- Саргылаана Николаевна, бастатан туран өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо сэргиир буолуохтаахтар - көмүстээх Алдан нолуогун инспекциятын хантан хаанннаах, кимтэн кииннээх , туох үөрэхтээх, урукку өттүгэр ханна үлэлээбит киһи кэлэн салайан үлэлии олорорун?
- Төрөөбүт, улааппыт сирим Дьокуускай куорат, онно 14-с оскуоланы үөрэнэн бүтэрбитим.
Оскуола кэнниттэн Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын академиятын экономическай факультетын 1996 с. үөрэнэн бүтэрээт нолуок сулууспатыгар үлэҕэ киирбитим. Кэтэхтэн Россиятааҕы Норуоттар доҕордоһууларын университетыгар үөрэнэммин юрист идэтин ылбытым. Үлэбин көннөрү инспектортан саҕалаан кэннэки Россия ФНС управлениятын СӨ учуот, отчуоттааһын уонна нолуок төлөөччүлэри кытта үлэ отделларын начальниктарынан ананан үлэлээбитим.
Манна инспекция салайааччытынан үлэлээбитим балаҕан ыйыгар икки сыл буолла. Урукку салайааччы бу сулууспаҕа сааһа туолбутунан пенсияҕа барбыта. Хас киһиттэн миигин талан ылбыттарын билбэппин гынан баран, резервэҕэ турааччы элбэҕин истэр этим. Этии киллэрбиттэригэр аккаастамматаҕым.
- Саҥа салайааччы саҥалыы үлэлииргэ дьулуһарыҥ буолуо дии? Үлэҕин туохтан саҕалаабыккыный?
- Салайааччынан ананыыбын инспекция үлэһиттэрэ ылынан үчүгэйдик көрсүбүттэрэ, үгүстэрин кытта эрдэттэн билсэр этим, хаста да инспекция үлэтин бэрэбиэркэлиир биригээдэлэр састааптарыгар киирэн кэлэ сылдьыбытым.
Инспекцияҕа 52 государственнай гражданскай сулууспалаах үлэлиир. Бары тустаах эбээһинэстэрин толоро олороллор, кими да чорбоппоппун.
Хаһан баҕарар саҥа анаммыт салайааччы саҥаны киллэриэн баҕарара биллэр суол. Өрөспүүбүлүкэ биир улахан, инники күөҥҥэ сылдьар инспекциятыгар саҥаны киллэрии уустуктардааҕа биллэр. Хаалыылааҕы инникилэр кэккэлэригэр таһаарыы арыыйда судургу курдук. Биир уларытыыбынан испектордар толорор эбээһинэстэрэ элбэҕинэн салайааччы уонна кини солбуйааччылара тэрээһини уонна хонтуруоллааһыны таһынан бэйэлэрэ эбии үлэни ылан толороллорун ситиһии буолар.
- 2015 с. бүтэрэ аҕыйах кэм хаалла. Инспекция үлэтин туһунан сырдатарыҥ буоллар?
- Билиҥҥи туругунан оройуоҥҥа 753 тэрилтэ, 1468 урбаанньыт, 48 тыһ. биирдиилээн дьон учуокка тураллар. Быйылгы сыл 9 ыйын түмүгүнэн консолидированнай бүддьүөккэ 1324 мөл. солк түмүлүннэ ол эбэтэр нолуок уонна хомуур киириитэ былырыыҥҥы бу кэминээҕэр 12 % улаатта.
Нолуок уорганнара урукку курдук былааннаммыт бэрэбиэркэлэри ыыппаттар. Билигин үлэлэрин түмүгүнэн мөлтөх үптээх-астаах, “халбархай тэрилтэлэр” бөлөхтөрүгэр киирбиттэргэ бэрэбиэркэлэри ыытабыт. 9 ыйга хонтуруоллуур үлэ түмүгүнэн 198 мөл. солк суумалаах эбии ааҕыы оҥоһулунна.
- Нолуогу бириэмэтигэр төлүүргэ туох өйдөтөр үлэлэри ыытаҕытый?
- Нолуоктааһын сокуоннарыгар араас семинардары куруутун ыытабыт. Операционнай саалабытыгар ыйга 1500-2000 киһи кэлэн барар. Декларацияны толоруу, баай-дуол нолуогун төлүүр кэмнэргэ олорор сирдэринэн сылдьан консультациялары ыытабыт. Маны сэргэ нолуок сулууспатын сайтыгар бары хайысханан дьиэттэн тахсыбакка араас өҥөлөрү ылыахха сөп. Бэйэбит кыахпытынан оскуолаларга, орто үөрэх кыһаларыгар сылдьан өйдөтүү үлэтин ыытабыт.
-
- Нолуок инспекторын үлэтигэр туох уларыйыылар киирдилэр?
- Билиҥҥи кэм ирдэбилинэн инспекция уонна нолуогу төлөөччү икки ардыгар докумуон кэлиитэ-барыыта электроннай көрүҥүнэн оҥоһуллуохтаах. Алдаҥҥа тэрилтэлэр 95, урбаанньыттар 81 бырыһыаннара отчуоттарын электроннай көрүҥүнэн биэрэллэр.
Быйылгы сылтан АСК НДС-2 программа үлэҕэ киирдэ. Бу система счет –фактуралар көрдөрүүлэрин кимтэн да тутулуга суох ырытар, сыыһалары-алҕастары булар.
Нолуок сулууспатын сайтыгар киирэн биирдиилээн дьон, тэрилтэлэр, урбаанньыттар “ личнэй кабинеттарыгар” холбонуохха сөп. Биһиэхэ билиҥҥи туругунан 79 тэрилтэ, 12 тыһ. биирдиилээн дьон, 28 урбаанньыт “личнэй кабинекка” холбоннулар.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети