Саккырыырга быйыл хочуолунай, эһиил оскуола тутуута саҕаланыаҕа


Көрсүһүүгэ улуус баһылыга Иван Горохов, СӨ Бырабыыталастыбатын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Петр Алексеев, СӨ Бырабыыталастыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Виктор Омуков, доруобуйа харыстабылын миниистирэ Александр Горохов, үөрэх миниистирэ Феодосия Габышева, архитектура уонна тутуу миниистирэ Вера Кузакова, ОДьКХ уонна энергетика миниистирэ Алексей Колодезников, Арктика дьыаларыгар судаарыстыбаннай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Алексей Киселев, тыа хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччы Николай Афанасьев, СӨ Норуоттарын департаменын салайааччы, Саккырыыр куратора Алексей Сергучев, экономика миниистирин солбуйааччы Данил Саввинов, үп миниистирин солбуйааччы Татьяна Осипова, транспорт уонна суол-иис хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччы Сергей Владимиров, ГУП "СӨ ОДьКХ" салайааччыта, норуот дьокутаата Александр Ноговицын, "Саханефтегазсбыт" генеральнай дириэктэрэ Игорь Никитин уонна "Якутопторг" тэрилтэ салайааччыта Родион Федоров кыттыыны ыллылар.
Көрсүһүүгэ бастакы вице-премьер Петр Алексеев ситэриилээх былаас отчуотун кэмигэр нэһилиэнньэттэн киирбит ыйытыыларга, этиилэргэ тохтоото. Олохтоохтору долгутар боппуруоһунан уматык, чааһынай дьиэлэри кииннэммит ититэр ситимҥэ холбооһун, хочуолунай, улуус киинигэр оҕо уһуйаана, оскуола, исписэлиистэргэ олорор дьиэ тутуута буоллулар. Кустуурга саха ынаҕын иитэр "Бытантай" тэрилтэ үлэтин тэрээһинигэр бэрээдэктээһин хайаан да ыытылларыгар ыйдылар. Бу сылга хаһаайыстыба отунан хааччыллыбатаҕын, ааспыт сыл түмүгүнэн 70 төбө сүтүктэммитин эттилэр. Бу тэрилтэ биир тиэхиньикэтэ суох, онон бу кыһалҕаны суһаллык быһаарары ыйдылар. Петр Алексеев Ил Дархаҥҥа уонна нэһилиэнньэҕэ иһитиннэрбитинэн, бүгүҥҥү күҥҥэ улууска 129 тонна от кэлэн турар, 50 тоннаны күүтэбит. "Бытантай" хаһаайыстыба сайдыытыгар икки суол баарын эттилэр: хаһаайыстыбаны оройуон салайыытыгар биэрэргэ биитэр
сүөһүнү улуус үс нэһилиэгинэн түҥэтэн иитэргэ. Маны таһынан бу тэрилтэ салайааччытын олохтоох каадырдартан талыахпыт.
Таба иитиитигэр 2013-2014 сыллардааҕы көрдөрүү мөлтөх, 3000 төбөнөн аччааһын таҕыста. Таба аҕыйааһына ордук чааһынайдар таҕыста, улахан хаһаайыстыбаларга эбиллии баар. Муус устар ыйга таба иитиитин сайдыытын уонна үбүлээһинин боппуруостарыгар анал мунньах ыытыллыаҕа. Ситэриилээх былаас отчуоттуур мунньахтарын кэмигэр олохтоохтортон аһы-үөлү тиэйиигэ кыһалҕалар баалларын эппиттэрэ.
Вера Кузакова, тутуу уонна архитектура миниистирэ: - 2015-2016 сс. Кустуурга, Саккырыырга иккилии кыбартыыралаах дьиэлэр, «Үтүө дьыала» хамсааһын чэрчитинэн Дьарҕаалаахха оскуола-саад тутуута былааннаммыта.
Александр Горохов, доруобуйа харыстабылын миниистирэ: - Саккырыырга поликлиника дьиэтин өрөмүөнүгэр уонна ититиитигэр 17 мөл. 500 тыһ. солкуобай, Кустуурга учаастактааҕы балыыһа өрөмүөнүгэр 3 мөл. 500 тыһ. солкуобай көрүллүөҕэ.
