ЯСИА12+ СахаМедиа

Сюжеты

Главное Политика Экономика Общество Территория Инвестник Происшествия Культура Спорт Природа Жизнь Подробно Не факт
11 ноября 2015, 13:47

Сандаарыйа саймаархай лириката


Александра Григорьева-Сандаарыйа истиҥ иэйиилээх хоһооннорунан, сайдам санаатынан, сылайары билбэт түбүктээх үлэтинэн дьон-сэргэ биһирэбилин ылар. Кини билигин Мирнэй куоракка Политехническай лицейгэ үлэлиир. Чараас дууһалаах Сандаарыйа сайдам санааларын билсиэҕиҥ.

– Александра, Литературасылаэйиэхэхайдахааһанэрэрий? Айарүлэҕэртуохуларыйыылартаҕыстылар?

– Литература сыла үлэ аргыстаах ааһан эрэр. Оскуола оҕолорунуун, эдэр ыччаттыын элбэх көрсүһүүлэргэ сырыттым. Ол түмүгүнэн Таас Үрэх оскуолатын оҕолорун уонна Күүкэй оскуолатын үөрэнээччитэ Мария Акимова кинигэлэрин бэчээккэ бэлэмнээтим. Литератураны интэриэһиргиир оҕолордуун мэлдьи ситими тутабын. Ол курдук, быйыл Мирнэйдээҕи Политехническай лицей базатыгар  “Поэзия кулуубун” астыбыт. «Воскреснай оскуолаҕа» поэзия киэһэлэрэ үгэскэ кубулуйдулар.

Бэйэм учуутал буоларым быһыытынан, учууталлар тустарынан суруйарбын сөбүлүүбүн. РСФРС үтүөлээх учууталлара, Сунтаар улууһун биллиилээх дириэктэрдэрэ Л.Г. Никифоров, О.К. Сосин, Б.Е. Герасимов тустарынан “Педагог-мыслитель”,  “Материк радости или педагогика духа”, “Морфология успеха” диэн кинигэлэри таһаартарбытым. Быйыл профессор А.А. Гольдман туһунан “Призвание” диэн кинигэни суруйан, бэчээккэ биэрдим.

Ханна да үлэлээбитим иһин, эдэр ыччакка, оҕолорго литературнай куруһуок тэрийэр үгэстээхпин. 18 оҕо кинигэтин редактордаан таһаарбытым.

Сунтаар гуманитарнай гимназиятын үөрэнээччитэ Ньургуйаана Григорьева-Ньургу Куо “Кэскил” хаһыат литературнай куонкуруһугар кыайан, Нина Иннокентьевна Протопопова илиититтэн путевка тутан, “Океан” лааҕырга сынньанан кэлбитэ. Эдэр суруйааччылар мунньахтарыгар “Сыл бастыҥ арыйыыта” буолбута. Кини туһунан Дапсы бэйэтин биэриитигэр  иһирэхтик кэпсээбитэ.

Дьокуускай 26 №-дээх  оскуолатын үөрэнээччитэ Тома Егорова эмиэ “Сыл бастыҥ арыйыыта” буолбута. Оҕолор тустарынан төһө баҕарар кэпсии олоруохпун сөп.

Мирнэйгэ  “Алмазное перо” диэн түмсүүлээхпин. Ордук Роман Мацукевиһы, Валя Пономареваны, Света Парфенчугу, Андрей Шушминцевы бэлиэтиэхпин баҕарабын. Кинилэр бастакы холонуулара “Мирнинский рабочий” хаһыакка, “Вилюйские зори” альманахха бэчээттэннилэр.

Билиҥҥиталааннаахыччаттарэһигикөлүөнэттэн туохуратылаахтарый, ханныкүчүгэйхаачыстыбалаахтарый?

