1. Судаарыстыбаттан бэриллэр социальнай пенсия кээмэйэ улаатыа:

– Социальнай пенсияны ылар, үлэни кыайбат дьоҥҥо;

– Инбэлиитинэн пенсиянан туһанар байыаннай сулууспалаахтарга уонна байыаннай сулууспаҕа сылдьан инбэлиит буолбут дьоҥҥо, кинилэр дьиэ кэргэттэрин чилиэннэригэр;

– Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтарыгар;

– «Төгүрүктээһиҥҥэ түбэспит Ленинград олохтооҕор» бэлиэнэн наҕараадаламмыттарга;

– Радиационнай уонна техногеннай алдьархай түмүгэр эмсэҕэлээбиттэргэ.

Нэһилиэнньэ бу араҥаларыгар пенсияларын кээмэйэ – 10,3%, федеральнай чэпчэтиилээхтэргэ ый аайы бэриллэр харчынан төлөбүр (ЕДВ) 5,5% үрдүөҕэ.

Эбиллибит пенсияны Россияҕа барыта 3 мөлүйүөнтэн тахса киһи ылыаҕа. Социальнай пенсия орто кээмэйэ 8 311 солк. тэҥнэһиэҕэ (бу иннинэ 7,5 тыһ. солк. этэ).

1. 1. Бэтэрээннэр, инбэлииттэр, чернобылецтар, Социалистическай Үлэ Геройдарын уо.д.а. чэпчэтиилээхтэр пенсиялара 5,5% улаатара күүтүллэр.

   2. Инбэлиит оҕолор пенсиялара 1 069 солкуобайынан улаатан, орто кээмэйэ 12 371 солк. буолуоҕа.

   3. Икки пенсияны ылар: байыаннай бааһырыыттан инбэлиит буолбуттар уонна Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтарын пенсияларын орто кээмэйэ 29 371 солк. уонна 31 488 солк. буолуоҕа.

   4. Байыаннай сулууспаны барбыт инбэлииттэр пенсиялара – 1 095 солкуобайынан, оттон иитээччитин сүтэрбит байыаннай сулууспалаах дьиэ кэргэнигэр бэриллэр пенсия 924 солкуобайынан үрдүөҕэ.

   5. РФ иннигэр уһулуччулаах ситиһиилэрин уонна ураты өҥөлөрүн иһин бэриллэр төлөбүр 1 482 солкуобайынан үрдүөҕэ.

РФ Пенсияҕа фондата иһитиннэрэринэн, аныгыскы үрдэтии үлэлиир пенсионердарга сыһыаннаах буолуоҕа. 2015 сыл атырдьах ыйыгар страховай пенсияҕа көннөрүүлэр оҥоһуллуохтара.

2. 2015 сыл муус устар 1 күнүттэн Visa аан дойдутааҕы төлөбүр систиэмэтэ карталаах Россия олохтоохторо кэккэ мэһэйдэри көрсүөхтэрин сөп диэн сурах баар.

«Электроннай харчылар» ассоциация генеральнай дириэктэрэ Виктор Достов сэрэппитинэн, муус устар 1 күнүн кэнниттэн Visa карталаахтар төлөбүрдэрэ оҥоһуллуо суоҕун эбэтэр картаттан харчылара иккитэ уһуллуон сөп.

Маннык табыгаһа суох балаһыанньа биричиинэтинэн Visa РФ сиригэр-уотугар кинилэр карталарын туһанар дьон операцияларын туһунан иһитиннэриилэри (Россия саҥа сокуонугар сөп түбэһиннэрэн) кулун тутар 31 күнүгэр диэри кыайан ситэн оҥорботоҕо буолар. Саҥаны киллэриилэргэ Россия сорох бааннара эмиэ ситэ бэлэмэ суохтар. Ол эрэн, харгыстааһын суох буолуо диэн эрэннэрэллэр.

Сорох экспердэр ити курдук быстах эрэдээктээх быһыыга-майгыга бэлэм буоларга уонна сөптөөх сууманы каартаттан эрдэтинэ устан кэбиһэргэ сүбэлииллэр. Бу сурах сымыйа буолуон сөп.

3. Муус устар 1 күнүттэн ОСАГО туһунан сокуоҥҥа уочараттаах уларыйыылар киирдилэр:

Суол саахалыгар эмсэҕэлээбиттэргэ 500 тыһыынчаҕа диэри суума төлөнүөҕэ (160 тыһ. этэ). Эчэйии кээмэйин суоттааһын анал формуланан уонна эмтээһиҥҥэ счету көрдөрүөх иннинэ оҥоһуллуоҕа. Бу көннөрүү ОСАГО-ны кытары муус устар 1 күнүн кэнниттэн дуогабар түһэрсибит дьоҥҥо эрэ сыһыаннаах. Ол гынан баран, саҥа киллэриилэринэн сибээстээн, муус устар 12 күнүттэн страховкалааччылар өҥө оҥороллоругар базовай тарибы 40-60 бырыһыан улаатыннардылар.