- Биһиги оҕо сылдьан Агния Барто, Николай Носов, Александр Волков, Амма Аччыгыйа, о.д.а. айымньыларын утаппыттыы ааҕарбыт. Онтон билиҥҥи оҕолор ордук тугу сөбүлээн ааҕалларый? Урут сахалыы кинигэ да аҕыйах этэ, билигин саҥарар, оҕону аралдьытар, сайыннарар кинигэ арааһа быдан элбээтэ дии…

- Урут да, билигин да остуоруйа оҕо аймаҕы умсугутар, абылыыр күүһүн сүтэрбэт. «Остуоруйа эйгэтэ» сериянан араас элбэх дьэрэкээн ойуулаах, улахан буукубалаах кинигэ тиһигин быспакка тахсар. Сүһүөхтээн саҥа ааҕар оҕолор тэттик кэпсээннэргэ наадыйаллар, онон, кырачааннарга аҕыйах этиинэн дьыл кэмин, айылҕа кэрэ көстүүтүн хоһуйар, истиҥ доҕордоһуу туһунан дьоҕус кинигэлэри таһаартыыбыт. Оҕону олох кыра сааһыттан ааҕыыга сыһыарар туһугар араас электроннай, мультимедийнай кинигэ оҥоробут. Аныгы үйэҕэ сөп түбэһиннэрэн, билигин маҕаһыыннарбытыгар сахалыы «саҥарар», оҕону сайыннарар, оонньотор, аралдьытар кинигэ арааһа баар. Биир сонун бырайыак -- «Чуораанчык» сурунаал бибилэтиэкэтэ» диэн саҥа сериянан икки тылынан «Эрбэкэ-сэрбэкэ» уонна «Забава» алын кылаас оскуола оҕолоругар сорудахтардаах, оонньуулардаах, таайбараҥнардаах кинигэ таҕыста. Бу кинигэ биир өртө сахалыы, тиэрэ туттахха – нууччалыы. Араас таайбараҥнар, сэргэх оонньуулар, сонун сорудахтар, «Билии аартыгынан» умсугутуулаах остуол оонньуута оҕолор иллэҥ кэмнэрин туһалаахтык атааралларыгар көмөлөһүө. Манна кыргыттар куукула кырыйан, таҥыннарыахтара, доҕотторун кытта остуол оонньуутун тэлгэтэн, кубигы быраҕан, түспүт сыыппаранан хардыылаан, билиилэрин тургутуохтара. Маны таһынан кырачааннарга «Аах! Оонньоо! Иһит!» диэн ыҥырыылаах, CD диискэлээх «Хамсыыр харамай» диэн интерактивнай кинигэни оҥорон таһаардыбыт. Оҕо төрөөбүт дойдутун хамсыыр харамайын туһунан уус-уран айымньылары, остуоруйалары, биллэрэр-көрдөрөр тиэкистэри ааҕыа, истиэ, таайбараҥнары таайыа, тургутуктары толорон билиитин бэрэбиэркэлэниэ. Дискэҕэ эбии кинигэҕэ баар матырыйаал оҕо өйүн сытыылыа, билэргэ-көрөргө интэриэһи үөскэтиэ.

Оскуолаҕа киирэр оҕолору дьарыктыырга, ааҕа, суруйа, суоттуу үөрэтэргэ төрөппүттэргэ көмө быһыытынан элбэх ойуулаах, холобурдаах, анал сорудахтаах «Оҕону сайыннарар кинигэ» бэчээккэ бэлэмнэнэр.

Ол эрээри, хомойуох иһин, улахан кылаас оҕолорун кыһалҕаларын көрдөрөр, кинилэри интэриэһиргэтэр, билиҥҥи кэми кэпсиир уус-уран айымньы олус сэдэх. Ити тиэмэҕэ ылсан суруйар аныгы ааптардары, түгэнинэн туһанан, бииргэ үлэлэһэргэ ыҥырабыт.

- Кинигэ кырачаан ааҕааччыны иитэр-үөрэтэр оруолун умнуо суохтаахпыт. Холобур, остуоруйа куһаҕантан үчүгэйи араарарга, киһи быһыытынан сиэрдээх-майгылаах буоларга үөрэтэр. Саастарынан араартаан, оҕону иитиигэ болҕомто төһө уурулларый?

