Егор Егорович улуус иһигэр 2014 сыл устата предпринимательствоны өйөөһүҥҥэ, сайыннарыыга туох–ханнык үлэ ыытыллыбытын эридьиэстээтэ. Манна экономика эрэ управлениета буолбакка, «Мэҥэ-Хаҥалас предпринимательствоны өйөөһүҥҥэ киинэ» коммерческайа суох тэрилтэ уонна «СР предпринимательствоны өйөөһүҥҥэ киинэ» государственнай хааһына тэрилтэтин улуустааҕы салаата үлэлэһэллэр. Итини тэҥэ, Предпринимательство сылын ыытыыны улуус салайааччылара Николай Старостин уонна Павел Сазонов тэрийэр хамыыһыйа састаабыгар киирэн сүрүннэһиэхтэрэ. Улуус дьаһалтатыгар предпринимательство управлениета тэриллэр.

Бу күн предпринимателлэри «Суол картата» диэн сонуннук ааттанар буолбут «2015-2016 сылларга «Мэҥэ-Хаҥалас улууһа» муниципальнай оройуоҥҥа дьоҕус уонна орто предпринимательствоны сайыннарыы былаанын» кытта билиһиннэрдилэр. Итиннэ улууска туризмы уонна тыа сиригэр бааһынай хамсааһынын сайыннарыы эмиэ киирэллэр. Араас өҥөнү оҥорууну уонна оҥорон таһаарыыны сайыннарыыга болҕомто ууруллуохтаах.

Улуус салалтата дьыалаларын саҥа саҕалыыр предпринимателлэргэ анаан кредит 2 пакетын көрөр ‒ биирэ «Алмазэргиэнбанк» ААО киэнэ, 174 мөлүйүөн солкуобай, сыллааҕы ыстаапката 13,25%. Иккиһэ ‒ республика предпринимательствоны өйүүр киинин улуустааҕы салаатын нөҥүө түҥэтиллиэхтээх 120 мөлүйүөн, сыллааҕыта 6,3 эрэ бырыһыан.

Мунньахха предпринимателлэр бэйэлэрин санааларын этиннилэр. Төҥүлүгэ Ариан Харитонов тоҕус үлэһиттээх такси сулууспатын тэрийэн үлэлэппитэ 15 сыла буолбут. Онон, үбүлүөйдээх түгэннэрин бэлиэтииргэ улуус дьаһалтатыттан көмө көрдөөтүлэр. Сыала-соруга ‒ үтүө суобастаах үлэбит (бу кэм устата биир да саахаллара, быһылааннара суох үлэлээн кэлбиттэр) киэҥ истиигэ таҕыстын диэн.

«Ан» бааһынай хаһаайыстыба баһылыга Александр Ан элбэх сир таах туһата суох сытарын, быраҕыллыбыт сирдэри уһун болдьохтоох арендаҕа биэрии бэрээдэгин олохтууру көрдөстө. «Оччотугар бородууксуйабытын, дьэ, элбэтиэ этибит», ‒ диэтэ.

Дмитрий Романов атыылыыр тэрилтэлэргэ тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын атыылаһалларыгар олохтоох бородууксуйаны атыылаһарга күһэйэр ирдэбиллэри олохтуохха диэн этии киллэрдэ. «Кэлии, чэпчэки сыаналаах эрээри, араас химиялаах, ГМО-лаах бородууксуйаны кытта кыайан конкуренциялаһар кыахпыт суох, итинтэн атыннык олохтоох бородууксуйаны оҥорооччуларбытын өйүүр кыаллыбат», ‒ диэн санаатын үллэһиннэ. Ити санааҕа биллэр предприниматель Руслан Федотов эмиэ кыттыста. Аллараа Бэстээхтэн предприниматель Суинбек Худайназаров («Умид» база): «Биһиги (кэлиилэр) олохтоох бородууксуйаны оҥорооччулары кытта үлэлэһиэхпитин баҕарабыт эрээри, сыанаҕытын хайдах гынаҕыт? Өскөтө, итинник күһэлэҥ ирдэбиллэри киллэрдэххитинэ, бүгүҥҥү 200 солкуобай сыанаҕыт, сарсыныгар, конкуренция суох буоллаҕына, 350 солкуобай буолуоҕа», ‒ диэн көмүскэннэ. Маныаха санааны этэр буоллахха, кэлии атыыһыттар олохтоох хаһаайыстыбалары кытта үбүнэн кыттыһан, партнердаһан үлэлиир механизмнарын толкуйдуохха сөбө дуу дии саныыгын. Оччоҕо, кыттыгастаах дьон сыаналарын сүбэлэһэн олохтуох этилэр. Суинбек: «Олохтоох дьоннооҕор, ханна эрэ, Благовещенскай кытайдарын кытта биир тылы булар чэпчэки. Эһиги предпринимательство өттүгэр өйгүт имигэһэ суох уонна дуогабар кэлэн түһэрсибэккит. Улууһу биир гына эһигини көрдүү сылдьар кыахпыт суох», ‒ диэтэ.

Улуустааҕы социальнай харысхал управлениетын начальнига Иван Шестаков социальнай өҥөлөрү оҥорууга Россия саҥа сокуонун санатта. Ол сокуонунан, өскөтө, социальнай сулууспа өҥөнү оҥорууга 34 боломуочуйалаах эбит буоллаҕына, билигин 110 өҥө оҥоһуллуохтаах. Мантан инньэ, ол өҥөлөрү оҥорууга бизнес эмиэ кыттыһыахтаах. Социальнай өҥөнөн туһанар бырааптаммыт кыаммат араҥаҕа государство дууһанан субсидия көрөр буолбут, ити суумаҕа өҥөнү оҥорууга ылсыбыт предприниматель эмиэ тиксэр кыахтанар диэн быһаарда.

Түмүккэ, Иван Кычкин Предпринимательство сылын эмблематын баһылык Николай Старостиҥҥа туттарда. Тутуу эйгэтигэр кылааттарын иһин Николай Шишигин («Авангард» ХЭТ) уонна Александр Тарасов («Мэҥэ-Тутуу» кооператив) улуус баһылыгын Махтал суругунан наҕараадаланнылар.