Хантан эрэ булуллубут, регистрацияламматах саа, ботуруон, ытар, дэлби тэбэр тэрил сокуоннайа суох харайыыга киирсэр буолан, полицияҕа туттарыллыахтаахтар. Харчыга. Кистээн харайа, илдьэ сылдьыбыт киһи холуобунай эппиэтинэскэ тардыллар. Дьыалаҕа эриллиэх кэриэтин ботуччу харчы ылбыт уон төгүл ордук буолан тахсар.

РФ ИДьМ-тын СӨ ИДьМ-тын лицензияны биэрэр, көҥүллүүр киинин начальнига, полиция полковнига Владимир Соловьев иһитиннэрбитинэн, бу дьыл 4 ыйыгар 30 тыһыынчаттан тахса бэрэбиэркэ ыытыллыбыт. Сааны-саадаҕы харайыы усулуобуйатын кэһии 2 тыһ. тахса чахчытаарыллыбыт. Сүрүннээн, сааны регистрациялаабакка, көҥүлүн уһаттарбакка, хаата суох илдьэ сылдьыы уонна түбэһиэх уура сылдьыы чахчыларын. 214-тэн тахса регистрацияламматах сааны-сэбиргэли булбуттар. 393 киһи сааны илдьэ сылдьар быраабын быспыттар. Арыгы иһэн баран, сааны сүгэ сылдьыбыт 17 киһи тутуллан, административнай эппиэккэ тардыллыбыт. Бу дьон саата да былдьанар, сааҕа бырааба да быһыллар, 2-5 тыһ.солк. диэри суумалаах ыстараап да төлүүр.

СӨ бырабыыталыстыбата буруйу оҥорууну сэрэтэр өрөспүүбүлүкэтээҕи программа чэрчитинэн, ботуччу үбү көрөн, сокуоннайа суох харалла сылдьар сааны-сэбиргэли туттарыы иһин төлөбүр суумата үрдээбитин иһитиннэрэн турабыт. Санатар буоллахха, буулдьанан ытар сааны, аптамааты, карабины туттарыы иһин – 8 тыһ. солк (урут 3 тыһ. солк. этэ), бултуур саа иһин – 6 тыһ. солк. (2 тыһ. солк. этэ), ботуруону туттардахха – 15 солк. (10 солк. этэ) төлөнөр.

Төлөбүр суумата үрдээн, бэйэ баҕатынан араас сэби-сэбиргэли туттарааччы ахсаана элбээбит. Тэҥнэбилгэ эттэххэ, өскөтүн ааспыт сылга 130 туттарыллыбыт эбит буоллаҕына, бу сыл 4 ыйыгар номнуо 623 буолбут. Маныаха биири бэлиэтээн этиэххэ сөп, сэби-сэбиргэли туттарыан баҕалаах дьоҥҥо полиция үлэһиттэрэ бэйэлэрэ дьиэлэригэр тиийэн, боротокуоллаан, хомуйан, илдьэ барыахтарын эмиэ сөп. Оннук гыналлар даҕаны.

ИДьМ статистиката көрдөрөрүнэн, сааны туттарыыга инники күөҥҥэ илин эҥэр улуустар сылдьаллар: Чурапчы – 130, Мэҥэ-Хаҥалас – 61, Амма – 29. Дьокуускай – 29, Бүлүү улууһа – 20.Оттон хотугу улуустар туттарбаттарын кэриэтэ эбит.  

Өрөспүүбүлүкэ Ис дьыалаҕа министиэристибэтэ бырабыыталыстыбаҕа өссө биир ыллыктаах этиини киллэрбитин бэлиэтиибин: дьон көҥүллээх саатын-саадаҕын, сэбин-сэбиргэлин (холобура, олох эргэ, аҕаттан-эһээттэн тиийэн кэлбит, туһаныллыбат) туттарыы иһин эмиэ төлөбүр көрүөххэ диэн ис хоһоонноох. Бу этии олоххо киирдэҕинэ, хайаан да сырдатыахпыт.