна үөскээбит сирин туһунан иһитиннэриини илдьэ сылдьар. Бэйэбит үүнээйилэрбит уонна кыылбыт-сүөлбүт мөлтөх усулуобуйаны утары охсуһарга көмөлөһөр веществолары таһаараллар.

Билигин тулалыыр эйгэбит экологиятын харыстыыр уонна оҥорон таһаарыы аныгы техническэй таһымын, бородууксуйа үрдүк хаачыстыбатын хааччыйар технологиялары киллэрии наадата сытыытык билиннэ.

Натуральнай аһылык биохимическай процесстары, а.э. организм үлэтин тупсарар. Бу уларыйа турар килиимэт усулуобуйатыгар аныгы киһиэхэ олоҕу-дьаһаҕы хааччыйар битэмииннэр, макро уонна микро-элеменнэр тиийбэттэр. Онон экология өттүнэн ыраас бородуукталарга көһүү ити тиийбэт битэмииннэри ситэрэн биэриэҕэ.

Бэйэ аһылыгар, туһалаах бородууксуйаҕа ороскуоттаабыт үпкүт-харчыгыт бэйэҕит уонна чугас дьоҥҥут доруобуйатыгар угар инвестицияҕыт буоларын умнумаҥ!» -- диэн сүбэлиир.

Константин Степанов – тыа хаһаайыстыбатын наукаларын доктора, ветеринарнай наука кандидата, естествознание Россиятааҕы академиятын доктора, академига уонна профессора, медицинскэй биотехнология лабораториятын сэбиэдиссэйэ, ХИФУ Доруобуйа научнай-чинчийэр институтун Аһылык киинин салайааччытын солбуйааччы, «Таба» САУ уонна «Айыы-Ас» дьоҕус инновационнай тэрилтэ» ХЭУ научнай салайааччыта.

При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Категория: Общество Просмотров: 654 Источник: Газета "Саха Сирэ" Автор: Надежда Егорова Подписаться на обновления

Комментарии

Вы не можете оставить комментарий, пока не войдете на сайт. Вход / Регистрация

Авторизация на сайте через социальные сети

ЯСИА, Якутия, Саха Сирэ