Бу эппиэттээх тэрээһиҥҥэ Сунтаар улууһуттан тыа хаһаайыстыбатын управлениетын начальнига И.В. Тихонов, Сунтаар нэһилиэгин дьаһалтатын баһылыга Э.Е. Филиппов салайааччылардаах делегация баран кытынна. Уонна соһуччу баҕайы бастааннар, сүрүн Гран-при хаһаайына буолан, бастакы степеннээх диплому уонна көһө сылдьар кыыһар Кыһыл Знамяны илдьэ кэллилэр.
Аҕыйах хонуктааҕыта бу үөрүүлээх түгэни хаһыат ааҕааччыларыгар билиһиннэрээри киин нэһилиэк баһылыга Эдуард Филипповы көрсөн кэпсэттим.
– Өтөрүнэн буолбатах үөрүүлээх түгэн тосхойдо. Быйылгы быыстапка-дьаарбаҥка ханна ыытылынна?
– Үчүгэй тэрээһиннээх, элбэх кыттааччылаах быыстапка-дьаарбаҥка Дьокуускай куорат Комсомол болуоссатыгар буолла.
– Дьэ, сиһилии соҕус хас нэһилиэк, төһө киһи кыттыбытын билиһиннэрэ түс эрэ.
– Быыстапка-дьаарбаҥка аһыллыытыгар өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан барыта 150-ча нэһилиэктэн уопсайа 400-тэн тахса кыттааччы кэллэ диэбиттэрэ. Ордук киин улуустар тэрээһиннэрэ сүрдээх. Астара-үөллэрэ арааһа, элбэҕэ киһи сөҕүөн курдук. Оттон биһиги бэрт ыраах сиртэн, такси сакаастаан, сээкэйдэрбитин, аспытын-үөлбүтүн төһө батарынан ыгыччы симэн бара сырыттыбыт. Кырдьыгы кистээбэккэ эттэххэ, урукку өттүгэр биир бэйэм маннык дьаарбаҥкаҕа кыттарга улахан уопута да суох буолан, саатар махтал сурукка тиксибит киһи диэн бүөмчү санаалаах этим.
– Хас буолан бара сырыттыгыт?
– Улуустааҕы тыа хаһаайыстыбатын управлениетыттан тэрээһин өттүгэр көмөлөһө В.С.Яковлева, А.С.Кириллина, Г.А.Тараяров уонна бу сылга саҕалааччы фермер буолбут Сунтаартан Д.И.Николаев, В.А.Ана-ньев, И.М.Петров, Кириэстээхтэн Е.Е.Старостин, Тойбохойтон А.И.По-пов, БордоӨтон Л.В.Антипина, Наахараттан И.И.Борисов, улуустаа-ҕы тыа хаһаайыстыбатын управ-лениетыттан уонна «Тирэх» СХПоК салайааччыта А.Н.Барашкова, «Сунтаар-Ас» СПоК директора И.В.Зедгенидзев, «Кириэстээх» ТХПК директора В.С.Егоров салайааччылаах 4 киһи.
– Икки күннээх түмүгү таһаарыы долгутуулаах түгэнин билиһиннэрбэккин ээ. Быыстапка-дьаарбаҥка сүрүн бирииһин хаһаайына буолбуккутун истэн баран, төһө үөрдүгүт, соһуйдугут?
– Иннигэр эппитим курдук, биһиги бириистээх миэстэҕэ тиксиэхпит диэн улаханнык эрэммэтэхпит. Син эрдэттэн тэринэ, бэлэмнэнэ сатаабыппыт эрээри, бачча ыраах сиргэ төһөлөөх элбэх аһы-үөлү тиэйэн барыаххыный? Быыстапка-дьаарбаҥка түмүгүн таһаарыыга Өрөспүүбүлүкэ тыатын хаһаайыстыбатын миниистирэ А.Е.Артемьев: «Быйылгы быыстапка-дьаарбаҥка кыайыылааҕынан буолла Сунтаар улууһуттан Сунтаар нэһилиэгин дьаһалтата. Баһылык Э.Е.Филипповка I степеннээх диплом уонна көһөрүллэ сылдьар Кыһыл Знамя туттарыллар. Бу Кыһыл Знамяны үстэ кыайан бастаабыт нэһилиэк бэйэтигэр үйэ-саас тухары өйдөбүнньүк быһыытынан хаалларарын курдук усулуобуйаны олохтоотубут», – диэбитигэр олус диэн үөрдүбүт, улаханнык долгуйдубут даҕаны.
– Оттон кыайыылаахтарга Кыһыл Знамяны кытары техника эҥин бириэмийэлээбэтилэр дуо?
