Степан 8 сааһыгар 1935 сыллаахха Киндигир 4 кылаастаах оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. Кыратыттан аҕатын батыһа сылдьан, ол-бу араас үлэни толоро үөрэммит. Аҕата табаҕа бостууктуура, Талба өрүскэ балыктыыра. "Кыһыл Партизан" холкуос сүрүннээн балыктааһынтан дохуоттанара. Холкуостаахтар 2-4 тоннаны тууһууллара. Бу кэмҥэ ас-таҥас дэлэй, сыаната да чэпчэки эбит.

Ити курдук дьоллоох олохторо уһаабатах - сэрии саҕаланар. 1942 сыл бэс ыйын 10 күнүгэр улахан хомуур буолбут, эр дьон орпотох. Аҕата уонна Бэс Күөлтэн быраата Габышев Прокопий Васильевич сэриигэ барбыттар. Уон түөртээх Степан аннынан 4 оҕо хаалбыта. Ийэтэ илиитэ ыалдьара, онон туох баар дьиэтээҕи үлэ-хамнас кини санныгар сүктэриллибитэ. Аҕата сэриигэ бараары туран, бу курдук эппит: "Мин эргиллибэттии баран эрэбин быһыылаах. Тугу барытын эн эппиэккэр хаалларабын. Улахан киһи быһыытынан дьоҥҥун үчүгэйдик көрөн-иитэн олороор, холкуоскар көмө киһи буолаар". Аҕатын кэриэс тылларын өргө диэри умнубакка, өйдүү-саныы сылдьыбыта. Булка, үлэҕэ кыра эрдэҕиттэн сыстаҕас буолан, улахан дьону кытта тэҥҥэ кэпсэтэн-ипсэтэн, үлэлээн-хамнаан, ыарахан үлэттэн толлубакка, дьиэ кэргэнин аһатан-сиэтэн олорбут. Аҕата Ржев куорат көмүскэлигэр геройдуу охтубута.

Ити курдук, биэс оҕо сэрии тулаайаҕа, ийэлэрэ огдообо буолбуттара. Саҥа улаатан эрэр уолчааҥҥа аҕатын өлүүтэ улахан охсуу буолбута. Үөрэтэр, сүбэлиир, аһатар-таҥыннарар, булка илдьэ сылдьар тапталлаах күндү киһитэ суох буолбута. Степан доруобуйата мөлтөөн, салгыы үөрэнэр кыаҕа суох буолан, Киндигиригэр төннөн кэлэр. Оччотооҕу кэмҥэ председателинэн үлэлии олорор Антонов Иван Матвеевич табаҕа үөрүйэххин диэн ыстаадаҕа биригэдьииринэн анаабыт. Ити курдук, 15 саастааҕар "Кыһыл Партизан" холкуос табатын күүстэринэн туттаран кэбиспиттэр. Табатын бостууктуурун быыһыгар кыылларга, көтөрдөргө туһахтаан, сохсолоон дьиэ кэргэнин аһаппыт. Ыйга үстүү киилэ бурдук, куруппа, саахар нуормаламмыт. Эһиилигэр сааһын бутуйан, бэбиэскэнэн Токоҕо биир ыйдаах байыаннай үөрэххэ ыыппыттар. Сүүстэн тахса буолан үөрэммиттэр. Ол кэнниттэн бэс ыйыгар сэриигэ ыыталаабыттар. Кинини эмиэ ыыта сыспыттар. Ону, хата, ийэтэ төрөөбүт сибидиэтэлистибэтин булан, илдьэн көрдөрбүтүгэр сааһын ситэ илик эбит диэн, сэриигэ ыыппатахтар.

