Амнистия буруйу бырастыы гыныыттан (“помилование”) уратыта диэн, чопчу биир киһиэхэ буолбакка, буруйдаахтар хас да көрүҥнэригэр туһуланар. Уонна урут амнистиянан босхолоно сылдьыбыт киһи иккиһин оннук быраапка тиксибэт.

Быйылгы амнистияҕа дойду үрдүнэн холуонньалартан 60 тыһыынча киһи босхолонон тахсара сабаҕаланар. Онтон атыттар – усулуобунай болдьохтоох 200 тыһыынча уонна дьыалалара амнистия иннинэ тэриллэн, суут көрүүтүгэр сылдьар 100-150 тыһыынча киһи – накаастабылтан босхолонор кыахтаахтар.

Россия Накаастабылы толорор федеральнай сулууспатын Саха сиринээҕи управлениетын (УФСИН) пресс-сулууспата “Саха сирэ» хаһыакка анаан иһитиннэрбитинэн, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн Улуу Кыайыы 70 сылын үөрүүтүн тус дьылҕаларыгар сыһыаран, 1755 киһи олоҕун тухары өйдүү-саныы сылдьыаҕа – хаайыыга да олорооччулартан, холуобунай-исполнительнай инспекцияларга учуокка да турааччылартан.

Ол курдук, холуонньалартан 81 хаайыылаах босхолонуохтаах. 1 №-дээх Силиэстийэлиир изолятор (СИЗО) хаһаайыстыбатын этэрээтиттэн – икки киһи. Холуобунай-исполнительнай инспекцияларга учуокка турааччылартан – 1674 киһи. Бу дьонтон 113 киһи буруйу боруостааһынтан номнуо босхоломмут: икки киһи – СИЗО-тан, 13 – холуонньалартан, 97 киһи -- учуоттан.

Маны тэҥэ, суут уурааҕынан көҥүлэ быһыллан, 1 №-дээх силиэстийэлиир изоляторга олорбут биир дьахтар накаастабыл миэрэтэ көннөрүнэр үлэҕэ уларыйан, босхоломмут. Буруйдарын боруостууллара сылы кыайбат кэм хаалбыт 10 киһи эмиэ босхоломмут.

Амнистияҕа хапсаллар: биэс сылга диэри болдьоххо көҥүллэрэ быһыллыбыттар, кыра уонна орто буруйу аан бастаан оҥорбуттар, сэрэҕэ суохтан буруйу оҥорбуттар, бойобуой дьайыылар кыттыылаахтара, 50-гар диэри саастаах дьахталлар уонна 18 саастарыгар диэри буруйу оҥорбуттар.

Хапсыбаттар: ыар уонна ураты ыар буруйу оҥорбуттар (өлөрүү, күүһүлээһин, терроризм, экстремизм, киһини уоруу, түөкүннээһин, бэриги ылыы, сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолорго туһулаан буруйу оҥорбуттар, наркотикка сыһыаннаах буруйу оҥорбуттар уонна хаайыыны дьиэ оҥостубут ураты кутталлаах рецидивистэр).

Санатар аһардахха, 2013 сыллаахха РФ Конституциятын 20 сылынан биллэриллибит амнистияҕа биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр 191 киһи түбэһэн, буруйу боруостааһынтан босхоломмута.

Маныаха биири бэлиэтиир тоҕоостоох. Тыһыынчанан киһи босхолонон таҕыстаҕына, буруйу оҥоруу эмискэ үрдүө суоҕа диэн дьон-сэргэ ортотугар дьаарханыы баар. Дойду үрдүнэн итини ырытан көрбүттэрэ, болдьохторо бүтэн босхоломмуттар буруйу хаттаан оҥоруулара 40 %, оттон амнистиянан босхоломмуттар сокуону хаттаан кэһиилэрэ 7 % -тан үрдээбэт эбит.

Россияҕа 1994 сыллаахтан барыта 18 амнистия биллэриллэ сылдьыбыт, 306 169 киһи хаайыыттан босхолломмут. Олортон саамай маассабайдарын ылан көрдөххө:

- 1994 сыл олунньу 23 күнүттэн – “РФ Конституциятын ылыныынан сибээстээн” -- 21 173 киһи;

- 1995 сыл муус устар 19 күнүттэн – “Улуу Кыайыы 50 сылынан” -- 4514 киһи;

- 2000 сыл ыам ыйын 26 күнүттэн – “Улуу Кыайыы 55 сылынан” -- 206 200 киһи;

- 2001 сыл сэтинньи 30 күнүттэн – “Сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолорго уонна дьахталларга туһулаан” -- 31 913 киһи;

- 2005 сыл муус устар 20 күнүттэн – “Улуу Кыайыы 60 сылынан” -- 210 киһи;

- 2006 сыл муус устар 19 күнүттэн – “Россияҕа Госдума 100 сылынан” -- 1408 киһи;

- 2013 сыл ахсынньы 18 күнүттэн – “РФ Конституциятын 20 сылынан” -- 1132 киһи.