Өрөспүүбүлүкэ улуустара стоматолог-быраас өҥөтүгэр наадыйаннар СӨ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтигэр сыл аайы сайаапка түһэрэллэр. Онон, куорат стоматологтара сылга алтата Арктика оройуоннарыгар көмөҕө тиийэллэр. Дьиҥэр, хоту улуустарга барытыгар стоматологтар бааллар эрээри, кинилэр уопсай профиллаах эмчиттэринэн буолаллар. Ардыгар бириэмэ ордорунан, нэһилиэнньэ тииһин кыайан эмтээбэккэ хаалаллар. Сорох нэһилиэктэр олохтоохторо улуус киинигэр кэлэр да кыахтара суох. Онон кинилэргэ көмөлөөх уонна абыраллаах биир дьаһалынан Дьокуускайтан эмчиттэр биригээдэлэрэ миэстэтигэр тиийэн нэһилиэнньэни эмтиирин билинэллэр.
Бүгүҥҥү дьоруойбут, стоматолог кыыс Наталья Хан бастаан итинник биригээдэлэргэ киирсэн, кэлин олох да соҕотоҕун сылдьан, хоту сир дьонун махталын ылбыта номнуо үһүс сылыгар барда.
«Эһиэхэ көмөлөһө кэлэбит...»
Наталья Андреева (Хан) Дьокуускай куорат 23 №-дээх оскуолатын 9-10 кылаастарыгар үөрэнэ сылдьан тиис бырааһа буоларга быһаарыммыта. 2007 с. Дьокуускайдааҕы медицинскэй институкка үөрэнэ киирбитэ. 2013-2014 сс. интернатураҕа үөрэммитэ. Идэтин сөпкө талбытыгар мүнүүтэҕэ да саарбахтаан көрбөтөх устудьуон кыыс өрөспүүбүлүкэтээҕи 3 №-дээх анал балыыһаҕа практикатын барбытын кэннэ тута поликлиникаҕа үлэҕэ ылбыттара. Үлэҕэ ылаат да, Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин сорудаҕынан хоту ыытар буолбуттарыгар, оҕо эрдэҕиттэн сири-дойдуну көрүөн баҕалаах кыыс үөрүүнэн сөбүлэспитэ. Ыарахантан толлубат, дьону-сэргэни кытары уопсай тылы булар, наар сырдык мичээринэн сыдьаайа сылдьар эмчити Арктика улуустарыгар сылга хаста да ыытар буолбуттара.
– Мин хоту уонна Арктика улуустарыгар кылгас да кэмҥэ үлэлии барарбын олус сөбүлүүбүн, – диэн Наталья Хан кэпсээнин саҕалыыр. – Үөһээ, Орто уонна Аллараа Халыма улуустарыгар иккитэ-үстэ сырыттым. Верхоянскайга, Кэбээйигэ, Аллайыахаҕа, Депутатскайга тиийэн, саамай ыраах нэһилиэктэр олохтоохтор тиистэрим эмтээтим. Өссө бу алтынньыга Өлөөҥҥө барыахтаахпын. Мин сүрүннээн оҕолор тиистэрин эмтиибин.
Сэллиги эмтиир оҕо санаторийыгар эмиэ үлэлээбитим. 2013-2014 сс. Кытайга Даляҥҥа биир сыл стажировкаламмытым. Ол кэнниттэн төттөрү поликлиникабар кэлэн үлэлээбитим, быйыл ыам ыйыттан оҕо санаторийыгар үлэлиибин. Ханна да үлэлээтэрбин, министиэристибэ миигин булан ылан, ыраах хоту улуустарга ыытарыттан үөрэбин. Тоҕо диэтэххэ, мин Саха сирин бары улуустарын, нэһилиэктэрин кэрийэр баҕа санаалаахпын. Бэл, дьиэбэр баар каартабар ханна сылдьыбыт сирдэрбин бэлиэтэнэн иһэбин. Сылдьа илик сирдэрим миэхэ ыра санаам кынатынан буолаллар. Биир сиргэ олорон үлэлиирбин сөбүлээбэппин, интэриэһинэйэ суох курдук.
