Кубулҕаттаах кулун тутар ый төһө да хаарынан-ардаҕынан, тыалынан-кууһунан силбиэтэнэ турдар, олохторун усталаах туоратыгар олох мускуурун эттэринэн-хааннарынан билбит тыыл бэтэрээннэрэ онтон чаҕыйбакка анаабыт кэмҥэ тиийэн кэллилэр. Ол курдук, Сангартан, Чагдаттан, Баҕадьаттан, Тыайаттан, Куокуйтан, Дьокуускайтан тыыл бэтэрээннэрэ, кинилэри арыаллааччылар тиийэн кэлэн тэрийээччилэри үөртүлэр.

Бастакы күн баҕалаахтар балыыһаҕа көрдөрүннүлэр, онтон бөһүөлэктэн 7 км. тэйиччи баар «Кыһыл Кэбээйи» мемориальнай комплекска сырыттылар. Уоттаах сэриигэ бу мантан 45 киһи ыҥырыллыбыта, олортон 15-рэ дойдуларыгар, дьонноругар төннүбэт дьылҕаламмыта. Кэлбит дьон мрамор билиитэлэргэ ааттара үйэтитиллибит сэрии, тыыл кыттыылаахтарын кэриэстээтилэр, венок уурдулар.

Иккис күн сүрүн тэрээһин «Томтор» диэн ытык сиртэн саҕаланна. 1935 с. манна Бартыһаан Дьөгүөрэп оскуолата үлэҕэ киирбитэ. 1937 с. тэриллибит саҥа Кэбээйи оройуона бу манна сүрэхтэммитэ. 1942 с. оройуон нэһилиэктэриттэн сэриигэ барааччылары митинг оҥорон бу мантан атаарбыттара. Бу ытык сири оҥоруу саҕаланна. Алта мраморнай билиитэлээх стеланы арыйыы үөрүүлээх быһыыга барда.

Бэтэрээннэр сүлүөттэрэ саҕаламмытынан эҕэрдэ тылы улууспут баһылыга И.Н.Спиридонов эттэ. Музей директора Е.А. Павлов мраморнай билиитэлэр ис хоһооннорун билиһиннэрэр. Ыччаттар грилянда уурдулар. Тыыл, үлэ бэтэрээнэ Н.Д. Терехов: «Кэбээйи оройуона бу мантан саҕаламмыта, онон бүгүҥҥү тэрээһиммит мантан саҕаламмыта саамай сөп», - диэн эттэ.

Салгыы Кэбээйи оскуолатыгар Кыайыы Знамятын көрсүү сиэрэ-туома үрдүк таһымнаахтык ааста. Оскуола үөрэнээччилэрэ, учууталлара бу тэрээһиҥҥэ үрдүк эппиэтинэстээхтик сыһыаннаспыттара харахха быраҕыллар: оҕолор ырыа ыллаан, хоһоон ааҕан, биир формалаах хааман чиккэлдьиспиттэрэ бэтэрээннэр сүргэлэрин көтөхтө.

Салгыы Кыайыы Знамятын Кыайыы сүрүн пааматынньыгар - «Кыһыл Кэбээйи» мемориальнай комплекска, кыраайы үөрэтэр музейга сырытыннардылар.

Кыраайы үөрэтэр музейга ыытыллыбыт «төгүрүк остуолга» бэтэрээннэр улууспут баһылыга И.Н.Спиридоновы кытта ирэ-хоро кэпсэттилэр, долгутар боппуруостарын чуолкайдастылар. Буойун-суруйааччы Т.Е. Сметанин 100 сылын көрсө былааннаммыт тэрээһиннэри булгуччу олоххо киллэрэ сатыыры, инникитин музей дьиэтин уу да ылбат, уот да сиэбэт матырыйаалынан тутары наадалааҕынан аахтылар. Балары Игнат Николаевич тус хонтуруолугар ыларыгар көрдөстүлэр. Көрсүһүү истиҥ-иһирэх быһыыгы-майгыга барда.

Сүлүөппүт түмүктүүр тэрээһининэн театр дьиэтигэр «Күөх уот»буолла. Кэлбит тыыл бэтэрээннэрэ Улуу Кыайыы 70 сылынан мэтээллэри, үлэлээбит тэрилтэлэриттэн сыаналаах бэлэхтэрин туттулар. Ырыа-тойук аргыстаах дьоро киэһэ тэрилиннэ. Ырыа бастыҥа, үҥкүү эриэккэһэ толорулунна. Буоларын курдук, «Күбэйэ» эбээлэр кулууптара ааспыт сыллар ырыалары ыллаан көрөөччүлэр сэҥээриилэрин ылыахтарын ыллылар.

Бэтэрээннэр олус диэн астынан, тэрийээччилэргэ махтанан 9 Маайга өссө көрсүһэр бигэ санаалаах дьиэлэринэн тарҕастылар.

Бу тэрээһин бэлэмигэр сүүрбүт-көппүт нэһилиэк тэрилтэлэригэр, киин пааматынньыкка, «Томторго», «Кыһыл Кэбээйигэ» миэтэрэ халыҥнаах хаары ыраастаан площадка таһаарбыт тэрилтэлэргэ: орто оскуола (Егоров Г.К.), «Кобяйдорстрой» (А.М. Максимов), ГДЭС (Х.А. Дьяконов), ЖКХ (Н.П. Софронеев), Ленагаз (К.С. Стручков) коллективтарыгар, ыалдьыттары аһатарга сүүрбүт-көппүт дьоҥҥо (Д.И.Ефимова, Н.И.Полятинская), кырдьаҕастары бүөбэйдээһиҥҥэ бэриниилээх социальнай үлэһиттэргэ (О.П. Кобякова) уо.д.а. махтал буолуохтун.

Элбэх киһи, техника, үп хамсааһыннаах тэрээһин көдьүүстээх соҕустук барбыта буоллар дии саныыгын. Ол курдук, бу тэрээһиҥҥэ Мукучуттан, Арыктаахтан, Сииттэттэн, Сиэгэнтэн делегациялар кэлбэтилэр. Суол-иис суох буоллаҕына, тэрээһини көһөрөн да биэриэххэ сөп этэ. Бу тэрээһиммит сүрүн сыала - Кыайыы 70 сылынан үөлээннээхтэри түмэн, истиҥ-иһирэх көрсүһүүнү тэрийии диэн этэ дии. Героическай көлүөнэ бүтэһик бэрэстэбиитэллэрин тугу да быраҕан туран, бастыҥ техниканан, көрөн-харайан аҕала сатыахха баара. Чэ, ол нэһилиэктэр баһылыктарын суобастарыгар.

Бу дириҥ суолталаах тэрээһиҥҥэ республикабытын салайан олорор дьонтон бэрэстэбиитэл суоҕа, бэл дьон-норуот туһугар умса-төннө сылдьар депутаттарбыт кэлбэтэхтэрэ хомолтолоох. Кинилэр кэлэн кырдьаҕастарга махтанан, баһыыбалаан барыахтаахтар этилэрэ, ол бэйэ-бэйэҕэ ытыктабыл үрдүк көстүүтэ буолуохтааҕа.

Бу маннык түгэннэри аахсыбатахха, бэтэрээннэр сүлүөттэрэ бэйэтин сыалын-соругун ситтэ диэххэ сөп.