- Хас биирдии көлүөнэ бэйэтин көмүс сааһын кэрдиис кэмин кээмэйдэммит кэрдиитигэр олорор. Онон историческай өттүнэн ыллахха, уратыта элбэх. Билиилэрин-көрүүлэрин таһымынан, эйгэлэрэ киэҥинэн, сайдыыларынан, сиэрдэринэн-майгыларынан, үлэлэринэн-хамнастарынан көлүөнэ көлүөнэттэн ордук буолан иһиэхтээх буоллаҕа. Ол – олох сокуона. Мин билиҥҥи ыччаты сирбэппин. Үөрэ-көтө, өрүкүйэ сылдьар устудьуоннарбын көрдөхпүнэ, санаам кынаттанар.

- Энкэнникикэмҥэучууталбыһыытынан  билинииниыллыҥ. Поэты уонна учууталы туох ситимниирий?

- Поэт да, учуутал да аал уот абыраллаах сылааһын, сырдыгын  курдуктар.

Кµн сирин үтүөтүн дьон сүрэҕэр-быарыгар кµ³дьµтэллэр. Алыптаах сылаастарынан, арчылаах тапталларынан сирэми чэлгитэллэр, кэрэни дэлэтэллэр.

-  Сандаарыйадууһатыттантуохсанааларкөмүсдорҕоонбуоланкутуллалларый?

- Киһи дууһата кырдьыбат. Төһө  да күнүм өксүөнэ  көмүс сэбирдэхтэрбин күннэтэ тонуу, дьиктинэн иэйэр чараас хонуктарбын ыллыкпар тамныы ыспытын иһин, дууһам хаппахчытын көҥүл хараҥаччыта уйаҕас тыыннаах, сүрэҕим чопчутун сандаарар сибэккитэ силигилиир аптаах.

-  Ийэ буолуу дьолун билбит поэтессалар музалара, эн санааҕар, туох уратылаах буолалларый?

- Поэт, учуутал уонна дьахтар, ийэ буолуу - алгы´ы алкыйар аар сэргэм, аан дойдуну арыйар алыбым.  Ыал ийэтэ буолбут киһиэхэ атын ара²а арыллар, туспа турук тосхойор, соргулаах сорук абылыыр, дьол-соргу аан дойдута аһыллар.  Утуму салгыыр, удьуору тэнитэр олох чуораанын кылыгырас дорҕооннорунан айар үлэ аламай аартыктара тэлэллэллэр.

- Билиҥҥилитератураттанкимнээҕиордук чорботон бэлиэтиигин?

- Билиҥҥи прозаиктартан Асан Ахматов айымньыларын ордоробун.   Поэттартан Полина Барскова романтическай поэзията миэхэ чугас.

- Уруккухоһоонноргорэргиллэнкөрдөххүнэ, маныатынныксуруйуомэтэ диэнсанааларкиирээччилэрдуо?

- Суох. Эдэр саас диэн эриэккэс да кэмнэр буоллахтара дии. Билигин урукку хоһооннорбун ааҕан көрдөхпүнэ, үргүүк ыра баарыстаах, үрдүк сылаас халлааннаах үчүгэй да хонуктар үрэл гыммыт эбиттэр, үрүлүйэр ол кэмим үлтүркэйин булларбыан, үүннэммэтэх үөрүүгэ үлүһүйэ муннарбыан эрэ дии саныыбын.

- Киһиэхэбуолоххосаамайсуолталаахтугуй?

– Олоххор тугу ордук суолталыыргыттан үлэҥ-хамнаһыҥ, дьону кытта сыһыаныҥ,  дьылҕаҥ –   барыта тутулуктанар. Ким эрэ материальнай өттүн талыа, ким эрэ духуобунай өттүн ордоруо. Мин саамай суолталыырым – үтүө санаа. Биһиги өбүгэлэрбит мээнэҕэ “Тэбиэн саҕа хара санаатааҕар, түөн саҕа үрүҥ санаа ордук” диэбэтэхтэрэ.  

При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Категория: Культура Просмотров: 682 Источник: ЯСИА Автор: Надежда Егорова Подписаться на обновления

Комментарии

Вы не можете оставить комментарий, пока не войдете на сайт. Вход / Регистрация

Авторизация на сайте через социальные сети

ЯСИА, Якутия, Саха Сирэ