ЯСИА12+ СахаМедиа

Сюжеты

Главное Политика Экономика Общество Территория Инвестник Происшествия Культура Спорт Природа Жизнь Подробно Не факт

Похожие новости

2 февраля 2015, 17:49

«Хас күн тахсыытын үөрэ көрсөбүн» РСФСР уонна Саха АССР народнай артыыһа Афанасий ПЕТРОВ төрөөбүтэ 100 сылын туолуутугар анаан

Афанасий Прокопьевич 1915 с. тохсунньу 31 күнүгэр Бороҕон улууһун Өлтөх нэһилиэгэр Сыгынньах диэн алааска төрөөбүтэ. Төрөппүттэрэ быстар дьадаҥы ыаллар эбит, кини алтыс оҕонон төрөөбүт… Саха театрыгар алта уонча сыл үлэлээбит, дьоҥҥо-сэргэҕэ «Бөтүрүөп артыыс дуо» диэн биллибит артыыс театр сыанатыгар 100-тэн тахса оруолу айбыта…

photoByWidth&id=21943&width=1000

Көрөөччүлэри кытта көрсүһүүгэ сылдьан: «Олохпор төһө да дьадаҥы буолларбын, сыанаҕа куруук баайбын» диирэ. Кырдьык оруолларын ааттарынан да көрдөххө: Оруос баай – «Кыһыл ойууҥҥа», Нүһэр Дархан – «Өлүөнэ сарсыардатыгар», Күтэр Бороҥкууйап – «Наара суохха», Быыпсай Байбал – «Дьадаҥы Дьаакыпка», Кнуров – «Энньэтэ суох кыыска», генерал-губернатор Анучин – «Бастакы кыымнарга», Егор Егорович – «Ини-биигэ», Дункан хоруол – «Макбетка» уо.д.а. Ити оруолларынан киирэн кэллэҕинэ, сыана иһэ туола түһэр буолааччы. Бары тус-туспа хараактардаах, олох атын тас көрүҥнээх, туттуулаах-хаптыылаах, көрүүлээх-истиилээх, суостаах-суодаллаах, киһи астына көрөр баайдара этилэр.

Оттон Суорун Омоллоон «Күкүр Ууһугар» Най оруолугар «аргыый, наллаан буоллаҕа дии» диэн репликата оччотооҕу көрөөччүгэ уос номоҕо буолбута. Ити оруолун 200-тэн тахсата оонньообута

Афанасий Прокопьевич киһи быһыытынан олус сымнаҕас, эйэҕэс, дьоҥҥо сөбүлэтэр, даххаһыйар диэни билбэт киһи этэ. Эдэр да, саастаах да дьону кытта олус тапсан кэпсэтэрэ, доҕордоһоро. Ол да иһин буолуо, театрга эдэр артыыстар кинини «Прокопич», «Пич» диэн ыҥыраллара. Биэнсийэҕэ тахсан да баран театрыгар күн аайы кэриэтэ кэлэрэ. Кэллэҕинэ кини тула киһи бөҕө тоҕуоруһааччы. Эдэр артыыстарга театр уруккутун, урукку ыарахан гастроллар, театр артыыстарын тиийиммэт-түгэммэт олохторун, артыыстар табыллыбыт оруолларын туһунан кэпсииригэр «кабыын» диэн «айыккабыын» диэн тылы кылгатан этээччи, сөҕө-махтайа олорооччу.

А.С.Борисов «Кэргэн кэпсэтии» диэн Н.В.Гоголь комедиятын туруорбута. Ити испэктээги 1985 с. Москваҕа Саха театрын күннэригэр оонньообуппут. А.П.Петров – Яичница, М.Д.Слепцов – Жевакин, М.В.Слепцова – Арина Пантелеймоновна оруолларыгар олус үчүгэй этилэр

В.М.Фомин кинилэргэ анаан Дударев «Киэһэ» диэн пьесатын бэйэтэ тылбаастаан туруорбута. Бу кинилэр бүтэһик улахан оруоллара этэ. Икки чаастан ордук барар испэктээги үс эрэ киһи ооньуура. Сааһырбыт дьоҥҥо аҥардас тиэкиһин тылын үөрэтии уустук суол. Үһүөн саҥа үчүгэй оруолларга оонньоору дьоллонон сылдьаллара тута көстөрө. Хаамардыын-сиимэрдиин сыыдымсыйан, сирэйдиин-харахтыын сырдаан, ыарыы-дьаҥ олох умнуллубут этэ. Көр ол курдук абылаҥнаах артыыс идэтэ

Афанасий Прокопьевич ханнык да оруолу оонньууругар испэктээк буолуон икки чаас иннигэр кэлэн «аргыый наллаан» гримнэнэн, бэлэмнэнэн, табаахтаан, ким хайа иннинэ бэлэм олорооччу. Бүппүтүн кэннэ эмиэ аа-дьуо гримин устан, хомунан бүтэһигинэн театрыттан барааччы. Гримин олус үчүгэйдик, табан оҥостооччу.

Булчутунан эмиэ ааттаах буолааччы. Сааһыран баран күһүнүн куобахха күөсчүтүнэн хайаан да барсара. Сэлиэйдээх куобах миинин буһарарын артыыстар бары хайгыыллара.

Үөрэҕин бүтэрэн кэлэригэр Москваттан нуучча кыыһын кэргэн ылан кэлбитэ. Антониналыын биэс уонтан тахса сыл эйэлээх баҕайытык олорбуттара. Үс уол, биир кыыс оҕолоохторо Афанасий Прокопьевич кыра хамнаһыгар, бэйэтэ этэринии, хаһан да байбака, хамнастан хамнаска диэри кырыымчытык олорбуттара. Ол эрээри, кини таптыыр идэтигэр, театрыгар лаппа сааһырыар диэри үлэлээн, «хас күн тахсыытын үөрэ көрсөбүн» диэн этэрэ.

 

РСФСР үтүөлээх, СР народнай артыыската

Кузьмина А.И. «Умнуллубат сулустар»

кинигэтиттэн

 

При частичном или полном использовании материалов гиперссылка на сайт ysia.ru обязательна.
Категория: Культура Просмотров: 1501 Источник: ЯСИА Автор: СИА Подписаться на обновления

Комментарии

Вы не можете оставить комментарий, пока не войдете на сайт. Вход / Регистрация

Авторизация на сайте через социальные сети

ЯСИА, Якутия, Саха Сирэ