- Тематическай былаан быһыытынан уонна кыһа бэйэтин үбүгэр таһаарар кинигэлэрбитин оҕо сааһынан арааран: «Кырачааннарга», «Өҥ-дьүһүн абылаҥа», «Оскуолаҕа бэлэмнэнэбит», «Чэгиэн-чэбдик буолуохха», кыра уонна орто саастаах оҕолорго – «Остуоруйа эйгэтэ», «Тииҥ мэйии», «Билэ-көрө үөрэнэбин», «Олоҥхо эйгэтэ», орто уонна улахан оҕолорго аналлаах «Знаете ли вы», «Төрөөбүт Сахам сирэ», «Саха суруйааччылара – оҕолорго» серияларынан үгүс кинигэ тиһигин быспакка тахсар.

Хас биирдии айымньы иитэр-үөрэтэр суолталаах. Оҕо айымньыны ааҕан баран төрөппүтүн кытта кинигэни ырытан кэпсэтэ, санаатын үллэстэ үөрэниэхтээх. Айымньыны оҕоҕо анаан суруйар кэккэ ыарахаттардаах, сытыы кыһалҕаны ыйар суруйааччы аҕыйах.

- Оҕоҕо анаан суруйар саха суруйааччыларыттан кими ааттаталыаҥ этэй?

- Бүөтүр Тобуруокап, Константин Туйаарыскай, Сэмэн Данилов хоһоонноругар үгүс көлүөнэ кырачаан ааҕааччы иитиллэн тахсыбыта. Амма Аччыгыйа «9 төгүл тоҕото» билигин да суолтатын сүтэрбэт. 2014 с. СР народнай суруйааччылара буолбут Иван Мигалкин, Сэмэн Тумат оҕолорго анаан суруйбут үгүс айымньылардаахтар. Кэнники сылларга Константин Сосин, Уйбаан Бахсылыырап, Г.Н. Иванова-Айтыына, Клавдия Васильева, Е.С. Иринцеева-Огдо, Татьяна Находкина, о.д.а. оҕолорго аналлаах айымньылара таҕыстылар.

- Үөрэх ирдэбилин быһыытынан, учебник барыта электроннай көрүҥнээх буолар. Ити уларыйыы саха оскуолаларыгар хайдах киирэн эрэрий?

-Учебниктар федеральнай испииһэктэригэр 1-4 кылаастарга «Литература ааҕыыта» киирбитэ. Бу учебниктар электроннай көрүҥнэрин оҥороммут Москваҕа экспертизаҕа ыыппыппыт. Ол түмүгэ муус устар бүтүүтэ биллиэхтээх.

Учебник электроннай көрүҥэ хас да системаҕа үлэлиир, ол иһигэр стационарнай көмпүүтэргэ, ноутбукка, планшетка, смартфоҥҥа. Ону тэҥэ интерактивнай дуоскаҕа холбонуон сөп. Электроннай көрүҥҥэ мультимедийнай уонна интерактивнай элэмиэннэр, кумааҕы учебникка эбии матырыйааллар: тылдьыт, уруһуйдар уонна хаартыскалар галереялара, ырыалар, видеолар, мультфильмнар, схемалар, диаграммалар, тургутуктар араас көрүҥнэрэ, интернет-ссылка, о.д.а. киирэллэр. Итини таһынан үөрэнээччи электроннай учебникка бэйэтигэр эбии бэлиэтэниэн сөп.

- Оҕолорго анаан бу Литература сылыгар өссө ханнык саҥа, үчүгэй кинигэлэр тахсаллара, тэрээһиннэр ыытыллаллара күүтүллэрий?

- Россияҕа Литература сылын чэрчитинэн нуучча улуу суруйааччыта Лев Толстой «Оҕолорго» диэн остуоруйалардаах, үгэлэрдээх, кэпсээннэрдээх кинигэтин тылбааһа таҕыста. Бу кинигэ алын кылаас оҕото ааҕарыгар анаан бөдөҥ буукубалаах, дьэрэкээн, чаҕылхай ойуулаах. Тулалыыр эйгэ, кыыл-сүөл нөҥүө суруйааччы кырачаан ааҕааччыны үтүөттэн мөкүнү араарарга, дьоҥҥо сайаҕас, амарах санаалаах буоларга үөрэтэр.

Маны таһынан, «Антология детской литературы» улахан бырайыагы бэчээккэ бэлэмнии сылдьабыт.

Үөрэх министиэристибэтин кытта «Бастыҥ ааҕар кылаас» (5, 6, 7 кылаастарга), «Кинигэ — мин олохпор» өйтөн суруйууга (8, 9, 10 кылаастарга) өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурустар ыытыллаллар, үлэлэр киирэн эрэллэр.