ЯСИА12+ СахаМедиа

Сюжеты

Главное Политика Экономика Общество Территория Инвестник Происшествия Культура Спорт Природа Жизнь Подробно Не факт
27 ноября 2015, 14:28

Дьааҥылар Олоҥхо ыһыаҕар “Хайаҕа сүгүрүйүү” сиэрин-туомун тэрийэн ыытыахтара


Дьокуускайга Олоҥхо күннэригэр кыттар Дьааҥы улууһун дэлэгээссийэтин кэлээтин кытта, дьааҥылар бэйэлэрин кыыстара, “Саха” НКИК суруналыыһа Светлана Попова ытыска түһэрэн ылан, араадьыйа аһаҕас биэриитигэр кыттарга ыҥырда.

Биэриигэ култуура управлениетын салайааччы Екатерина Ноговицына, методист Дьулус Капитонов уонна Арылаахтааҕы Култуура дьиэтин салайааччыта Олег Домнин кыттыыны ыллылар.

- Дьааҥылар киэн туттуубут -- Адыаччытааҕы элбэх функциялаах култуура тэрилтэтэ. Бу киин ураһалаах даҕаны, ол иһигэр спортсаала да баар, аны култуурунай тэрээһиннэри ыытар туспа саалалаах, онно эбии саха балаҕанын тутан олороллор, -- диэн кэпсээтэ Екатерина Ноговицына. Салгыы Екатерина Васильевна Табалаахтааҕы “Һэкэт” этнокултуура саҥа киинин тутарга хас да сылы быһа туруорсалларын ахтан ылла. Бу боппуруос региональнай программаҕа киирэн турар эбит.

- Онон 2016-2018 сылларга туох эмэ хамсааһын тахсыа диэн эрэнэбит, -- диэн Екатерина Ноговицына санаатын үллэһиннэ.

Кырыы сытар нэһилиэк олохтоохторо сүрүннээн туохха ыарырҕатаҕытый, туох тиийбэтий?” -- диэн ыйытыыга Олег Домнин ордук айаҥҥаэрэйи көрөллөрүн - сайын мотуордаах оҥочонон эрэ сырыы баарын бэлиэтээтэ. Бу нэһилиэккэ эдэр исписэлиис элбэх эбит. Быйыл кинилэргэ анаан түөрт кыбартыыралаах дьиэ тутуллубут.

Дьааҥыттан төрүтээх, Уус-Алдаҥҥа олохсуйбута 50-ча сыл буолбут истээччи биир дойдулаахтарын:

- Чаайка Даарыйа Варя диэн соҕотох кыыстаах этэ. Мин кини кылааһынньыга буолабын. Аатырбыт олоҥхоһут кыыһын кытта сибээһи тутуһаҕыт дуо? Кини Дьокуускайга олорор буолуохтаах этэ, – диэн ыйытта.

Бу ыйытыыга Екатерина Ноговицына маннык хоруйдаата:

- Даарыйа Томская кыыһын Варвараны кытта билсэ олоробут. Билигин Верхоянскай куоракка Даарыйа Чаайкаҕа анаммыт пааматынньыгы туруорууга кинини кытта үлэлэһэбит.

Салгыы Екатерина Васильевна: “Верхоянскай куоракка Олоҥхо Ыһыаҕын кэнниттэн өссө да атын өрөспүүбүлүкэтээҕи тэрээһиннэри ыытарга туруорсар баҕалаахпыт. Ол курдук, Ыччат ыһыаҕын да ылынар кыахтаахпыт, хотугу норуоттар араас күрэхтэһиилэрин да тэрииэхпитин сөп. Маннык тэрээһиннэр Верхоянскай куораты туристическай эбийиэк быһыытынан сайыннарарга төһүү күүс буолуохтара этэ. Ол эбэтэр араас аныгы оҥоһуулаах социальнай эбийиэктэр, пааматынньыктар тутуллан хаалыахтарын баҕарабыт. Ол иһин бу Олоҥхо ыһыаҕынан эрэ муҥурдаммакка, салгыы араас тосхоллору тобула сылдьабыт”, -- диэн санаатын үллэһиннэ.

Ыытааччы Светлана Попова өссө биир интэриэһинэй боппуруоһу таарыйда: “Биллэн турар, бачча ыраах сиргэ тиийбит дьон, бастатан туран, өрөспүүбүлүкэ кырдьаҕас куоратыгар ыалдьыттыы тиийбиччэ, Дьааҥы кэрэ-бэлиэ сирдэрин көрүөхтэрин баҕараллара чахчы. Онуоха туристическай базаларгыт төһө бэлэмнээхтэрий?” Онуоха ыалдьыттар:

- Хас биирдии ыалдьыкка Олоҥхо Ыһыаҕын программатын кытта бэлиэ сирдэргэ сылдьар туристическай прайстары (сыаналара ыйыллыбыт турмаршруттар) туттарыахпыт. Биирдиилээн урбаанньыкка, туроператорга схема-каарта оҥоһуллан турар. Ордук биһиги хайалаах сиргэ олорорбут, “Хайа сахалара” дэнэрбит быһыытынан “Хайаҕа сүгүрүйүү” сиэрин-туомун эмиэ ыытыахпыт, - диэн хоруйдаатылар.

Куораттан Ньукулай Байды: ”Ытык Дьааҥыны аатырдыбыт Иван Худяковка туох эмэ бэлиэни оҥорор кыахтааххыт дуо?” – диэн ыйытта.

-- Итинник толкуй уруккуттан баар. Оройуоннааҕы “Тымныы чыпчаала” музей салайааччыта Варвара Кириллина бырайыагынан И.А. Худяковка анал сквертутуллуохтаах. Ону тэҥэ кини “Краткое описание Верхоянского округа” хомуурунньугун бэчээттээри сылдьабыт, - диэн эттэ Екатерина Ноговицына.

Салгыы “Олоҥхо Ыһыаҕын дьааҥылыы уруйдуох!” диэн ахсынньы 1 күнүгэр ыытыллар кэнсиэр тула кэпсэтии улахан болҕомтону тарта. Бу туһунан култуура управлениетын методиһа Дьулус Капитонов: “Манна саха эстрадатын сулустара, Дьааҥыттан төрүттээх Лэгэнтэй, Олимпия, Паша Бояркина, Ваня Потапов курдук аатырбыт ырыаһыттар, “Хайа Сахалара” устудьуоннар түмсүүлэрэ кыттыахтара”, -- диэн билиһиннэрдэ.

Араадьыйа биэриитин кэнниттэн дьааҥылары циркэҕэ буолбут Олоҥхо декадатын аһыллыытыгар аналлаах быыстапкаҕа көрүстүм. Биллэн турар, кинилэртэн үгүс киһи эһиил Дьааҥыга ыытыллар ыһыах туһунан ыйыталаһаллар, быыстапка оҥоһуктарын кэлэн көрөллөр, интэриэһиргииллэр.

-- Самолетунан айанныыр буолан, элбэх экспозицияны аҕалбатыбыт. Бэйэбит тутан кэлиэхпитин сөптөөх матырыйаалларбытын, сүрүннээн кылтан, сиэлтэн уонна муостан оҥоһуктары аҕаллыбыт. Ону тэҥэ оҕоҕо олоҥхону үөрэтиигэ аналлаах Дьааҥы учууталларын методическай пособиеларын нэһилиэктэртэн хомуйбуппутун киэҥ араҥаҕа билиһиннэриэхпит. Ахсынньы 5-6 күннэригэр Верхоянскай куоракка “Дьааҥы - олоҥхо түһэ” диэн оройуоннааҕы бэстибээл буолуоҕа. Онно олоҥхоһуттар күрэхтэрэ, уруһуй, уус-уран айымньы, саха куукулатын быыстапката, национальнай көстүүм, ас-үөл быыстапката тэриллиэҕэ. Олоҥхоҕо анаммыт научнай-практическай кэмпириэнсийэ, “төгүрүк остуол” эмиэ ыытыллыхтара, -- диэн кэпсээтэ Екатерина Ноговицына.

Ити курдук, дьааҥылар өрөспүүбүлүкэ туонатыгар бэйэлэрин төрөөбүт дойдуларын киэҥник сырдата, сураҕырда сылдьаллар.

При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Категория: Культура Просмотров: 753 Источник: ЯСИА Автор: Елена Потоцкая Подписаться на обновления

Комментарии

Вы не можете оставить комментарий, пока не войдете на сайт. Вход / Регистрация

Авторизация на сайте через социальные сети

ЯСИА, Якутия, Саха Сирэ