Тиис бырааһа Наталья Артуровна этэринэн, хотугу дьон төһө да балык астаахтарын иһин, тиистэрин туруга олус мөлтөх. Тоҕо диэтэххэ, оҕолор төрүт астан тэйэн, минньигэс астарынан үлүһүйэллэр.
– Миигин саамай элбээбитэ 15 эрэ хонукка ыыталлар. Оттон оҕолор тиистэригэр санкцинирование оҥоророго 1-2 ый наада. Саатар сылга иккитэ барыахха наада. Эдэркээн дьон номнуо протез тиистээх буолаллар. Пломбалаан чөл хаалларыах да тииһи ыллара эрэ сатыыллар, – диэн Наталья Хан кэпсиир.
Тиис эмчитэ хоту тиийдэҕинэ, улуус киинигэр хаалларбакка, ыраах сытар, мөлтөх суоллаах-иистээх сирдэргэ ыыталлар. Буолумуна даҕаны, нэһилиэнньэ кииҥҥэ киирэрэ элбэх үбү, бириэмэни эрэйэрэ уонна суол-иис мөлтөҕө бэрт буоллаҕа. Онон быраас, буолаары буолан тиис бырааһа бэйэтинэн тиийэн кэллэҕинэ, олус үөрэллэр. Оччоҕо эдэркээн кыыс көһө сылдьар аппаратуратын, ыарахан ыйааһыннаах хоруопкаларын соһуспутунан ыраах учаастактарга тиийбитэ эрэ баар буолар.
Хоту улуустарга сылдьа үөрэммит кыыс улуус-улуус олохтоохторун менталитета уратытын бэлиэтиир. Сорох улуустарга самолеттан түстэҕинэ, бэл таһаҕаһын түһэрэн-тиэйэн биэрбэттэрин, кинилэргэ көмөлөһө кэлбитин истэ да барбакка, «Вы нам чужие» диэн иэдэс биэрэн кэбиһэллэрин хомойон кэпсиир. Оттон сорох улуустар ытыс үрдүгэр түһэрэн, баардарынан-суохтарынан күндүлээн, өссө хааллара сатыыллар.
«Кырабын көрүмэҥ»
– Мин биир саастыылаахтарбын, биир идэлээхтэрбин хоту үлэлии баралларыгар ыҥыра, сүбэлии сатыыбын. Бүтэһигин Аллараа Халыма Черскэйигэр сырыттым. Онно көрдөхпүнэ, Узбекистантан, Киргизияттан элбэх киһи кэлэн хантараагынан үлэлии сылдьар эбит. Кинилэр ыйга, омуна суох, 100-150 тыһыынча хамнаһы аахсаллар. Итинник хамнаска тоҕо биһиги ыччаттарбыт үлэлээбэттэрий? «Земскэй доктор» бырайыагынан 1 мөлүйүөнү ылалларын сэргэ, ыйга итиччэ хамнаһы аахсыа этилэр буоллаҕа. Улуустарга үлэлээн үлэҕэ үөрүйэхтэнэр буоллахтара. Сорох улуустар өссө босхо үөрэттэрэллэр. Үөрэҕи бүтэрээри сылдьар оҕолортон ыйыталастахха, бары куоракка хаалыахтарын, чааһынай балыыһаларга үлэлиэхтэрин баҕаралларын этэллэр. Муода курдук. Мин педиатр бырааһым эбитэ буоллар, итинник абыраллаах бырайыакка киирсэн, хоту үлэлии барыам этэ.
Аҥардас айылҕата, салгына, дьоно-сэргэтэ аламаҕайа сыттаҕа дии. Быыс буллахпына балыктыырбын олус сөбүлүүбүн, – диэн тиис Наталья санаатын үллэстэр.
– Кырабын көрүмэҥ, – диэн Наталья Хан ис-иһиттэн күлэр. – Аан бастаан тиийэрбэр миигин: «Наһаа кыраҕын дии, кыайан туураҕын дуо?» диэн куттаммыттыы уонна саарбахтаабыттыы көрөр-истилэр этилэр ээ. Кыра оҕолор куруук да куттаналлар. Оттон обургу оҕолор бэйэлэрин көрүнэр саастара буолан, наһаа үөрэллэр. Мин кинилэргэ көмөлөһөрбүттэн бэйэм оҕолуу үөрэбин, – диэн Наталья ис-иһиттэн мичээрдии олордо.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети