Ханнык баҕарар кыра да, улахан да тэрилтэҕэ кадр быһаарар оруола улахан. Эмтиир тэрилтэ кадрдарынан толору хааччыллыылаах буоллаҕына, ситиһии аҥаара кэлбитин кэриэтэ. Үөһээ Бүлүү улууһун киин балыыһатын кылаабынай бырааһа Светлана Семеновна Сибиряковалыын кэпсэтиибит эмиэ кадрынан хааччыллыы боппуруостарыттан саҕаланна.

– Билигин бырааһынан – 86%, онтон орто сүһүөх эмчиттэринэн 97,2% хааччыллан олоробут. Бүгүҥҥү күҥҥэ Сургуулук уонна Кырыкый пууннара фельдшерэ суох олороллор. Кырыкыйга соҕотох сиэстэрэ үлэлиир. Учаастактааҕы балыыһаларбыт бары быраастаахтар этилэр. Арай быйыл кэккэ биричиинэлэринэн 3 балыыһа бырааһа суох буолла.

Кырыы нэһилиэктэри эмчиттэринэн хааччыйыы боппуруоһугар быһаччы үлэлэһэбит. Ол курдук, икки сылтан бэттэх Алданнааҕы медицинскэй училищены кытары дуогабардаһабыт. Элбэх сыл санитарканан, уо.д.а. үлэҕэ эриллибит 12 эдэр киһини, кэмигэр үөрэммэккэ хаалбыт ыал ийэлэрин-аҕаларын акушерка, фельдшер, сиэстэрэ идэлэригэр үөрэттэрэбит. Бастакы ыыппыт ыччаттарбыт икки сылынан дойдуларыгар кэлиэхтэрэ. Итинник хардыыны оҥорбуппут төрүөтэ биллэр. Оскуола кэнниттэн тута үөрэххэ киирэн, эмчит үөрэҕин бүтэрбит ыччаттар киин сиргэ эрэ хаала сатыыллар. Кэллэхтэринэ даҕаны, аҕыйах сылга дуогабарынан кэлэллэр. Оттон дьиэлээх-уоттаах, оҕолоох-уруулаах, олохтоох дьон дойдуларыгар төннөн кэлэн олохсуйалларыгар эрэл баар.

Улуус ыччаттарыттан син элбэх киһи медицина институттарыгар үөрэнэр да, үгүстэрэ атын сирдэргэ олохсуйар. Кэнники сылларга «Земскай доктор» тосхол улаханнык көмөлөстө. Бу тосхол үлэлиэҕиттэн үс сыл иһигэр 24 быраас кэлэн, кэлэктииппит эдэр кардрдарынан эбилиннэ. Кэлэктиип эдэр буолан, доруобуйа харыстабылын салаатыгар киллэриллибит саҥа сүүрээнэри, информатизацияны түргэнник ылыналлар. Онон саҥа ирдэбиллэргэ эппиэттэһэр курдук үлэлииргэ кыах баар.

Светлана Семеновна Үөһээ Бүлүүгэ кэлиэн иннинэ Чурапчы улууһугар 13 сыл кылаабынай бырааһы солбуйааччынан үлэлээн, улуус доруобуйатын харыстабыла сайдыытыгар кылаатын киллэрсибитэ. Үөһээ Бүлүүгэ сэттэ сыл үлэлээбит сылларыгар элбэх уларыйыылар таҕыстылар. Бастатан туран, 11 объекка капитальнай өрөмүөн ыытылынна. Бу объектар бары толору хааччыллыылаахтар, төһө кыалларынан РФ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин бирикээстэригэр ирдэниллэр бэрээдэктэргэ эппиэттиир курдук оборудованиенан, миэбэлинэн хааччыллан эрэллэр. Саамай улахан үөрүүлэринэн саҥа балыыһа комплекса тутулла турара буолар. Быйыл ахсынньыга үлэҕэ киириэхтээх.

– Бу дьыл олунньу 12-14 күннэригэр биһиги улууспутугар доруобуйа харыстабылын миниистирэ Александр Горохов кэлэ сылдьыбыта. Александр Васильевич кэтэһиилээх балыыһабытын аныгы тэриллэринэн хааччыйарга тиийбэт 50 мөлүйүөн суумалаах үбү булууга үлэлэһиэх уонна Далыр балыыһатыгар миэбэлинэн көмөлөһүөх буолбута. Биһиги информационнай технологияҕа сөптөөхтүк үлэлиирбитин көрөн, өрөспүүбүлүкэҕэ киллэриллиэхтээх «МИС» (медицинскэй информационнай система) программаны биһиги базабытыгар ыыттарыаҕын итиэннэ программа толору үлэҕэ киирдэҕинэ, атын улуустар биһиэхэ кэлэн үөрэниэхтэрин туһунан эппитэ. Оччоҕо өрөспүүбүлүкэҕэ үлэ өссө биир саҥа хайысхатын олоххо киллэриигэ Үөһээ Бүлүү эмчиттэрэ биир бастакынан кыттарбытыгар кыах бэриллиэ этэ.

Манна сыһыаран эттэххэ, бу сырыы туһунан бөрүкүтэ суох сурахтар Ватсабы толорон тураллар. Кырдьык, аутсорсинг туһунан кэпсэтии барбыта. Миниистир өрөспүүбүлүкэҕэ аутсорсинг киирбит балыыһарын үлэлэрин билиһиннэрбитэ. Ыарыһаҕы быһаччы эмтиир-томтуур, көрөр-харайар үлэһиттэргэ эрэ хамнас «дорожнай картаҕа» олоҕуран үрдүүрүн туһунан эппитэ. Ыарыһаҕы кытары быһаччы үлэлээбэт суоппардарга, дьиэ хомуйааччыларга, куукуна, прачка үлэһиттэригэр хамнас үрдэээбэтин, аутсорсинга көһөр наадатын туһунан лоп-бааччы быһааран биэрбитэ. Мунньахха сылдьыбыт дьон миниистири кытары атах тэпсэн олорон кэпсэтииттэн астынан тарҕаспыттара.

«Дорожнай карта» диэн хамнас эрэ үрдээһинэ буолбатах, бу инники сайдыыга туруоруллар соруктар – ханнык көрдөрүүлэр хайа хайысхаҕа баар буолуохтаахтарын (ол иһигэр, хамнас төһө буолуохтааҕын) ыйар докумуон буолар. Биһиги бу ирдэбиллэр көрдөрүүлэрин ситиһэр сыаллаах Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтэ туруорар соруктарын, саҥа хайысхаларын олоххо киллэрэргэ үлэлии-хамсыы олоробут, – диэн улуустааҕы киин балыыһа кылаабынай быраһа Светлана Сибирякова үөрүүтүн үллэстэр.