– Өрөспүүбүлүкэбит тыатын хаһаайыстыбатыгар А.Е.Артемьев саҥа миниистиринэн ананаат, урукку сэбиэскэй саҕана социалистическай куоталаһыы кыайыылаахтарын наҕараадалыыр курдук, Кыһыл Знамяны туттарыыны олохтообут.
– Эдуард Егорович, эн санааҕар, итиччэ элбэх нэһилиэк кыттыылаах быыстапка-дьаарбаҥкатыгар хайдах бастаан, сүрүн бирииһи ыллыҥ?
– Бастатан туран, бу кыайыы биһиги нэһилиэкпит үлэһит дьоно-сэргэтэ, тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар фермердэр кэскиллээх үлэлэрин түмүгэ дии саныыбын. Аҥардас бу сылга биһиги нэһилиэкпит депутаттарын, Сэбиэт бэрэссэдээтэлэ Н.А.Афанасьевы кытары сүбэлэһэн, быһаарсан баран, тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга бэйэбит бюджеппытыттан тыыран 6,5 мөл. солк. укпуппут. Тыа хаһаайыстыбатын управлениетын начальнигынан саҥа үлэлээн эрэр И.В.Тихонов үтүөтэ-өҥөтө манна эмиэ баар. Инникитин даҕаны бары бииргэ сүбэлэһэн, көмөлөсүһэн үлэлээтэхпитинэ ситиһии баар буолуо дии саныыбын.
– Кыратык быһа түһэн ыйытыым: дьаарбаҥкаҕа кыттыбыт нэһилиэктэр тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар төһөнү үбү-лээбит эбиттэрий?
– Саамай элбэҕэ 1-дии мөл. солк., биир нэһилиэк 1,5 мөл. солк. көрбүт этэ. Итини сэргэ тыа хаһаайыс-тыбатыгар маннык үлэлэр ыытыллыбыттара, көмөлөр оҥоһуллу-буттара: соторутааҕыта улууспутугар нэһилиэктэр күрэхтэһиилэригэр бастаан, от охсор косилкатынан бириэмийэлэммиппит, 6 мөл. солк. биэрбиппит. Мачыыска 100 сүөһү киирэр, Хорохойго 50 миэстэлээх саҥа хотоннор тутуулара саҕаланна, сайылыктарга электрическэй уот тардыыта бара турар, Дорбойго Килэбийгэ хортуоппуй буолатын күрүөлэттибит, 3 галаах сири, урукку өттүгэр туттуллан баран быраҕылла сытар сирдэри паардааһын үлэтэ ыытылларын ситистибит, тыа хаһаайыстыбатынан кэскиллээхтик дьарыктанар фермер А.Н.Поповка, Папаниҥҥа оҕуруот аһын үүннэрэр фермер Л.Е.Афанасьеваҕа салгыы сайдалларыгар көмөлөстүбүт, А.Н.Барашкова салайааччылаах «Тирэх» СПоК өйөөн, 10 гаалаах сир бэриллибитэ, биһиги улуустан икки саҕалааччы, биир дьиэ кэргэн фермердэр Грант ылбыттара. Бу дьаарбаҥка-быыстапкаҕа итини сэргэ саҕалааччы фермер Д.И.Николаев бэйэтин бородууксуйатын дэлэччи тардан, иккис миэстэни ылан, үрүҥ көмүс бэлиэнэн наҕараадаланна, оттон «Тирэх» СПоК сир аһыттан оҥорбут барыанньаларыгар эмиэ иккис бириистээх миэстэҕэ тиксэн, анал үрүҥ көмүс бэлиэни ылла. Ити курдук нэһилиэкпитигэр тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга, төһө кыахпыт баарынан, үппүт-харчыбыт тиийэринэн, көмөлөһө, үлэлэһэ олоробут.
Бу кэнниттэн тыа хаһаайыстыбатын управлениетын начальнига И.В.Тихоновы көрсөн кэпсэппиппэр маннык диэтэ: « Мин саныахпар, Сунтаар нэһилиэгин дьаһалтата бастаабыт сүрүн критерийинэн тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар элбэх үбү-харчыны көмөлөспүтэ уонна икки саҕалааччы, биир дьиэ кэргэн фермердэрэ бэйэлэрин үчүгэй үлэлэринэн Грант ылбыттара эмиэ төһүү күүһүнэн буолбута чахчы. Улахан эппиэттээх, элбэх нэһилиэк кыт-тыылаах быыстапка-дьаарбаҥкатыгар Гран-при хаһаайына буолбуппут биһигини элбэххэ эбээһинэстиир, кыайыыга кынаттыыр».
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети