«Республика чулуу дьоно» сериянан Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун Бэрэссэдээтэлэ Александра Овчинникова уонна Евдокия Горохова государственнай-партийнай үлэлэрин туһунан кинигэлэр саха дьахтара салайар үлэҕэ саамай үрдүкү чыпчаалга хайдах тиийиэн сөбүн холобурдаан кэпсииллэр.

Биллиилээх суруналыыс Нина Протопопова «Айыы Далбар Хотуна» диэн бэһис кинигэтигэр саха киэн туттар дьахталларын уобарастарын арыйар.

Чинчийээччи суруналыыс Дмитрий Кустуров «Олоҥхо дойдутун хоһуун дьоно» кинигэтигэр саха литературатын төрүттээччилэртэн саҕалаан, республика салайааччыларыгар, Үлэ Геройдарыгар, сир баайын арыйбыт геологтарга тиийэ кэпсиир.

Аныгы олоххо дьон гражданскай позицията тоҕо сыппаата? Норуотун интэриэһин өрө тутар, ону сатаан туруулаһар тумус туттар дьоммут туһунан Валерий Луковцев «Норуот кыаҕа – көмүөл күүһэ» кинигэтигэр ааҕыҥ. Манна Саха сирин норуоттарын дьылҕата быһаарыллар былдьаһыктаах кэмигэр, үйэ кирбиитигэр омук, өрөспүүбүлүкэ интэриэһин көмүскэспит норуот бастыҥнарын туһунан сырдатыллар. Судаарыстыбаннаһы төрүттэспит Платон Ойуунускай, учуонай Егор Алексеев, Ил Дархан Егор Борисов, Зоя Корнилова, Эдьиий Дора, о.д.а. чулуу дьоммут тустарынан суруллар. Ульяна Винокурова, Мандар Уус, Иван Шамаев, Багдарыын Сүлбэ, Тумарча курдук биллэр-көстөр дьон билиҥҥи бириэмэ тыын боппуруостарыгар, тыа сирин кыһалҕаларыгар, саха омук кэскилигэр бэйэлэрин санааларын үллэстиилэрэ ааҕааччы киэҥ араҥатын интэриэһин тардыаҕа.

Маны таһынан, Светлана Докторова «Мировой рекорд якутского хлебороба», Любовь Ядреева «Саха сирэ-2015» (республика политическай уонна культурнай олоҕуттан бэлиэ, өйдөбүнньүк күннэр туһунан) кинигэлэрэ таҕыстылар.

Республика күнүн көрсө историческай, этнографическай ис хоһоонноох кинигэлэри «Бичик» маҕаһыыннарыттан булан ааҕыахха сөп.

Саха омук историятын биир бэлиэ кэмин саҥа хараҕынан көрүү – суруйааччы Владислав Авдеев «Омоҕой уонна Эллэй» историческай романа тылбаастанан таҕыста. Омоҕой баһылыктаах өбүгэлэрбит Байкалтан Өлүөнэ эбэ илгэлээх хочолоругар былыр хайдах кэлэн олохсуйбуттарын былыргы дьыллар быыстарын сэгэтэн, бу айымньыттан билиэххит.

Кыраайы үөрэтээччи, фольклорист Гавриил Попов, Аполлон Апросимов өр сыллар усталарыгар элбэх историческай матырыйаалы ааҕан, ырытан, архыып докумуоннарыгар тирэҕирэн оҥорбут «Саха улуустарын нэһилиэктэринэн төрүччүтэ» хайа улуус кимтэн-туохтан силистэнэн-мутуктанан тахсыбытын ырылыччы көрдөрөр. Бу кинигэҕэ Эллэй эһэбит саҕаттан саха дьоно ханнык улуустарынан, нэһилиэктэринэн тарҕанан үс саханы үөскэппит, түөрт саханы төрөппүт төрүччүлэрэ таблица быһыытынан оҥоһулунна.

Кыһа сакааһынан тахсар литературатын редакцията «Республика улуустара», «Саха сирин нэһилиэктэрэ» сериянан хас биирдии улуус уратытын, талааннаах талба дьонун кинигэҕэ киллэрэн, үйэтитэн, кэнэҕэс көлүөнэҕэ умнуллубат өйдөбүнньүк хаалларарга үлэлэһэр, нэһилиэнньэттэн сакаас ылар.

Иван Горнай ааҕааччыга сылаас, туспа эйгэни олохтуур, киирии тыллары сахатытарга, саха тылын билиҥҥи туругун туһунан санааларын түмпүт кинигэтэ бэчээккэ бэлэмнэнэ сылдьар.

Урсун «Умнуллубат урукку» Алтай уонна Тыва сакаларын сырдатар суруйуутун иккис чааһыгар түҥ былыргы сакалар билиҥҥи Казахстаҥҥа тэнийэн олорон баран, Персияҕа, Хотугу Индияҕа, Ираҥҥа тиийбиттэрин уонна олохтоох омуктарга суураллан хаалбыттарын туһунан суруйар. Илиҥҥи хайысханы батыспыт биһиги өбүгэлэрбит олохторун-дьаһахтарын үөрэтэ суруйааччы Алтайга, Тываҕа, Монголияҕа тиийэ сылдьан тугу билбитин, саҥаны арыйбытын бу кинигэҕэ сырдатта.

Онтон оҕолорго «По родному краю» диэн кинигэ үүнэр көлүөнэ кыра сааһыттан төрөөбүт дойдутун, айылҕатын таптыы, өбүгэ үтүө үгэһин ытыктыы үөрэнэригэр олук ууруоҕа.

Кинигэ кыһата Сахабыт сирин хас биирдии олохтооҕо олорор сирин, дойдутун таптыы, харыстыы үөрэнэригэр, республика историятын, общественнай-политическай олоҕун билэригэр кинигэ арааһын таһаарар.