Степан кыра оҕо сааһыттан үлэҕэ эриллэн улааппыт буолан, ханнык да күүстээх үлэттэн кыайыылаах-хотуулаахтах тахсара. Икки кыһын устата кадровай булчукка үөрэнээччинэн сылдьыбыт. Аҕатын балта Вера Васильевна, күтүөтэ Петр Яковлевич Сидоровтар кинини бэйэлэрин кытта илдьэ сылдьан, булт араас кистэлэҥнэригэр үөрэппиттэр. Байанайдаах булчут буолбут. Былаанын икки бүк толорон, 300 солк. бириэмийэлэммит. Сыллата үчүгэй көрдөрүүлэрин иһин 16 калибрдаах американскай доруоп саанан бириэмийэлэммит. Уонна “Заслуженный охотник”, ”Отличник охоты” диэн бэлиэлэринэн наҕараадаламмыт. Урут Киндигиргэ 3 холкуос баара. Сэрии кэмигэр дьахталлар, кырдьаҕастар бэйэни харыстаммат үлэлэрин түмүгэр холкуостара эстибэтэх.

18 сааһын туолаатын кытта "Кыһыл Партизан" холкуоска хонуу биригэдьииринэн анаабыттар. Оттон түөрт сыл кэнниттэн холкуостары бөдөҥсүтэн, "Кыһыл Партизан", "Коммунар" холкуостары холбообуттар. Итиэннэ бырабылыанньа солбуйар председателинэн быыбардаабыттар. 23 сааһыгар Дьокуускайга холкуос председателлэрин бэлэмниир үөрэххэ ыыппыттар. Бу кэмҥэ Степан Александрович Токо оройуонугар Саха АССР Верховнай Советын депутатынан быыбардаммыт. Түбүгэ-садьыга өссө эбиллибит.

Үөрэҕин бүтэрбитин кэннэ райком бастакы секретара Бурцев П.В. Бэс Күөлгэ председателинэн анаан ыыта сыспыт. Сельхоз отделын салайааччы П.Модин сүбэтинэн төрөөбүт холкуоһугар хаалбыт. Аны күһүн быыбар буолуор диэри, оскуоланы ситэри бүтэрбэтэх оҕолору мунньан, звено тэрийэн үлэлэппит. Бу кэнниттэн Талбаҕа эдэр дьону илдьэ сылдьан, сүөһү кыстыыр отун бэлэмнээбиттэр. Киирбиттэрин утаа холкуос быыбарыгар бөдөҥсүйбүт "Патриот" холкуос председателинэн талбыттар. Бу холкуостарга аны "Кыһыл Сулуһу" холбообуттар. Онон Киндигиргэ биир эрэ холкуос хаалбыт. Степан Александровиһи саһылы иитиигэ үөрэммитинэн сибээстээн, кыылы иитэр ферманы салайтарбыттар. Түбүктээх үлэҕэ эриллэн сырыттар, бултуурун бырахпатах. Салгыы таба ыстаадатыгар икки сылга дуогабардаһан үлэлээбитэ.

1957 сыллаахха Семенова Елизавета Ильиничналыын ыал буолбуттара. Кэргэнэ сайын оҕуруокка биригэдьиирдиирэ, кыһын тэрилтэҕэ оттук маһы атынан тиэйэрэ. Онтон кэргэнниилэр табаҕа үлэлии барбыттар. Елизавета кэргэнин кытта барытыгар тэҥҥэ сылдьыһара. Степан Александрович 1960-1961 сс. булт сезонугар 2600 тииҥи государствоҕа туттарбыт. 1963 сыл муус устарыгар партком Капралов В.П. Токо совхоһун Киндигир биригээдэтин салайааччытынан быыбардаппыт. Бу сыл саас Куду Күөлү үһүс төгүлүн халаан уута ылбыта. Биэрэстэ алта сүүс метрэ уһуннаах сэлиэнньэни үс үрүйэ быһа түһэн, кэлиини-барыыны харгыстыыра. Совхоз салалтата Токоҕо көһөрө сатаабытын дьон үксэ сөбүлээбэтэҕэ. Хойут сэлиэнньэни атын сиргэ көһөрбүттэрэ. Эргэ тракторынан сайыннары-кыһыннары дьиэлэри көһөрөн, акылааттарын саҥардан, хаттаан туппуттара. Оскуола, балыыһа, интернат, кулууп, үлэһиттэр олоруохтаах 4 дьиэлэрин саҥардан, ыал олоругар 3 дьиэни бэлэм оҥорбуттара. Эргэ сэлиэнньэттэн кэлэр суолу оҥорторбута. Үһүс сылыгар куораттыы тииптээх саҥа Куду Күөл бөһүөлэгэ олохтоммута.

Степан Александрович тыа хаһаайыстыбатын салайыыга 26 сыл, биригээдэ үлэһиттэрин профкомитетыгар 12 сыл, нэһилиэк советыгар 50 сыл, Саха АССР Верховнай Советыгар 4 сыл депутатынан эҥкилэ суох үлэлээбитэ. Ити курдук олоҕун устатын тухары араас өрүттээх үлэни салайбыта. Нэһилиэгин сайдарыгар олус кыһаллара. Икки квартиралаах икки дьиэни, электростанция икки дьиэтин, биир икки квартиралаах дьиэни уларытан, кулуубу тутуспута.

Бу кэмҥэ төһө да 80 сааһыгар сырыттар, эдэрдэртэн хаалсыбакка көмөлөһөн, күүһүн-уоҕун харыстаабакка үлэлээбитэ. Салайар үлэҕэ сылдьар кэмигэр сири уоттан-ууттан, кураантан харыстаан, өрүһүйэр сыаллаах үлэни тиһигин быспакка ыыттарар эбит. Тус бэйэтин олоҕор үс киһини ууттан быыһаабыт.Үйэтин тухары сахалары кытта алтыһан олорбут буолан, сахалыы үчүгэйдик саҥарара, толкуйдуура, саха суруйааччыларын айымньыларын сөбүлээн ааҕара. Чөл олох туһугар сүрэҕинэн-быарынан кыһаллан 1982 сыллаахха нэһилиэк уопсай мунньаҕар арыгынан эргиниини, маҕаһыыҥҥа аҕалтарыыны боборго диэн этии киллэрбитэ. Онтон ыла ити мунньахха ылыныллыбыт уураах күн бүгүнүгэр диэри көтүрүллэ илик буолан, нэһилиэк дьоно чөл олоҕунан олорорго дьулуһар.

Степан Александрович оҕо сааһыттан араас үлэҕэ буһан-хатан, урукку олох идеологиятын өйүнэн-санаатынан бэриниилээхтик ылыммыт комсомолец, туохтан да толлон турбат төлөннөөх сүрэхтээх ССКП чилиэнэ этэ. Устар уһун сылларга үтүө суобастаах үлэтин иһин үгүс элбэх наҕараадаҕа, чиэскэ-бочуокка тиксибитэ. Ол курдук, РСФСР үтүөлээх булчута, "Бочуот Знага" орден кавалера, 9-с, 10-с пятилеткалар кыайыылаахтара, социалистическай куоталаһыы хас эмэ төгүл кыайыылааҕа, тыыл, үлэ ветерана, улуус, нэһилиэк бочуоттаах олохтооҕо. Ону таһынан араас мэтээллэрдээх, үгүс элбэх Бочуотунай грамоталардаах.

Орто дойдуга олорон ааспыт олоҕун 8 оҕотун 30-ча оҕолоро, 20-чэ хос сиэннэрэ салгыыллар. Аҕаларын, эһээлэрин, хос эһээлэрин холку, сымнаҕас майгыта, дьоһуннаах тыла-өһө, үтүө санаата, сырдык дууһата, бараммат кэпсээнэ-ипсээнэ, мындыр сүбэтэ-амата, сэргэх сыһыана, истиҥ-сылаас мичээрэ өйдөрүгэр-сүрэхтэтигэр мэлдьи баар буолуо. 

Оҕолоро, сиэннэрэ, хос сиэннэрэ, чугас дьоно