Салгыы Данила Иванович Дьокуускайга киирэн оскуола туруорсубут. Онон 1898 с. улууска бастакынан биир кылаастаах церковнай-приходской оскуола аһыллыбыт. Бу оскуолаҕа Саха сирин биллиилээх дьоно: наука доктора, профессор, Саха АССР, РСФСР наукаларын үтүөлээх деятелэ, үтүөлээх учуутал Лука Никифорович Харитонов уонна Саха АССР доруобуйа харыстабылын бастакы наркома, РСФСР, Саха АССР үтүөлээх бырааһа Евграф Григорьевич Федоров үөрэммиттэрэ. Билигин бу таҥара дьиэтэ республикатааҕы суолталаах история, архитектура XIX үйэтинээҕи өйдөбүнньүгэ буолан турар.

Үс сыллааҕыта П.И. Сивцев аатынан история уонна этнография музейын үлэһиттэрин көҕүлээһининэн (директор Копырин А.И.) Горнай улууһун кытта Улуу Сыһыыга баар Николаевскай таҥара дьиэтин чөлүгэр түһэрэгэ, сөргүтэргэ үлэлэспиттэрэ. Былырыын муус устар 2 күнүгэр Нам уонна Горнай улуустарын делегациялара көрсүһэн, үлэ былаанын торумнаабыттара.

Оттон быйыл муус устар 16 күнүгэр таҥара дьиэтэ турар сиригэр-уотугар икки улуус дьоно-сэргэтэ мустан таҥара дьиэтин көрдүлэр. Ол курдук, Намтан музей директора А.И. Копырин, кыраайы үөрэтээччи Т.П. Никонов, улуус дьаһалтатыттан И.Р. Попов, А.В. Лукин, НПК преподавателэ, худуоһунньук Ф.Ф. Павлов, культура управлениетын начальнига Е.А. Заровняева, киин библиотека директора М.Р. Софронова, муус оҥоһук скульптора А.И. Шадрин, Таастаах дьаһалтатын баһылыга Е.С. Федотов уо.д.а., Горнай улууһуттан, баһылык бастакы солбуйааччыта Ю.А. Алексеев, архитектура уонна тутуу управлениетын начальнигаГ.Г. Ефимов, культура управлениетын начальнига Т.Н. Кесерова, музей директора Е.Г. Степанова, тыа хаһаайыстыбатын управлениетын начальнига М.Ю. Данилов, Одуну нэһилиэгин баһылыга С.С. Скрыбыкин, Атамай нэһилиэгин баһылыга Р.Н. Федоров уо.д.а., Кэбээйиттэн Харытыанаппар сыдьааннара, биир дойдулаахпыт Тит Ефремович Сивцев уонна Сивцевтэр аймахтара, Дьокуускайдааҕы история уонна культура паамытынньыктарын харыстыыр общество председателэ Р.В. Васильев, эппиэтиир секретара А.В. Дьяконов кыттыыны ыллылар. Мустубут дьон салгыы үлэлиир былааннарын тобуллулар, эбии сөргүтэр үлэни былааннаатылар. Николаевскай таҥара дьиэтэ быйыл тутуллубута 120 сыла, онон таҥара дьиэтигэр Горнай улууһун салалтата өйдүбүнньүк бэлиэни хаалларда.

Бу икки улуус дьоно-сэргэтэ историяҕа киирбит таҥара дьиэтин чөлүгэр түһэрэн үүнэр көлүөнэҕэ өйдүбүнньүк быһыытынан хаалыахтаах диэн биир санаалаах тарҕастылар.