Мин сэһэргэһээччим – бииргэ үлэлиир кэллиэгэм, “Саха сирэ” хаһыат суут-сокуон тиэмэтигэр суруйар суруналыыһа Вера Макарова-Бэрээдэк Биэрэ. “Соҕурууҥҥу коллекционердар үгүстэрэ бэйэлэрэ сайтаахтар. Ол аата кинилэр аан дойду уонна Россия хайа баҕарар муннуктарыттан кимниин баҕарар сибээстэһэр кыахтаахтар. Оттон мин бэйэм бэйэбэр бу үлэлиир хоспор дуу, дьиэбэр дуу муспуппун ким көрүөҕэй?” диэн санааттан суруналыыс сайт аһарга санаммыт.
Бүгүн биһиги Вера Макаровалыын кини хоббитын – чуорааннарга анаммыт тус сайтын туһунан сэһэргэһэбит.
-- Сайты оҥоруугун туохтан саҕалаабыккыный? Ыарырҕаппатаҕыҥ дуо?
-- Уоппускабын ылан баран, “Саха сирэ” хаһыакка системнай администраторынан үлэлиир Саргылаана Чекурованы кытта сайты хайдах оҥорор туһунан сүбэлэспитим. Онуоха кини ымпыгар-чымпыгар диэри сүбэлээн, ыйан-кэрдэн биэрбитэ. Инньэ гынан былырыын икки ыйа быһа уоппускабар дьиэбэр олорон, хас биирдии чуорааны хаартыскаҕа түһэрэн, наардаан сайтпын оҥорбутум. Сөбүлүүр дьарыгым буолан, олох тугу барытын умнан туран үлэлээбитим, дууһалыын сынньаммытым.
-- Оттон атын коллекционердары кытары хайдах сибээстэһэн бардыҥ?
-- Өссө сайты оҥоруом инниттэн “Колокольная галерея” диэн аан дойду уонна Россия чуорааннары мунньар дьонун сайтара баарын билэбин. Уруккуттан киирэн көрөөччүбүн, санаабын атастаһааччыбын. Сайтым тахсаатын кытта, бу “Колокольная галереяҕа” билиһиннэрэ ыыппытым. Онно тута “Саҥа сайт эбилиннэ” диэн сонун быһыытынан таһаарбыттара. Дьэ, бу соҕурууҥҥу “Колокольная галереяҕа” киирбитиҥ кэнниттэн маастардар уонна коллекционердар эйиэхэ интэриэстэрэ улаатар. Аны “Одноклассники” диэн социальнай ситимҥэ киирэрбэр сүбэлээбиттэрэ. Онно Россия бары регионнарыттан уонна кыраныысса таһыттан бүтүн сэттэ бөлөх баар эбит. Манна чуорааннары мунньар дьон тыһыынчаттан тахсабыт.
-- Онно тугу кэпсэтэр буолаҕыт?
-- Чуорааннарбыт оҥоһууларын ырытабыт, ханна хайа маастар хайдах чуорааны оҥорбутун кэпсэтэбит, бэйэ-бэйэбит экземплярдарбытыгар ымсыырсар да түгэммит баар. Атыы-эргиэн, атастаһыы эмиэ мантан саҕыллар. Холобура, мин “Фото” диэн рубрикабар “Көмүлүөк” фирма чуорааннарын хаартыскаларын киллэртээбитим. Ол кэннэ сакаас кутулла түспүтэ. Ол эбэтэр тохсунньу ыйтан саҕалаан, нэдиэлэ аайы иккилии-үстүү баһыылканы ыытабын.
-- Тыый, “көмүлүөктэргэ” реклама оҥороруҥ таһынан, харчы бөҕө киллэрбиккин...
-- “Көмүлүөктэргэ” эрэ буолбатах, атын фирмаларга эмиэ диэххэ. Уопсайынан, саха чуорааннарын олуһун сэргииллэр. Араас матырыйааллаах чуорааннар бааллар: туой, мас, керамика, фарфор, фаянс, оҕуруо, кумааҕы. Үрүҥ көмүс уонна боруонса кытта баар. Үрүҥ көмүс чуораан, сүрүннээн, сахалар оҥоһуктара. “Куруһаалаттан” булуохха сөп. Биирэ – быһа холоон, 5500 солкуобай Коллекционердар ымсыыраллар эрээри, сыаната ыараханыттан сакаастаабаттар быһыылаах. Оттон бу көрөр үрүҥ көмүс чуорааннарыҥ бэйэбэр бааллар. Мин бааннааҕы каартабын коллекционердарга уонна маастардарга анаан аспытым. Онно чуораан сыаната уонна почта өҥөтө барыта учуоттаммыт харчыта киирэр. Санаан көр, биир күҥҥэ Россия араас куоратыгар 7 баһыылканы ыытан турабын. Саамай элбэх сакаас биир киһиттэн кэлэн турар – 14 чуорааны ыыппыттаахпын.