Алексей Колодезников, ОДьКХ уонна энергетика миниистирэ: - Кустуурга хочуоллары уларытыы, реконструкция уонна 43 дьиэни ититэр ситимҥэ холбооһун үлэтэ барыаҕа. Улуус киинин уонна Дьарҕаалаах хочуолунайдарын бырайыага оҥоһуллан турар. Киин хочуолунай 12.5 мегаваттаах, сыаната 145 мөл.солкуобай, оттон Дьарҕаалаах хочуолунайа 4,8 мегаватт кыамталаах. Саккырыырга хочуолунайы оскуола тутуллубутун кэннэ көрүөхпүт. Дьарҕаалаахха улуус киинин тутуулара түмүктэннэхтэринэ саҕаланыаҕа. Энергетика өттүнэн улуус толору хааччыллан турар, нэһилиэктэр бары дизельнэй станцияҕа киирбиттэрэ.
Родион Федоров, "Якутопторг" тэрилтэ салайааччыта: - Ас-үөл ситэтэ суох кээмэйинэн тиэллиитэ оператор сыыһа ааҕан сакаастааһыныттан тахса сырытта. Быйылгыттан ас-үөл кээмэйин ааҕыытын, сакааһын сайаапкатын улуус, нэһилиэк баһылыктара оҥорон бырабыыталастыба иннигэр көмүскүөхтэрэ. Онон инникитин бородуукта тиийэр гына тиэллэрин ситиһиэхпит.
Игорь Никитин, "Саханефтегазсбыт" генеральнай дириэктэрэ: - Биһиги тэрилтэбит улууска заем биэрэр, онон кулун тутар 15 күнүгэр диэри нэһилиэнньэ туһатыгар туттарга диэн 100 тонна уматык тиэллиэҕэ. Кустуур нэһилиэгэр уматыгы тааранан тиэйии үөрэтиллэр.
Үрдүк сололоох салайааччылар Ил Дархаҥҥа уонна нэһилиэнньэҕэ улууска туһаайыллыбыт үлэ-хамнас хаамыытын билиһиннэрдилэр. Салгыы олохтоохтор ыйытыылары биэрдилэр. Нэһилиэнньэни ордук АЗС, хотугу норуоттар төрүт сирдэринэн толору туһанарга межевание үбүлээһинэ, оҕо эбии аһылыгынан, үүтүнэн хааччыллыыта, сэрии сылларын оҕолоругар "Тыыл бэтэрээнэ" статуһу иҥэрии, кыһыҥҥы айан суола уо.д.а. боппуруостар долгуталлар.
Үс чаастаах мунньах түмүгэр Ил Дархан Егор Борисов маннык дьаһаллары ылыммытын иһитиннэрдэ:
1) ОДьКХ уонна энергетика миниистиригэр 2015, о.э. быйыл, хайаатар даҕаны бары матырыйаалларын тиэйэн Саккырыырга киин хочуолунай тутуутун саҕалыыры хааччыйарыгар. Ититэр ситимҥэ биир да дьиэни хаалларбакка холбуурга.
2) Тутуу миниистиригэр 2016 сылга улуус киинигэр оскуола тутуутун саҕалыырга. «Үтүө дьыала» чэрчитинэн олорор дьиэлэри тутуу боппуруоһун ырытарга дьаһайда.
Егор Борисов маны этэн туран, олохтоохторго туһаайан: "Кыһалҕаны барытын биир күнүнэн быһаарбаккын. Бу сылга бырабыыталастыба улууска биир да тутууну саҕалыыр былаана суох этэ. Онон, бу дьаһаллары толорор министиэристибэлэргэ бүддьүөттэрин уонна бырагыраамаларын тыыралларыгар ыарахан буолуо. Саккырыыр - улуус киинин быһыытынан олус хаалыылаах диэн бэлиэтии көрдүм. Билигин санкциялар уонна экономичсекай балаһыанньа дойду үрдүнэн ыараханын бары билэбит. Мин бырабыыталастыбаны туох баар күүһүн, өйүн-санаатын ууран туран нэһилиэнньэни кризис дьайыытыттан харыстыырыгар дьаһайбытым. Билигин, уопсастыбаннаһы уонна уопсастыбаннас хонтуруолун улахан уорган быһыытынан көрүөххэ наада. Былаас ыытар үлэтэ-хамнаһа барыта аһаҕас буолуохтаах, ыытар үлэтин уопсастыбаннас хонтуруоллуурун эбээһинэстиибин. Оскуолаҕа сылдьан кэнчээри ыччаккытын кытта кэпсэтэн астынным. Өйдөрө-санаалара сырдык, билиилэрэ-көрүүлэрэ үчүгэй диэн бэлиэтээтим. Онон бары сомоҕолоһон улуускут кэскилин туһугар биир сүбэнэн үлэлээҥ-хамсааҥ. Аҥардас кыһыл тылынан дьыала оҥоһуллубат. Эбээн-Бытантай улууһа сайдыа, кэскиллэниэ диэн эрэнэбин", -диэн эттэ.