-- Вера, эн суруналыыс эрэ ылсыбат ыарахан хайысхалаах үлэлээххин. Буолаары буолан, дьахтар киһи. Арааһа, чуорааны хомуйууҥ эн үлэҕин кытта ыкса сибээстээҕэ буолуо? Сахаларга чуораан – ыраастаныы бэлиэтэ дииллэр дии.
-- Коллекционер киһи тугу мунньарын бэйэтэ талар. Чуораан, кырдьык, ыраастыыр күүстээх буолан, арааһа, дууһам чуораанчыгы мунньууга бэйэтэ таласпыт быһыылаах. Чуораанынан ыраастаныыга анал сиэр-туом баар. Мин ону анаан үөрэтэ сылдьабын. Куһаҕан тыыны кыйдааһын, дьиэни, дьон тылыттан ыраастаныы. Чуорааннарым миэхэ – дууһам үөрүүтэ, сынньалаҥа, куруук дьоллонуу, өрө көтөҕүллүү аргыстаахтар.
Буруйу оҥоруу тиэмэтигэр суруйар буолан, дьон ыарахан дьылҕатын бэйэм нөҥүө аһарабын. Ол иһин хайаан да ыраастаныахпын наада. Онон чуорааннарым – мин олоҕум аргыстара. Бу биир харысхалым -- “Алтай ойуунун кыыһа” (“Дочь алтайского шамана”). Нижнэй Новгород маастара оҥорбута. Маннык чуораан кимиэхэ да суох. Соҕотох бу эрэ. Бу -- мин үлэбэр харысхалым.
-- Чуорааннарынан сирэйдээн төрөөбүт дойдугун – Саха сирин имиджин көтөҕө, рекламалыы олорор эбиккин!
-- Бэйэм сайтпар “Национальные” диэн рубрикам – атын регион коллекционердара саамай сэҥээрэр рубрикалара. Коллекционер барыта манна хайаан да “өҥөйөн” ааһар. “Вера, миэхэ бу чуорааны ылан ыыт”, -- диэтилэр да, сакаас түргэнник туола охсор.
-- Саха сирин улуустарыгар араас интэриэстээх үгүс коллекционер баар. Кинилэр да бэйэлэрин коллекцияларын дьиэлэригэр уура сыппакка, ити эн курдук сайтары аһыахтарын сөп буолуо? Эн кинилэргэ тугу сүбэлиэҥ этэй?
-- Ханнык баҕарар коллекционер Интернеккэ бэйэтин сайтын аһара хайаан да наада эбит. Эн коллекцияҕын бэйэҥ чугас дьонуҥ, доҕотторуҥ эрэ буолбакка, аан дойду барыта көрөр. Холобура, мин сахалыы ойуулаах-бичиктээх чуорааннары Россия уонна аан дойду араас куораттарынан тарҕата олоробун. Бу соторутааҕыта Израильга биир чуораанчыгым “айаннаата”. Канадаттан, Англияттан уонна Испанияттан сакаастыахтарын баҕаралларын биллэрбиттэрэ.
-- Эйиигин кытта кэпсэтэ олорон, бэйэм ымсыырдым. Эмиэ тугу эрэ мунньан, саха оҥоһуктарын бу эн курдук атын куораттарга тарҕаппыт киһи дуу...
-- Коллекциялыыр – наһаа үчүгэй дьарык! Бары биир “ыарыынан” ыалдьар дьон быһыытынан, кыраныыссалаһыы, омуктаһыы диэни билбэппит. Бэркэ диэн өйдөһөбүт, тапсабыт. Норуоттар дьиҥнээх доҕордоһуулара диэн манна баар!
Күн бүгүн Вера Макарова чуораана 592 экземплярга тиийдэ. Коллекциятын сайтын оҥороругар кини 300 чуорааннааҕа. Күн аайы кэриэтэ баһыылка туппутун кэпсиир киһи, алтынньы 4 күнүгэр -- сайтын 1 сыла туолуутугар, бука, тыһыынчаҕа тиэрдэрэ буолуо. Вера өрөспүүбүлүкэҕэ чуорааннары мунньар дьону түмүөн баҕарар. Ол инниттэн ватсаапка бөлөх тэринээри сылдьар. Онон чуорааннары мунньар дьон Интернеккэ “verabells.ru” аадырыска көрдөөн, bereedek@gmail.com электроннай аадырыска суруйан, Вера Макарова чуорааннарын туһунан толору билсиэххитин сөп.
Комментарии
Авторизация на сайте через социальные сети